براي دريافت مشاوره در زمينه نحوه تشويق كودك و اصلاح رفتار مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

پاداش و تشويق كودك

در واقع پاداش و تشويق، عامل يا محركي براي تقويت يك رفتار در يك فرد هستند. يكي از راه هاي تربيت كودك، آموزش و اصلاح رفتار، كه توسط متخصصان تاييد مي شود، سيستم پاداش دهي است. با روش هاي متفاوتي مي توان كودكان را تشويق به تكرار رفتاري كرد. اغلب والدين دادن پاداش را مساوي با خريدن يك چيز مي دانند. در حالي كه تشويق كودكتنها با اين روش ممكن است اثر معكوس داشته و آن را به يك باج دهي تبديل كند. پاداش و تشويق كودك انواع مختلفي دارد كه در ادامه به آن ها مي پردازيم.

انواع پاداش و تشويق كودكان

به طور كلي از 3 طريق مي توان كودك را تشويق كرد. هر كدام از اين روش ها، يكي از ابعاد وجودي كودك را در بر مي گيرد و بخشي از نياز هاي او را تامين مي كند. براي تقويت رفتارهاي كودك بهتر است از هر سه نوع پاداش در موقعيت هاي مختلف استفاده شود.

پاداش و تشويق احساسي:

كودكان نيز مثل همه انسان ها نياز به محبت دارند. توجه به كارهاي خوب كودك و ديده شدن از نيازهاي اوست. در آغوش گرفتن كودك، تماس چشمي، لبخند زدن، نوازش كردن و بوسيدن از بارزترين روش هايي است كه والدين به كودك محبت تزريق مي كنند. گاهي در جمع براي اينكه مستقيم كودك را مركز توجه قرار ندهيد، مي توانيد با چشمك زدن ها يا لبخندهاي رمزي بين خودتان، تاييد و توجه را به او بدهيد. ايجاد اعتماد به نفس در كودك كاملا به عهده خانواده است و اگر لطمه اي به اعتماد به نفس او وارد شود به سختي قابل جبران است.

در زمان تشويق بايد كاملا دقت شود كه كودك بخاطر كارهاي درست و پيشرفت ها مورد تشويق قرار مي گيرد. اگر براي آرام كردن قيل و قال هاي كودك يا ممانعت از رفتار اشتباه به او پاداش توجه و نوازش بدهيد، او در موقعيتي متعارض قرار گرفته و اعتبار و اقتدار والدين ممكن است خدشه دار شود.

پاداش و تشويق كلامي:

پاداش كلامي يكي از مهم ترين و موثرترين نوع تشويق و پاداش است. كودك يا به طور كلي انسان ها در هر سني نياز به شنيدن تعريف و تاييد ديگران دارند. اين مورد، مخصوصا در مقابل ديگران، به اعتماد به نفس و عزت نفس كودك بسيار كمك مي كند و باعث ايجاد حس مفيد بودن و ارزشمندي در او مي شود.

در اين نوع پاداش سعي كنيد رفتاري كه باعث پاداش كلامي مي شود را براي كودك توضيح داده و كاملا رفتار را توصيف كنيد. دقت كنيد به كوچك ترين تلاش ها و پيشرفت هاي كودك توجه كنيد و به آنها پاداش دهيد تا رفتار براي كودك به عادت تبديل شود. سپس به مرور زمان مي توانيد پاداش آن رفتار را كم، و قطع كنيد. چرا كه آن رفتار در كودك نهادينه شده و ديگر نيازي به تقويت ندارد. اما خوب است هر از گاهي همان رفتار تشويق شود.

پاداش و تشويق مادي:

اين نوع پاداش شامل وسايلي است كه كودك به آن علاقه دارد و هميشه از آن لذت مي برد. اسباب بازي، لوازم تحرير، لباس، خوراكي و حتي پول. ترجيحا در اين روش پاداش دهي لوازم و چيزهايي كه كودك نياز دارد به عنوان پاداش داده شود. كودك بايد براي رسيدن به اين پاداش تلاش كند و بهترين شيوه جدول ستاره ها يا پاداش هاي ژتوني است.

پاداش و تشويق تفريحي يا فعاليتي:

تفريحات مورد علاقه كودك نيز مي تواند به عنوان پاداش استفاده شود. در اين مورد بايد تفريحاتي كه براي كودك لذت محسوب مي شود مد نظر قرار بگيرد نه چيزهايي كه والدين فكر مي كنند لذت بخش است. براي مثال؛ پارك بردن، بازي مورد علاقه و يا خوردن يك بستني مي توانند به عنوان تشويق كودك استفاده شوند.

تشويق كودك با نظام تنبيه و پاداش ژتوني يا جدول ستاره

در اين سيستم هدف آموزش قانون مداري، هدفمندي، صبر و تعهد به كودك است. سه نكته مهم در اين نظام وجود دارد.

