براي دريافت مشاوره در زمينه تيك عصبي كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

اختلال تيك عصبي در كودكان

تيك عصبي كودكان مانند اختلال تيك در بزرگسالان به صورت پرش ناگهاني يا انقباض غير ارادي عصبي است كه مي تواند به صورت طولاني مدت يا زودگذر در كلام و رفتار ظاهر شود. كودك معمولا از وجود تيك هاي خود آگاهي ندارد. به طور معمول اختلالات تيك در دوران كودكي يا نوجواني شروع مي شوند و به كودك كمك مي‌كند تا انرژي عصبي خود را آزاد كند. كودكان در سنين 12-7 سالگي بيش ترين ميزان تيك را نشان مي دهند. ميزان شيوع تيك در پسران بيشتر از دختران است. گاهي اين اختلال تا ميانسالي ادامه پيدا مي كند.

انواع تيك در كودكان

تيك صوتي:

كودكان داراي تيك صوتي رفتاري صدادار توليد مي كنند. تيك هاي صوتي ساده مانند سرفه كردن، صاف كردن گلو، غرغر كردن، بالا كشيدن بيني، فين كردن و تيك هاي صوتي پيچيده مانند تكرار كلمات يا عبارات، بددهني (استفاده از كلمات يا عبارات مستهجن)، مكرر گويي (تكرار واژه هاي خود)، پژواك كلام (تكرار واژه هاي اخر طرف مقابل) ديده مي شود.

تيك حركتي:

تيك حركتي رفتارهايي مانند شكلك در آوردن، تنگ كردن چشم ها، بالا انداختن شانه يا تكان دادن سر، باز و بسته كردن چشم، مكيدن لب، بال اپريدن ناگهاني شانه يا پا و پلك زدن در كودك را شامل مي شود.

تيك هاي حركتي پيچيده شايع عبارتند از؛ رفتارهاي نظافتي، بوييدن اشيا، جهش، رفتارهاي لمسي، پژواك كرداري (تقليد رفتار مشاهده شده)، حركات زشت و ناشايست (ادا و اطوار زننده).

شايع ترين تيك هاي حركتي چهره اي هستند با اين حال در بعضي از كودكان گردن و اندام ها را درگير مي كند. تيك هاي متعدد حركتي به همراه يك يا چند تيك صوتي اختلال توره ناميده مي شود.

تيك هاي گذرا و مزمن عصبي كودكان

تيك ها بر اساس ماندگاري به دو دسته گذرا و مزمن تقسيم مي شوند. تيك هاي گذرا حداقل به مدت 4 هفته و حداكثر 12 ماه طول مي كشند، اگر كودكتان رفتارهاي تكراري را در مدتي كمتر از اين زمان انجام دهد، دچار اختلال تيك نيست.

در صورتي كه رفتارهاي تكراري پايدار شده و بيشتر از يك سال در كودك مشاهده شوند تيك مزمن تشخيص داده مي شود. اين تيك ها پايدارتر و انقباض هاي عضلاني معمولا شديدتر است. تيك هاي مزمن بيشتر بين سنين 6 تا 12 سالگي ديده مي شود. ممكن است متوجه شده باشيد كه علايم كودك به طور متناوب كم و زياد مي شود يا براي مدتي محو مي شوند و دوباره پديدار مي شوند.

علائم رفتاري مقدماتي تيك

معمولا علائم رفتاري مقدماتي مانند تحريك پذيري، مشكلات توجه، تحمل كم در برابر محروميت پيش از شروع تيك ها يا همزمان با آن در كودك بروز پيدا مي كند همچنين تجربه هاي حسي مانند احساس تنش، فشار يا خارش قبل از تيك رخ مي دهد شايع ترين تيك اوليه چشمك زدن است كه متعاقب با آن تيك سر يا شكلك در آوردن بروز پيدا مي كند. اكثر علائم صوتي و حركتي پيچيده، سال ها پس از علائم اوليه ظاهر مي شود. توجه شما به اين نشانه ها مي تواند از پيشروي تيك ها جلوگيري كند. براي اين منظور بهتر است علت تيك فرزندتان را شناسايي كرده و در جهت رفع آن ها اقدام كنيد.

