اختلال گسست از خويشتن و واقعيت يكي از انواع اختلالات تجزيه اي مي باشد. خيلي از شما گاهي حس كرديد كه از بدن خود خارج شده و از بيرون به خودتان نگاه مي كنيد يا اينكه دنياي اطراف هيچ شباهتي به دنيا واقعي ندارد و همه چيز كارتوني و عجيب غريب است. اگر در خواب اين تصاوير را ديده ايد مشكلي نيست، اما اگر در روزمره خود بارها اين اتفاقات را تجربه كرده ايد، احتمالا مبتلا به اختلال گسست از خويشتن و واقعيت هستيد. اين نشانه ها ممكن است در اثر مصرف موادي مثل ماده مخدر گل نيز رخ دهد كه در آن صورت تشخيص اختلال گسست داده نمي شود. در اين مقاله به طور مفصل درباره اين بيماري، پيشينه، علل ايجاد و درمان آن بحث كرده ايم.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال گسست از شخصيت و واقعيت مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

تعريف اختلال گسستگي خويشتن و واقعيت

اين اختلال با نام ديپرسوناليزيشن – ديرياليزيشن يا جدايي از شخصيت و جدايي از حقيقت شناخته مي شود. فرد مبتلا در دوره هاي مستمر يا مكرر احساس مي كند از بدن و قالب جسمي خود بيرون آمده و از بيرون به خودش نگاه مي كند. او هيچ كنترلي بر وضعيت ندارد. مثل اين است كه فرد در حال ديدن فيلمي درباره خود و يا خواب ديدن است. فراموشي تجزيه اي و چند شخصيتي از ديگر اختلالات دسته اختلالات تجزيه اي هستند.

دو عنصر اصلي اختلال گسست از خويشتن و واقعيت

اختلال به صورت يك مشكل واحد شناخته مي شود؛ اما به طور كلي شامل دو بخش اصلي به شرح زير مي باشد:

ديپرسوناليزيشن يا جدايي از شخصيت:

در اين بخش ادراك، فهم و تجربه فرد از خودش و بدنش، آنقدر تحريف شده و تغيير مي كند كه احساس مي كند يك مشاهده گر است. فكر مي كند از بيرون دارد به خودش نگاه مي كند. افرادي كه جدايي از خويشتن يا مسخ شخصيت را تجربه مي كنند، مي گويند كه احساس مي كند در زير آب غوطه ور يا در هوا معلق هستند. يا احساس مي كنند مرده اند و دارند از بالا به خود و به بدنشان نگاه مي كنند. حسي شبيه بسياري از اتفاقاتي كه هنگام خواب ديدن و روياهاي شبانه روي مي دهد.

بعضي ديگر از مراجعان مي گويند انگار مرا از بدنم جدا كرده اند. بعضي مي گويند انگار يك آدم آهني يا ربات بي احساس و بي هيجان شده اند يا ذهنشان به طور كلي خالي شده و نمي توانند به هيچ چيز فكر كنند.

ديرياليزيشن يا جدايي از واقعيت:

اين مشكل كه با عنوان مسخ واقعيت نيز شناخته مي شود، مثل مسخ شخصيت است اما با اين تفاوت كه در مورد محيط اطراف روي مي دهد. در مسخ واقعيت، فرد دنياي بيروني را عجيب و غير واقعي مي بيند. فكر مي كند هيچ شباهتي به محيط زندگي قبلي خودش ندارد و احساس مي كند از محيط جدا شده است.

تجربه هايي كه خود افراد از اين دنيا مي گويند اين است كه انگار دنيا را از داخل "فيلتر هاي نامرئي" يا از داخل " يك شيشه بزرگ و نيمه مات " مي بينند. فرد ممكن است احساس كند ساير انسان ها و ساختمان ها از مقوا و پلاستيك ساخته شده اند و هيچ احساس و درك و هيجاني نسبت به دنيا و ديگران ندارند.

اين تجربيات براي بسياري از افراد در طول زندگي اتفاق مي افتد، اما اينكه نشانه اي از يك اختلال يا مشكل باشد، لازم است كه تجربه هاي مداوم و مكرر از اين اتفاق را داشته باشند، استرس و ناراحتي شديد براي فرد ايجاد كرده و در زندگي روزمره اختلال ايجاد كنند.

