براي دريافت مشاوره در زمينه زبان بدن و ارتباطات غير كلامي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

ارتباط غير كلامي

ارتباطات غير كلامي فرايند انتقال معنا از طريق ژست، زبان بدن يا استقرار؛ چهره و تماس چشمي، ارتباط جسم، ظاهر (مثلا نوع لباس، مدل مو و ...) و حركات هر يك از اعضا توصيف مي شود. از ارتباط غير كلامي به عنوان سكوت زبان نيز ياد مي شود. بخشي از ارتباطات غير كلامي كه ضميمه گفتار و كلمات مي شود به عناصر  paralanguage معروفند. اين عناصر شامل كيفيت صدا، احساسات و سبك صحبت كردن و همچنين ويژگي هاي عروضي مانند ريتم، تكيه صدا و ارتفاع صدا است كه در مقالۀ در باب صدا به تفصيل توصيف شده است.

اولويت ارتباطات غيركلامي بر پيام‌هاي كلامي

شما مي توانيد در خلال يك رابطه كلمه اي نگوييد اما سخت است جلوي رفتار و واكنش هاي خويش را بگيريد. رفتارتان (حالت‌هاي چهره، حركات بدن، وضع اندام و اعمال ديگر) جرياني بدون وقفه از اطلاعات و منبعي پايدار از نشانه‌هاي مربوط به احساساتي است كه تجربه مي‌كنيد. تنها بخش كوچكي از درك و فهمي كه انسان در يك تعامل رو در رو به دست مي‌آورد حاصل ارتباط كلامي است. حالات چهره تك تك هيجانات دروني تان را به تصوير مي كشد. غم، خوشحالي، عصبانيت، خشم و ... بدون حتي يك كلمه مي تواند به مخاطب انتقال داده شود.

به طوري كه 35% انتقال پيام كلامي و 65% آن غير كلامي محسوب مي شود. همچنين گفته مي شود؛ زبان بدن 55%، تن صدا و لحن و بيان 38% و تنها 7% كلمات در انتقال پيام سهم دارند.

سهم پررنگ ارتباطات غير كلامي و زبان بدن ايجاب مي كند كه براي حفظ و ايجاد يك رابطه موثر بيشتر به اصول و قواعد ارتباطات غير كلامي را بشناسيم. 

ارتباطات غير كلامي به دو دسته تقسيم مي شوند:

ارتباطات غير كلامي در وضعيت كلي به صورت ژنتيكي به شما انتقال داده شده اند. ناخودآگاهانه از آنها استفاده مي كنيد و معاني آنها را مي فهميد. در حالت دوم ارتباطات غير كلامي به صورت علائمي قراردادي مطابق با فرهنگ و شرايط و نيازهاي بياني ساخته شده اند.

مثال هايي از زمينه هاي ژنتيكي زبان بدن: حالتهاي چهره به هنگام اخم يا شادي يا گذاشتن دستها روي سينه / انداختن پاها روي هم / پوشيدن كت ـ كفش / حركات تأييد و انكار با سر / بالا انداختن شانه ها موقع ابهام و ... . اين حركات و اشارات از طريق ژنهاي والدين به ما مي رسد و به نوعي در ناخودآگاه جمعي ما ثبت است از اين رو براي درك آنها نياز به دستيابي به مهارت خاصي نداريم و تنها توجه آگاهانه و علم به آن مي تواند در مهارت هاي ارتباطي ما تاثيرگذار باشد.

مثال هايي از زمينه هاي قراردادي: گاهي ممكن است براي انتقال معنا از يكسري علائم و نشانه هاي قراردادي كه متناسب با شرايط و موقعيت فرهنگي و مليتي است استفاده كنيم و به نوعي خود شما تعيين آنها هستيد.

