يكي از چالش هايي كه مادران بعد از تولد نوزاد خود با آن مواجه مي شوند تغذيه كودك است. زمان شروع غذاي كمكيكودك و نوع آن يكي از سؤالات مادران در ماه هاي اوليه زندگي نوزادشان مي باشد. شير مادر تا حدود دو سالگي براي كودك مورد نياز است. اما در سنين مختلف نسبت شير مادر به همراه غذاي كمكي تغيير پيدا مي  كند. در انتخاب نوع و مقدارغذاي كمكي و زمان شروع آن لازم است با متخصص مشورت شود. استفاده از غذاي كمكي به عنوان تغيير جديدي در زندگي كودك ممكن است خطراتي نيز به همراه داشته باشد كه در اين مقاله به آن ها نيز پرداخته ايم.

براي دريافت مشاوره در زمينه نغذيه نوزاد و كودك مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

شير مادر يا شير خشك

شير مادر بين 4 تا 6 ماه نخست زندگي كودك كاملا نياز تغذيه اي كودك را برطرف مي كند. گاهي ممكن است به هر دليلي از جمله مشكلي در سينه مادر يا بيماري او و يا وزن كم كودك بر اساس نمودار رشدي شير خشك جايگزين شير مادر شده يا به عنوان غذاي كمكي استفاده شود. نوزاد تا سن 4 تا 6 ماهگي هرگز نبايد با چيزي غير از شير مادر يا شير خشك تغذيه شود، مگر در مواردي كه به دلايل خاص ممكن است پزشك تجويز ديگري داشته باشد. بعد از 6 ماهگي نياز تغذيه اي كودك فقط با شير مادر برطرف نشده و لازم است از غذاي كمكي براي كودك استفاده شود.

شروع غذاي كمكي

از سن 4 تا 6 ماهگي مي توان تغذيه كودك با غذاي كمكي را آغاز كرد. در كشورهاي مختلف هنجارهاي متفاوتي براي سن شروع غذاي كمكي وجود دارد. در ايران معمولا از 6 ماهگي و با مشورت متخصص غذاي كمكي در برنامه غذايي نوزاد قرار مي گيرد. توانايي كودك در صاف نشستن و بالا گرفتن سر، توانايي در كنترل دقيق تر حركات دهان و زبان، و رسيدن به وزني معادل دو برابر وزن تولد از عواملي اند كه پزشكان با مشاهده آن ها شروع غذاي كمكي را به والدين توصيه مي كنند.

توصيه مي شود بين تغذيه با يك غذاي جديد تا غذاي جديد بعدي دو تا سه روز فاصله در نظر گرفته شود. در صورتي كه غذاي جديد را نپذيرفت بر آن اصرار نشود. مي توان غذاي جديد را كه نپذيرفته بعد از چند روز مجددا امتحان كرد.

انتخاب غذاي كمكي

غذاهاي متنوعي براي شروع تغذيه كمكي وجود دارند كه مي توان از هر كدام از آن ها استفاده كرد. به طور مثال سرلاك يكي از غذاهايي است كه معمولا براي شروع پيشنهاد مي شود. اما اين به آن معنا نيست كه فقط سرلاك براي شروع تغذيه كودك مناسب است. هر غذايي كه با مشورت پزشك براي شروع مناسب تشخيص داده شده مي تواند اولين غذاي كمكيكودك باشد.

پوره سيب زميني، فرني، سرلاك، حريره بادام و آب سوپ از رايج ترين غذاهاي كمكي براي شروع تغذيه كودك در ايران هستند. بعضي ميوه ها و سبزيجات، ماست و غذاهاي گوشتي نيز بسته به شرايط كودك و تشخيص پزشك ممكن است استفاده شوند.

مقدار غذاي كمكي

بعد از 6 ماهگي تا يك سالگي حدود 30 تا 50 درصد از نياز تغذيه اي كودك از غذاهاي كمكي و باقي آن از شير مادر تأمين مي شود. مقدار غذاي كمكي كاملا بستگي به شرايط كودك شما دارد كه بايد با مشورت پزشك تعيين شود. معمولا تغذيه كمكي در 3 تا 5 وعده و در هر وعده بين 4 تا 6 قاشق چايخوري توصيه مي شود. با افزايش سن كودك تعداد وعده ها و مقدار هر وعده بايد تحت نظارت پزشك افزايش پيدا كند تا پاسخگوي نياز تغذيه اي كودك باشد.

مولتي ويتامين به عنوان غذاي كمكي

مولتي ويتامين ها از همان نوزادي به عنوان غذاي مكمل مورد استفاده قرار مي گيرند. معمولا پزشكان توصيه مي كنند به نوزاد قطره مولتي ويتامين داده شود كه اين قطره تنها موردي است كه علاوه بر شير مادر يا شير خشك مي تواند در تغذيه نوزاد استفاده شود. علاوه بر قطره مولتي ويتامين پزشكان قطره يا شربت آهن را نيز پيشنهاد مي كنند و معمولا 15 قطره يا 1.5 ميلي ليتر به صورت روزانه مورد استفاده قرار مي گيرد.

