خود انتقادگري، صدايي اصلاح طلب يا خرابكاري بدطينت؟

ممكن است گمان كنيد كه خود انتقادگري باعث مي‌شود از اشتباهات خود درس بگيريد، پس شما را به سمت جلو پيش مي‌برد و باعث پيشرفت تان مي‌شود. جالب است بدانيد طبق تحقيقات خود انتقادگري به جاي اينكه مثبت و سازنده باشد، تاثيرات مخربي به همراه دارد. افراد خودانتقادگر ، در دستيابي به اهداف خود از جمله رسيدن به وزن مطلوب يا موفقيت تحصيلي و پيشرفت شغلي، گام‌هاي استواري بر نمي‌دارند و پروسه رسيدن به اهداف معمولا طولاني‌تر مي‌شود يا ممكن است اصلا به اهداف خود نرسند. اين افراد ممكن است با وجود داشتن شرايط مطلوب مانند هوش طبيعي، حمايت خانوادگي و سرمايه كافي در مسير رسيدن به روياهاي خود ناكام شوند. خود انتقاد گري بيش از حد مي‌تواند منجر به اختلال شخصيت اجتنابي شود.

زمينه سازهاي پيدايش خود انتقادگري

لحظاتي به دوران كودكي تان برگرديد، زماني كه از نظر والدين يا معلمان خود كاري نادرست انجام داديد. براي تغيير و تصحيح رفتار يا گفتار شما، از چه واژگاني استفاده كرده اند؟ شرايطي را فرض كنيد كه شما يك كودك دبستاني هستيد و مجوريد آرام سر جاي خود بنشينيد، اما با كوچك‌ترين شيطنتي اسم تان توسط نماينده كلاس در ليست بد‌ها نوشته شده است. آيا پر جنب و جوش بودن يك بچه معادل با " بد" بودن اوست؟

ممكن است كلمات سرزنش كننده اي كه توسط والدين يا مراجع قدرت شنيديد، روي رفتارتان در آن زمان، تاثير داشته باشد، اما در دراز مدت در شكل گيري خودگويي‌هاي منفي نقش بارزي دارد. تجارب مشابه، باعث تثبيت شدن باورهايي در وجودتان مي‌شود كه ممكن است در سخت گيري‌هايي كه امروز نسبت به خودتان داريد نقش داشته باشند، در مورد اينكه الان چه كسي هستيد يا به معناي واقعي دوست داشتيد چه فردي باشيد. براي آن كه بتوانيد خود واقعي تان باشيد، بايد اصيل بودن را تمرين كنيد.

خودانتقادگري چگونه مغز را تحت تاثير قرار مي‌دهد؟

با تداوم خودانتقادگري در ذهنتان، به تدريج به سمت بازداري از عمل و خودتنبيهي سوق پيدا مي‌كنيد و در نتيجه مسير روياهايتان به بيراهه كشيده مي‌شود و در نهايت از اهدافتان باز مي‌مانيد. زماني كه مرتب با خودتان تكرار كنيد " تو نمي‌تواني، تو كودن هستي و..." به تدريج به باوري عميق در شما تبديل مي‌شود و با هر شكستي، ريشه‌هاي اين باور تنومندتر از پيش مي‌شود. پس انگيزه خود را براي برنامه ريزي و عمل از دست مي‌دهيد و در چرخه معيوب نشخوارگري و خود بيزاري فرو مي‌رويد.

صحبت‌هاي خودانتقادگرانه اي كه به طور مرتب تكرار مي‌شوند به تدريج گوهر وجودي تان را مي‌سوزاند و شما را به قعر نااميدي مي‌كشاند، شما را از اهدافتان دور مي‌كند و دائما به عقب مي‌كشاند؛ حس فرسودگي مي‌كنيد، پس بي خيال همه چيز مي‌شويد.

خودشفقت ورزي درمان خود انتقادگري

خودشفقت ورزي، باعث مي‌شود احساسات مثبتي مانند شادي، آرامش و اعتماد به نفس را تجربه كنيد. در واقع سيستم‌هاي مراقبت ذهني تان فعال مي‌شود، در نتيجه باور اين كه انساني توانا و ارزشمند هستيد عميق مي‌شود و به تدريج به خودكفايي مي‌رسيد، كمتر خودتان را با ديگران مقايسه مي‌كنيد و در واقع صحبت‌هاي دروني كه با خود شفقت ورزي همراه است؛ باعث افزايش انگيره، عملكرد و سطح تاب آوري تان مي‌شود.

خودشفقت ورزي راهكاري است كه به وسيله آن مي‌توانيد عامل تخربيگر مايه وجودي تان را به تدريج از بين ببريد، به شما كمك مي‌كند الگوهاي تثبيت شده انتقادگر خود را كمرنگ كنيد، در عين حال با ترس هايتان صادق باشيد. زماني كه صداي خودشفقت ورزي بر صداي خود انتقادگري غلبه پيدا كند؛ دائم به شما يادآوري مي‌كند كه هيچ كس كامل نيست و تمام انسان‌ها داراي نقص‌هايي هستند. پس در اين شرايط مي‌توانيد با خودتان مهربان باشيد و درك بهتري از توانايي‌ها و ضعف هايتان داشته باشيد.

به جاي سرزنش كردن و شرمندگي به خاطر صداهايي كه شما را مورد انتقاد قرار مي‌دهد، با خودشفقتي به كاهش اضطراب، افسردگي و خود انتقادگري بپردازيد. خودشناسي به شما براي شناخت خود واقعي تان بسيار مفيد خواهد بود. شما با كمك يك روانشناس راحت‌تر مي‌توانيد افكار منفي را از خود دور كرده و به آرامش برسيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه صحبت با خود انتقادگر مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265تماس بگيريد.

منبع: حرف زدن با خود انتقادگر