• علامت شست:   ايست – توهين-OK
• حلقه كردن انگشت و شست:  پول ، صفر ، پوچ ، OK ، توهين
• علامت V:  پيروزي ، توهين ، عدد 2

زبان بدن را بهتر بشناسيم

براي آن كه بتوانيد ارتباطات غير كلامي خود را ارتقا دهيد بهتر است تمامي جوانب آن را درك كرده و نحوه تاثير گذاري هر بخش را بدانيد. در ادامه به بررسي رفتارهاي غيركلامي در 9 حيطه مي پردازيم:

1.حريم ها

فاصله‌اى كه بين افراد از نظر مقدار فضا وجود دارد، حريم گفته مي شود. اين فضا تحت تأثير عوامل متعددى نظيرِ هنجارهاى اجتماعى، عوامل وضعيتى، خصوصيات شخصيتى و سطح آشنايى تعيين مي شود. حفظ حريم ها و رعايت آن مشخص مي كند كه ما خود را در چه جايگاهي از يك رابطه مي دانيم. حريم خصوصي شامل يك دايره حدودا 15 سانتي متري مي شود كه ناحيه ممنوعه گفته مي شود و جز افراد خانواده و صميمي اجازه عبور از اين 15 سانت را ندارند. مقالهچگونه در روابط حد و مرز تعيين كنيم را بخوانيد.

حريم شخصي فضاي حدودا نيم متري حول هر فرد است كه جز همكاران و آشنايان اجازه نزديك تر شدن ندارند. حريم اجتماعي يك دايره 1 تا 5/3 متري است كه در ارتباطات با غريبه ها آن را رعايت مي كنيم. حريم عمومي فضاهاي بالاي 6 متر را شامل مي شود كه مربوط به مواقعي است كه جداي يك ارتباط و با فاصله دورتر در رويدادي هستيم مثلا وقتي تماشاچي يك رويداد مي شويم.

2.حركات سر:

تكان دادن سر رو به پايين مي تواند به معناي تأييد يا تسليم؛ تكان دادن سر رو به اطراف مخالفت يا تأسف و تكان دادن سر رو به بالا مي تواند دلالتي بر انكار و عدم پذيرش باشد.

3.حالت چهره:

حالت‌هاى چهره براى شادى، غم، عصبانيت و ترس، در سراسر جهان مفهومي يكسان و مشابه دارد. مثلا يك پيشاني پر چين با ابروهاي رو به پايين و لب هاي ورافتاده مي تواند نشانه اندوه يك آدم باشد. چهره درهم كشيده هم نشان دهنده اضطراب يا خشم است. رنگ سرخ صورت، به نسبت موقعيت نشان دهنده خشم و يا شرم است. صورت زرد ترس را نشان مي دهد. گره كردن ابروها بر خشم- ناراحتي و درد و بالا بردن ابروها نشانه اي از تعجب يا دريافت يك مطلب است. پيام هاي لب و لبخند را نيز در ادامه مرور مي كنيم:

• تبسم با دهان گشوده: دندانهاي بالا نمايان شده و بـه شـخـصـي كـه بـا شـما گفتگو مي كند مي فهماند كه مايل هستيد بيشتر با او آشنا شويد.
• تبسم با لبان بسته: اين لبخند تنها براي اداي احترام و ادب و نزاكت است.
• در هم كشيدن لبها: هرگاه فردي لبهايش را در هم كشيد به مفهوم آن است كه طرف مقابلش را جذاب و دلربا يافته است.
• لبهاي سفت و جمع شده: دال برتنش و عدم پذيرش است.
• جويدن لبها: وقتي فردي لب پايين خود را جويده و سرش را تكان مي دهد نشانگر خشم فرد است.
• خميازه كشيدن: خواب آلودگي تنها علت خميازه نمي باشد مي تواند در يك موقعيت استرس زاي خفيف هم پديد آيد. يا هنگامي كه مردد هستيد چه كاري بايد انجام دهيد خميازه روشي براي خريدن زمان است.

4. حركات چشم

چشم ها دريچه درون هستند. نوع نگاه و جهت نگاه همگي مي توانند برون دادي از چيزهايي باشند كه به آن مي انديشيد يا هيجاني كه در حال تجربه اش هستيد. بيش از حد پلك زدن مي تواند نشانه اضطراب باشد. پلك نزدن هم مي تواند نشانه ترس باشد. چشم ها موقع خنديدن حالت خاص خودشان را دارند و البته موقع اندوه هم به همين ترتيب است.

مالش چشم: نـشـانـگر فريب و نيرنگ، پنهان كاري، خستگي يا ميل به قطع تماس ديداري است.

