براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان اختلالات كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

تعريف كودك استثنايي

شخصي كه در مرحله رشد يا به عبارت ديگر پيش از 18 سالگي قرار دارد و نسبت به هنجارهاي جامعه (از نظر هوشي و كاركرد هاي جسمي) عملكرد پايين تري دارد بعنوان كودك استثنايي شناخته مي شود. در بحث هاي تخصصي به دليل نياز به مراقبت هاي خاص به اين كودكان، كودك با نياز هاي ويژه مي گويند.

انواع كودكان استثنايي (كودكان با نياز هاي ويژه)

كودكان استثنايي را مي توان در طبقه بندي هاي متفاوتي دسته بندي كرد. يكي از انواع طبقه بندي هاي كودكان استثناييبه عبارت زير است :

• عقب ماندگي ذهني
• تيزهوشي
• اختلال يادگيري     LD
• اختلال نقص توجه/بيش فعالي ADHD
• اختلال طيف اوتيسم ASD
• نابينايي و كم بينايي
• ناشنوايي و كم شنوايي
• معلوليت
• فلج مغزي CP
• معلوليت هاي چندگانه

چالش هاي زندگي كودك استثنايي

به صورت كلي كودكان استثنايي از هر نوعي كه باشند با برخي چالش هاي عمومي روبرو هستند، مسائل و موضوعات مختلفي زندگي اين كودكان و خانواده هاي آنها را متفاوت و در بسياري از موارد دشوار مي كند. در اينجا برخي از اين موارد را بحث و بررسي كرده ايم.

1- طرد توسط جامعه

اولين و شايد سخت ترين اتفاقي كه براي اين افراد مي افتد عدم پذيرش آنها توسط جامعه و حتي در خيلي از موارد ناملايمات و بدرفتاري جامعه به طرق مختلف با آن ها است. اين اتفاق به چندين صورت پيش مي آيد :

• عدم مناسب سازي جامعه براي اين افراد

در مكان هاي عمومي مثل مترو، اتوبوس، پارك، بازار امكانات و شرايط مناسب براي اين افراد در نظر گرفته نشده است. مثلا يك كودك نابينا در مترو چگونه راه خود را بيابد؟ خط عوض كند؟ از پله ها و مسير هاي مورد نظر عبور كند؟ عدم مناسب سازي يعني جواب مناسبي براي اين سوالات وجود ندارد

• عدم آگاهي كافي در مورد شيوه ي برخورد با اين اشخاص

مواجه با بي تابي هاي يك كودك اوتيسم و گريه و فرياد هاي او براي والدين و مراقبينش كار دشواريست. اما آنچه دشوارتر است اين موضوع است كه ديگر افراد دركي از شرايط خاص آنها ندارند و اگر همچين كودكي در شلوغي ها گم شود افراد در مورد چگونگي برخورد با او اطلاعات كمي دارند

• عدم پذيرش آنها و ديد منفي به آنها توسط ساير افراد جامعه

ثبت نام در مدارس عادي، همبازي شدن در پارك و مسائلي از اين دست براي كودكان استثنايي و خانواده هايشان دشواري هاي ايجاد مي كند. برخي تصور مي كنند اگر با اين كودكان در تماس باشند اختلال آنها را مي گيرند يا آلوده مي شوند يا از ترس آسيب از آنها فرار مي كنند و آنها را در بين خود راه نمي دهند.

2- احساس كهتري و حقارت

اشخاص استثنايي پس از اينكه متوجه تفاوت هاي خود با ديگر افراد جامعه مي شوند، اين مسأله براي آنها بحراني ايجاد مي كند كه در نگاه آنها به خودشان اثر گذار است.

البته با اين بحران به دو صورت برخورد مي كنند، در بعضي اين تفاوت منبع الهام براي اثبات توانايي ها و پيشرفت در ساير زمينه ها مي شود و در برخي ديگر وجود اين نيازهاي ويژه سبب در خودرفتگي و فاصله از اجتماع مي گردد.