غذاي جامد

بين 8 تا 10 ماهگي و زماني كه كودك گرفتن اشياء، گذاشتن آن ها در دهان و حركات دهاني شبيه جويدن را شروع مي كند زمان مناسبي براي شروع تغذيه او با غذاهايي كمي سفت تر است. غذاهايي در اندازه كوچك كه جويدن آن ها ساده تر باشد در اين سنين از طرف پزشكان توصيه مي شوند. پنير، تخم مرغ، سيب زميني آب پز و تكه هاي كوچك و نرم گوشت و ماهي از غذاهايي است كه مادران در اين سن مي توانند به فرزند خود بدهند.

بين 10 ماهگي تا يك سالگي زماني كه كودك دندان هاي بيشتري داشته و توانايي گرفتن قاشق را به دست مي آورد غذاهاي كامل تري را مي تواند مصرف كند. سبزيجات پخته و غذاهاي تركيبي مثل ماكاروني در اين سنين مي تواند با مشورت با پزشك در برنامه غذايي كودك جاي گيرد. والدين با آگاهي بر مراحل رشد كودك يك ساله بهتر مي توانند براي تغذيه او تصميم گيري نمايند.

زمان تغذيه كمكي

تغذيه كمكي تا قبل از دو سالگي بايد بعد از شير مادر به كودك داده شود. شير مادر تا يك سالگي هنوز بيشترين نياز كودك را تأمين مي كند و تا دو سالگي بخش مهمي از تغذيه اوست كه نبايد تحت تأثير غذاي كمكي از حجم آن كم شود. فوائد شير مادر به قدري است كه تمامي متخصصين به تغذيه كودكان توسط شير مادر هم عقيده هستند.

چه غذاهايي در ابتدا به نوزاد بدهيم؟

غذاي كمكي بايد در ابتداي شروع رقيق بوده و به صورت تدريجي به غلظت آن اضافه شود. خوردن غذاي غليظ در شروع تغذيه كمكي براي كودك با دشواري همراه است. با اين روش تدريجي كودك مي تواند ياد بگيرد كه غذاي غليظ را بخورد و غذاي جامد را بجود. كودك معمولا بين 9 تا 12 ماهگي مي توانند از انگشتان خود براي برداشتن قطعات كوچك غذا و به دهان بردن آن ها استفاده كند. والدين در اين سن مي توانند قطعات كوچك غذا را در اختيار كودك قرار دهند تا بتواند بدون كمك والدين خودش از آن ها استفاده كند.

خطرات شروع غذاي كمكي

هر چند دور از ذهن است اما شروع غذاي مكمل نيز ممكن است خطراتي بر اساس زمان شروع و نوع غذا داشته باشد. بهترين راه براي دور ماندن از اين خطرات مشورت با يك متخصص است تا برنامه غذايي مناسبِ شرايط كودك ارائه دهد. شروع غذاي كمكي زودتر از 4 تا 6 ماهگي مي تواند باعث مشكلات رشدي جدي شده و كودك را مستعد بيماري ها و آسيب هاي جدي در دوران بزرگسالي كند.

شير مادر تحت حفاظت سيستم ايمني بدن مادر، مصونيت بالايي در مقابل ويروس ها و باكتري ها دارد اما غذاي كمكي مي تواند به راحتي آلوده شود. دستگاه گوارش كودك هنوز قدرت كافي براي مقابله با عوامل بيماري زا را ندارد و خطر ابتلا به بيماري هاي گوارشي، عفونت و اسهال بعد از شروع غذاي كمكي افزايش مي يابد.

در صورتي كه كودك يا خانواده او سابقه حساسيت دارند، لازم است تا حداقل سه روز از شروع يك غذاي جديد، از دادن غذاي جديد ديگر خودداري شود. غذاهايي مثل بادام زميني، شير گاو، عسل، انواع توت، كيوي و خربزه احتمال بالاتري براي ايجاد حساسيت دارند. بهتر است تا يك سالگي مورد استفاده قرار نگيرند.

غذاي كمكي در صورتي كه بيشتر از نياز يك وعده كودك تهيه شده است بايد حتما در يخچال نگهداري شود. استفاده از غذايي كه بيشتر از 24 ساعت از توليد آن مي گذرد ممكن است براي كودك خطرناك بوده و باعث مسمويت شود. براي اطمينان خاطر از برنامه غذايي، زمان شروع غذاي كمكي و چگونگي از شير گرفتن كودك تان مي توانيد با دريافت مشاوره كودك از مركز حامي هنر زندگي ارتباط حاصل نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه نغذيه نوزاد و كودك مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع:  زمان شروع غذاي كمكي نوزاد