علت تيك عصبي كودكان

تركيبي از عوامل محيطي و زيستي در ايجاد تيك هاي عصبي كودكان دخالت دارند. عوامل ژنتيكي، وسواس، افسردگي، بيش فعالي، محيط پر تنش، استرس هاي مزمن و طولاني مدت مي تواند در بروز تيك موثر باشد، حتي ممكن است كودك به خاطر تقليد اين عادت رفتاري را پيدا كند.

تيك عصبي كودكان بيشتر در زمان هايي كه تحت فشار عصبي هستند ظاهر مي شود. شايد متوجه شده باشيد كه تيك‌هاي كودك شما بيشتر در هنگام شروع مدرسه و در فصل امتحانات بيشتر مي شود. همچنين زماني كه شما از كودك كاري بيشتر از توانايي‌اش انتظار داشته باشيد مثل نمرات عالي يا موفقيت در يك‌رشته ورزشي خاص و ... اين مسئله فشار زيادي به كودك وارد مي‌كند و او دچار استرس مي‌شود. وقتي كودكتان آرامش دارد يا مشغول به كاري است مثلا در حين بازي يا هنگام خواب تيك ها كاهش مي يابد يا به طور موقت از بين مي روند.پ

سير بيماري و پيامدهاي آن

در دوران كودكي علائم تيك ممكن است كاهش يا افزايش پيدا كند يا علائم تازه جانشين علائم قديمي شود. در اكثر موارد تيك تا نوجواني به طور كامل برطرف مي شود. اما كودكي كه به نوع شديد بيماري مبتلاست ممكن است دچار مشكلات هيجاني مانند افسردگي و كاهش اعتماد به نفس شود؛ به دنبال آن شاهد تخريب عملكرد كودك خود باشيد. اين تخريب زماني بيشتر مي شود كه كودك همزمان به بيش فعالي يا اختلال وسواسي – عملي نيز مبتلا باشد.

چطور با تيك‌هاي عصبي كودكم برخورد كنم؟

عواملي كه باعث ايجاد فشار روحي در كودك مي شود را شناسايي كنيد چون تيك ها معمولا به صورت موقت ايجاد مي شوند آن هم در شرايطي كه كودكتان تحت فشار رواني باشد. زماني كه شرايط به حالت عادي برگردد معمولا تيك ها ناپديد مي شوند. واكنش شديد به تيك هاي كودك منجر به اضطراب او مي شود حتي ممكن است شدت تيك ها افزايش پيدا كند حتي زماني كه كودكتان خسته است تيك هايش بيشتر مي شود پس استراحت كافي به او بدهيد. آرامش و خونسردي خودتان را حفظ كنيد تا فشار رواني كودك بيشتر نشود. عوامل بروز استرس كودك تان را شناسايي كنيد. 

براي كاهش تيك كودكم چه كارهايي نبايد بكنم؟

زماني كه كودك حالت هاي تيك را نشان مي دهد بي اعتنايي كنيد. نبايد روي حركات بچه متمركز شويد و مدام به او گوشزد كنيد كه چرا اين حركات را تكرار مي كند؛ هر چه كودك بيشتر روي رفتارش حساس شود، تيك افزايش پيدا مي كند. در مواقعي كه كودك تيك ندارد، بايد بيشتر به او توجه يا او را نوازش كرد. 

كودك را نترسانيد. براي مثال نگوييد كه "اگر اين كار را ادامه دهي كسي با تو دوست نمي‌شود يا همه تو را مسخره مي كنند"، اين نوع برخورد علاوه بر افزايش تيك عصبي، عزت‌نفس كودك را بشدت پايين مي‌آورد.  تحقير، سرزنش و مقايسه شرايط را بدتر مي كند. تجربه نشان داده كه تذكر مستقيم يا تنبيه كودك براي ترك رفتار عادتي به هيچ وجه مؤثر نيست و بايد از شيوه تربيتي مبتني بر تشويق استفاده كرد. بخاطر تيك ها،كودكتان را از مهماني يا ساير جمع هاي اجتماعي محروم نكنيد، چون اثر منفي بر مهارت هاي اجتماعي اش دارد.