نكته اول: براي رسيدن به يك نتيجه مطلوب در مورد تربيت كودكان بهتر است والدين به يك وجه اشتراك در مورد روش فرزندپروري رسيده باشند. عدم تفاهم والدين در مورد موضوعي و بيان آن در مقابل كودك به نظام تربيتي كودك صدمه مي زند. در واقع اين عدم تفاهم به كودك پيامي متضاد درباره رفتار خوب يا بد مي رساند. در نتيجه با يك سردرگمي رو به رو مي شود. والدين بايد با يكديگر همسو بوده و كلام و رفتارشان مكمل يكديگر باشد تا كودك با تعارض روبه رو نشود.

نكته دوم: براي آن كه رفتار مثبتي در كودك نهادينه شود والدين بايد هميشه به سيستم پاداش دهي متعهد باشند. به اين معنا كه والدين هيچوقت اجازه ندارند سيستمي و رفتاري را كه به كودك آموزش داده اند را نقض كنند. هيچ گذشتي يا استثنايي نبايد قائل شد.

نكته سوم: بيان چرايي و نحوه سيستم پاداش دهي به كودك، مهم ترين عامل براي موفقيت در يك يسيتم پاداش دهي است. كاملا بايد به كودك توضيح دهيد كه اين جدول چيست و طبق چه دستور العملي اجرا مي شود. بدون اجازه يا هماهنگي كودك كاري نكنيد، اما طبيعتا قاطعيت و تصميم نهايي با والدين است.

نحوه كار جدول ستاره:

روي يك تخته، جدولي تشكيل داده و با ستاره (مي توانيد از برچسب استفاده كنيد يا روي تخته يك ستاره يكشيد) به كارهاي خوب، كودك را تشويق كنيد. كارهاي خوب معمولا رفتار صحيح و تكاليفي است كه لازم است انجام دهد. هر رفتار درست مي تواند با يك ستاره پاداش داده شود. سپس براي استفاده از اين ستاره ها يا ژتون ها چهارچوبي مشخص شود. به عنوان مثال با او قرارداد ببنديد كه هر 3 ستاره يك پارك جايزه دارد. هر 5 ستاره بازي با رايانه و هر 10 ستاره يك اسباب بازي. طبيعي است كه كودك با رفتار اشتباه، ستاره از دست مي دهد.

بنابراين طي اين فرايند كودك تعهد به وظايف، قانونمندي، مديريت منابع و رفتار سالم را آموزش مي بيند. باز هم ذكر اين نكته لازم است كه در تمام اين مسير، هيچگونه استثنا يا بخششي براي كودك قائل نشويد و كاملا قاطعانه رفتار كنيد. از اين ابزار به عنوان تهديد استفاده نكنيد. براي هر بار كسب يا از دست دادن ستاره، دلايل آن را به كودك توضيح دهيد. او نبايد حس كند كه به او ظلم شده و حق او پايمال شده است.

در تمام مراحل، پاداش هاي احساسي و كلامي نيز فراموش نشود تا كودك حس نكند والدين او صرفا قانون گذار و او يك برده يا ربات است.

سخن آخر

دوران كودكي بهترين زمان براي آموزش اصول اخلاقي و مهارت هاي زندگي به كودك است، هر چه در اين دوره از تربيت كودك غفلت شود، در آينده ضربه هاي محكم تري به او، خانواده و جامعه وارد خواهد شد. از طرفي براي اجرا و موثر بودن روش هاي پاداش دهي رعايت چند نكته ضروري است، كه شامل موارد زير مي باشد:

• فاصله زماني بين پاداش با رفتار مناسب بلافاصله و در كمترين زمان باشد.
• تنها رفتار هاي مثبت تشويق شود، اگر كودك خطايي انجام دهد و باز هم پاداش دريافت كند نتيجه معكوس خواهد شد. گاهي والدين ناخواسته رفتار نامطلوبي را تقويت مي كنند. بهتر است واكنش هاي خود را بيشتر مورد توجه قرار دهيد.
• پايبندي والدين بر سيستم پاداش دهي تاثير اين روش ها را بيشتر خواهد كرد. معمولا والدين با رعايت نكردن نكات كليدي در روش پاداش دهي شكست مي خورند.
• فراموش نكنيد نيازهاي كودك مانند محبت، تغذيه و حس امنيت هميشه بايد برآورده شوند. مشروط كردن تمام نيازهاي كودك او را با يك نا امني مواجه خواهد كرد. بهتر است براي اجراي اين روش ها از يك مشاوره روانشناسي بهره ببريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه نحوه تشويق كودك و اصلاح رفتار مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع :  انواع روش هاي مناسب براي تشويق كودكان