معيار هاي لازم براي تشخيص مسخ شخصيت و واقعيت

• فرد بايد حداقل يكي يا هر دو تجربه گسست از خويشتن و واقعيت را به طور مكرر و مداوم تجربه كند.
• فرد وقتي مبتلا به اين مشكل مي شود، متوجه شود كه اين اتفاق برايش افتاده و توانايي ارزيابي واقعي يا غير وافعي بودن شرايط را داشته باشد.
• اين نشانه ها و علائم باعث رنج، نابسماني و ايجاد مشكل در عملكرد روزمره، شغلي، تحصيلي و اجتماعي فرد شود.
• اين تجربه ها به اختلالات ديگر، مصرف مواد مخدر يا بيماري هاي جسمي ارتباط نداشته باشد.

علل اختلال گسست از خويشتن و واقعيت

يكي از اصلي ترين علل اختلال مسخ شخصيت و واقعيت، تجربه يك رويداد استرس زاي شديد و تروماتيك مثل فوت دلخراش يك عزيز، جنگ، بلاياي طبيعي يا اتفاقات وحشتناك ديگر است. همچنين مشكلات شديد روزمره و تجربه اضطراب و افسردگي شديد ممكن است علت اين اختلال باشد. برخي ديگر از علل اختلال گسست از خويشتن و واقعيت عبارتند از:

• داشتن تجربه هاي بدرفتاري فيزيكي، تنبيه بدني و سوء استفاده جنسي در كودكي
• غفلت والدين و عدم ارضاي عاطفي از طرف آن ها
• سركوب كردن بيش از حد خاطرات و تجربه هاي عذاب آور و حل نكردن آن ها به كمك درمانگر
• اختلال در حافظه و فرايند يادآوري
• آسيب هاي مربوط به مغز در طي حملات صرع و تشنج

پيشينه و گستردگي اختلال گسست از خويشتن و واقعيت

تقريبا نيمي از افراد حداقل يك بار تجربۀ گسستگي را در زندگي داشته اند اما تقريبا دو درصد آن ها اين تصاوير را به طور دائمي تجربه مي كنند. افرادي كه ديپرسوناليزيشن – ديرياليزيشن را تجربه مي كنند؛ فكر مي كنند دچار حمله عصبي شده يا در حال ديوانه شدن هستند. به ويژه زماني كه هر دوي اين تجربه ها با هم در حال اتفاق افتادن باشد.

فرد از بدنش بيرون مي آيد، به خودش و محيط مقوايي و غير واقعي اطراف نگاه مي كند و خودش را گيج و سردرگم وسط اين حجم توهم مي بيند. برخي ديگر از نشانه هاي همزمان اين اختلال شامل اختلال در گذشت زمان، اشتغال و وسواس ذهني و نگراني هاي جسمي مثل سكته كردن است.

همچنين سابقه اختلالات اضطراب و افسردگي، همپوشاني زيادي با تجربه اختلال گسست از واقعيت و خويشتن دارد.

تست واقعيت

تست كردن واقعيت يعني توانايي سنجش دقيق تفاوت آنچه كه در حال تجربه كردن و ديديد با چيزي كه در واقعيت وجود دارد، مي باشد. توانايي ديدن اوضاع همانطور كه هستند، نه آن چيزي كه آرزو داريد يا مي ترسيد باشد.

وقتي مي گوييم تست واقعيت مختل نشود، يعني فرد متوجه مي شود كه دركي كه از محيط و خود دارد غير واقعي است و نبايد آن را به عنوان واقعيت بپذيرد.

به عنوان مثال وقتي در خيابان يك گربه مي بينيد كه روي دو دست راه مي رود و رنگش آبي است. اگر با خود بگوييد چه گربه جالبي و سعي كنيد به آن نزديك شود شما دچار توهم شده ايد، اما اگر با خود بگوييد من چم شده؟ مگه ميشه همچنين چيزي و از صحنه اي كه ديده ايد شكه شويد شما در حال تست واقعيت هستيد.

درمان اختلال گسستگي خويشتن و واقعيت

اينكه براي اين بيماران درماني وجود دارد يا خير مشخص نيست، اما بر اساس تحقيقات و مشاهدات، همزماني روان درماني توسط روانشناس و دارو درماني توسط روانپزشك، بهترين نوع درمان است. روانشناس به فرد كمك مي كند كه رويدادهاي ناراحت كننده گذشته را به ياد آورده و بتواند آنها را حذف و فراموش كند. همچنين بعد از اين جريان به آنها كمك مي كند كه با اين خاطرات سازگار شده و از يادآوري آنها عذاب نكشند. در ادامه مراحل پيچيده ديگري وجود دارد كه در اين مقاله جايي ندارند.

همزمان با اين جريانات، داروهايي براي پذيرش اين واقعيات، در صورت لزوم و تشخيص روانشناس قابل مصرف مي باشد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال گسست از شخصيت و واقعيت مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع :  اختلال گسستگي خويشتن و واقعيت