امنيت محيط تيك هاي عصبي را كاهش مي دهد.

سعي كنيد تنش هاي احتمالي را كاهش دهيد و محيطي امن براي كودكتان فراهم كنيد. محيط خانواده در ايجاد و تشديد علائم تيك اهميت دارد. براي مثال حتي زماني كه شما با همسرتان قهر مي كنيد و به مدت طولاني با او حرف نمي زنيد احساس ناامني از را در او ايجاد كرده ايد. همچنين از كودك خود به عنوان خبر رسان بين خودتان استفاده نكنيد.

بهبود روابط زناشويي، مهارت حل مسئله، مديريت استرس و كنترل خشم براي فراهم كردن محيطي امن ضروري است. به كودكتان اطمينان دهيد كه در هر شرايطي دوستش داريد. اينكه او را به خاطر خودش دوست داريد نه به خاطر موفقيت هايش به او آرامش مي دهد. شرايط كودك را با معلم كودكتان در ميان بگذاريد و از او بخواهيد در اين زمينه با شما همكاري كند.

تخليه هيجاني راهي براي كاهش تيك عصبي كودك

سرگرمي هاي مورد علاقه كودك مثل نقاشي، موسيقي، بازي ها و ... مي تواند در بهبود تيك ها موثر باشد پس فعاليت هايي همچون بازي يا برنامه هاي شادي بخش را بيشتر كنيد تا تخليه هيجاني بيشتري را تجربه كند. درآغوش گرفتن و نوازش نيز ميزان اضطراب كودك را كم مي نمايد. ايجاد آرامش از طريق ورزش هاي تنفسي به مرور زمان نيز اين عارضه را كاهش مي دهد. پس تغيير شيوه زندگي كودك مي تواند اثر بخش باشد.

درمان تيك عصبي كودكان

اگر تيك ها بيشتر از ۶ ماه طول بكشد يا شدت شان به حدي باشد كه مانع از انجام كارهاي روزمره كودك شود يا كودك را ناراحت كند، درمان ضرورت دارد. درمان اختلال تيك بستگي به شدت تيك ها، ناراحتي ذهني كودك، اختلالات همزمان و تاثير تيك ها بر عملكرد تحصيلي و اجتماعي كودك دارد. درمان بايد با آموزش خانواده شروع شود.

براي تيك هاي مزمن يا تيك گذراي شديد، ابتدا بايد بررسي پزشكي صورت بگيرد سپس بعد از رد علل جسماني، درمان روانشناختي آغاز مي شود. درمان تيك عصبي كودكان به دو صورت دارويي و روانشناختي انجام مي شود. اما دارو تنها تا حدي مي تواند نشانه ها را كاهش دهد و براي درمان موثر مشاوره روانشناسي ضروري است. تمرين متمركز، خود بازبيني، حذف تقويت مثبت، آرام سازي در كاهش استرس ها تاثير دارد. 

سخن آخر

در نهايت شما به عنوان مراقبان اصلي در كاهش مشكل كودكتان بيشتري سهم را داريد. با فراهم كردن بستري مناسب براي پرورش كودكتان در محيطي امن مي توانيد سلامت او را تضمين كنيد. اما همانطور كه در عمل مي بينيد هميشه نمي توان كمال مطلوب را فراهم كرد؛ پس چه بهتر كه در هنگام مواجهه با مشكلات از مهارت هايتان براي كاهش آسيب به خود و اطرافيانتان استفاده كنيد. نگاه مجدد و مرور مسائل به شما كمك مي كند راه حل هاي كه از چشمتان دور مانده بودند را بيابيد. در طي مشاوره كودك با كمك يك متخصص شما مي توانيد به سلامت خود و فرزندتان كمك نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تيك عصبي كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع :  علل و درمان تيك عصبي كودكان