نوع نگاه: نگاه ممتد مي تواند نشانه اي از ابراز علاقه يا كنجكاوي باشد. نگاه خيره شديد نشانه خلق تهاجمي، سلطه جويانه و تهديد آميز است. عدم تماس چشمي دلالت بر پنهان كردن يك موضوع يا نشانه از عصبانيت دارد. انبساط مردمك :نشانه عشق و انقباض مردمك نمود عصبانيت.

5. حركات دست:

حرارت دست ها نيز حكايت از حالات ذهني دارند. سردي دست ها نشان از ترس هستند. دست هاي خيلي داغ هم احتمالا نشان از خشم يا استرس زياد دارند. مالش دستها به هم نشان دهنده اضطراب و يا ميل به وارسي مجدد يك موضوع است. كف دست باز از ديرباز، نشانه حقيقت، صداقت، بيعت و تسليم بوده است. بالعكس دستان مشت كرده و گرده خورده مي تواند خبر از پنهان كاري يا مقاومت بدهد. حالات دست دادن نيز معناي خود را دارند كه در ادامه انواع آن را بررسي مي كنيم:

دست دادن محكم: زماني كه دستتان را دراز مي كنيد و بعد دسـتـانـتان را بـه طـريقي مي چرخانيد كه دستتان بالا و كف دست پايين قرار بگيرد، نشان از برتري جويي شماست. دست دادن بسيار محكم نيز نشانگر شور و اشـتياق و سلطـه گـري اسـت.

دست دادن شل: اگر تنها انگشتان خود را دراز كنيد و در زمان تماس با طرف مقابلتان دست هايتان مانند ماهي شل باشد؛ پيامي با اين مضمون انتقال مي دهيد كه "من مايل نيستم به مـن دسـت بزنيد، من صميميت را دوست ندارم". همچنين اين حالت نشانۀ ضعف، مطيع و تسليم بودن نيز ميباشد.

دست دادن با هر دو دست: هرگاه از دست چپ نيز براي پوشاندن دست طرف مقابلتان استفاده كنيد  راستي و صميميت خود را به طرف مقابلتان انتقال مي دهيد. اين نو دست دادن مانند يك آغوش گرفتن ظريف تاثير مي گذارد.

6.حالات پاها:

لم دادن روي صندلي و انداختن يك پا بر روي پاي ديگر دو معنا دارد. در نگاه اول نشان دهنده راحتي، داشتن حس آرامش و مسلط يودن بر ئضاع است. اما در حالت دوم مي تواند نشان از يك نوع بي ميلي در برقراري ارتباط و ايجاد صميميت باشد. تكان دادن پاها سر آمدن حوصله و قفل كردن آان ها ناراحتي و عصبانيت را نشان مي دهد.

7. ژستها و وضعيت بدن:

راست قامت راه رفتن نشانه اعتماد به نفس است. ايجاد مانع درمقابل بدن باكيف سعي درپنهان كردن ناراحتي است. بالا انداختن شانه ها نشانه نفهميدن موضوع يا رفع مسئوليت، ماليدن چانه نشانه ارزيابي و انگشت روي شقيقه دلالت بر تفكر و تأمل و دست به كمر نمودي از مقابله و در نهايت دست به چانه نشانه اشتياق مي تواند باشد.

8.ظاهر

هر آنچه مي پوشيد نشان از چيزي است كه به آن مي انديشيد و سبك و سياقي كه در زندگي در پيش داريد. انتخاب پوشش مناسب با فضايي كه در آن حضور مي يابيد دلالتي بر هوشمندي شما به علم ارتباطات است.

9. تن و آهنگ صدا:

لحن و بياني كه شما همراه كلامتان داريد مكملي بر مضمون كلام شماست. نوع هيجان و فكر پشت هر كلام مثل موسيقي متني است كه در راستاي جملات شما شنيده مي شود. ميزان علاقه مندي، صداقت يا عدم صداقت شما با جنس نرم يا غير منعطف بيان شما خود را بروز مي دهد.

براي دريافت مشاوره در زمينه زبان بدن و ارتباطات غير كلامي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع :  اهميت و كاربرد ‎⁨ارتباطات غير كلامي در زندگي