وجود ديد منفي و جو منفي جامعه نسبت به اين اشخاص، مقايسه توسط دوستان ، والدين و مراجع قدرت (مانند معلم و . . . ) باعث تقويت حس منفي در اين افراد مي شود.

3- مسائل خانوادگي

معمولا وجود يك فرد با نيازهاي ويژه (استثنايي) مسئوليت، بار رواني، تنش و وظايف بيشتر و پيچيده تري را براي اعضاي خانواده ايجاد مي كند.

يك فرد با نياز هاي ويژه مي تواند مناسبات و تعامل هاي داخل خانواده را دچار تغيير كند و اين تفاوت ها بسته به ويژگي هاي شخصيتي و رواني، محيط اجتماعي، اقتصادي و عوامل اثرگذار ديگر مي تواند به دو صورت ايجاد شود.

در بعضي خانواده ها مي تواند منجر به همبستگي بيشتر اعضاي خانواده و بستري براي رشد هر چه بيشتر تك نك اعضا علي الخصوص كودك استثنايي مي شود اما در برخي ديگر از خانواده ها اين اتفاق به صورت عكس مي افتد و يك چرخه مخرب و آسيب زننده به تك نك اعضاي خانواده حس تنش را منتقل مي كند.

4- روابط اجتماعي

در خيلي از موارد اين اشخاص در برقراري ارتباط اجتماعي با ساير افراد دچار نقص هستند و اين اشكال در روابط مي تواند بر اثر كمبود اعتماد به نفس ، ويژگي هاي خاص فرد و پيش فرض هاي منفي جامعه باشد.

راه هاي درمان مناسب

يكي از دغدغه هاي اصلي كودكان استثنايي و افراد با نياز هاي ويژه يافتن روش هاي مناسب درماني  است. درمان در افراد با نيازهاي ويژه را مي توان به چند دسته تقسيم كرد :

• درمانهاي تخصصي

در برخي موارد درماني تخصصي و متخصص حضور دارند (مانند ADHD)،  دارو درماني، شيوه هاي تخصصي كاردرماني و  شيوه هاي رواندرماني مناسب براي كودك و خانواده اش.

• درمان هاي حمايتي

در بعضي موارد درماني تخصصي و مشخص هنوز كشف نشده و اين يكي از بزرگترين چالش هاي كودكان استثنايي است. چرا كه در اين فضا افراد سودجو و سوء استفاده گر (جن گير، فالگير و . . . ) به اسم درمان به اوضاع رواني و اقتصادي اين افراد و خانواده هايشان آسيب مي زنند. در اين گونه موارد فضاي تخصصي درماني يك فضاي حمايتي، پيشگيري از پيشرفت اختلال و كمك به افزايش كارايي فرد است و پيگيري راه هاي تخصصي و مراجعه به متخصص از اهميت بالايي برخوردار است.

• توانمندسازي

در دسته اي ديگر از اختلالات هيچگونه درمان قطعي وجود ندارد يا اگر هست به ندرت مي تواند مسأله اصلي را به طور كامل درمان كند (مانند نابينايي). در اين گونه موارد درمان تخصصي شامل توانمند سازي فرد در ساير زمينه ها و افزايش كارايي وي با توجه به اختلال و زندگي كارآمد و با كيفيت حتي با وجود اين اختلال است.

نكات مهم

پيگيري درمان مناسب از اهميت به سزايي برخوردار است. در بسياري موارد كشف نشدن درمان مناسب راه را براي سودجويان و فرصت طلبان باز كرده است، در همين رابطه هميشه امن ترين مسير مراجعه به متخصص است. در اكثر موارد اختلالات كودكان استثنايي برگشت پذير است، به اين معني كه ممكن است بخشي از مسير بهبود و درمان طي شود اما ادامه ندادن به هر دليلي يا وقفه در درمان مي تواند منجر به عود ويژگي هاي اختلال شود. درمانهاي كودكان استثنايي انواع مختلفي دارد، انتخاب درمان مناسب با توجه به ويژگي هاي اختلال و ويژگي هاي كودك است. براي دريافت مشاوره روانشناسي به مركز هنر زندگي كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان اختلالات كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگياز طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع : كودكان استثنايي