ماهيت روانشناختي بهداشت روان و تعريف علمي آن

بهداشت روان يعني برخورداري از تعادل در احساسات همراه با پذيرش واقعيات و روبرو شدت با واقعيات در كنش هايي مناسب و سازنده كه در سطوح فردي، خانوادگي و اجتماعي داراي اهميت است. در واقع تمام جنبه هاي زندگي مانند تغذيه، تفريح، كار، ورزش، امور اجتماعي، روابط زناشويي، رفاه و دانش را تحت تاثير قرار مي دهد.

نداشتن بهداشت رواني در سطح فردي به معناي سركوب احساسات و نيازهاي اساسي است كه تاثير زياد در كاهش ترشح هورمون هاي شادي دارد و امنيت رواني فرد را به خطر مي اندازد. در اين حالت فرد در تصميم گيري ها دچار اشتباه مي شود و به دنبال پيامدهاي منفي آسيب رواني مي بيند. عدم بهداشت روان در سطح خانواده باعث مي شود اعضا كارايي خود را از دست بدهند و در ارتباط با يكديگر دچار تنش شوند.

روش هاي بهبود و تقويت بهداشت روان در سطح خانواده

خانواده اولين پايگاه زندگي هر فردي است كه سلامت آن تضمين كننده سلامت فرد مي باشد. براي رسيدن به يك خانواده سالم و شاد بايد به نكات زير توجه كنيد:

ايجاد روابط سالم بين اعضاي خانواده

شيوه هاي ارتباطي نامناسب در سطح خانواده، تاثيرات زيانباري روي فرد و سلامت او خواهند داشت. خانواده هاي فاقد روابط گرم و محبت آميز، همچنين خانواده ها با سبك ارتباطي خصومت آميز يا شيوه هاي ارتباطي شديدا وابسته همواره با مشكلاتي روبرو مي شوند. برقراري شيوه ارتباطي محترمانه درعين حال گرم و صميمانه نشان دهنده يك خانواده سالم است.

فراهم كردن شرايط گفتگو و تبادل نظر براي همه افراد خانواده

با فراهم كردن محيطي گرم و صميمانه، فرصت اظهار نظر و تبادل افكار به افراد خانواده داده مي شود تا همه بتوانند مشكلات خود را در محيطي دوستانه مطرح كنند و با تكنيك بارش فكري، بهترين روش مشخص شود.

تلاش در جهت رسيدن به اهداف خانوادگي

در خانواده اي كه داراي سطح بالايي از بهداشت رواني است، اشتراك و همراهي اعضا براي تعيين هدف هاي خانواده و تامين مصالح خانواده، پيروي از روش هاي عقلاني در كليه امور خانوادگي، شركت دادن تمامي اعضاي خانواده در تصميم گيري هايي كه مربوط به امور خانوادگي است، تقسيم كار و واگذاري مسئوليت ميان اعضا ديده مي شود به اين ترتيب اسباب رشد فرزندان در جنبه هاي مختلف شخصيتي فراهم مي شود.

وضع قوانين مشخص در خانواده

وجود قواعد روشن در سطح خانواده، به منظور حفظ ارزش ها، تامين نيازها و رسيدن به اهداف خانوادگي حائز اهميت است. وضع قوانين از آشفتگي در سطح خانواده مي كاهد و هماهنگي بين اعضاي خانواده بيشتر مي شود كه به بهبود بهداشت رواني كمك مي كند. البته قوانين بايد به صورت انعطاف پذير و متناسب با توانايي افراد باشد.

همسو بودن والدين در جهت رشد و تربيت فرزندان

بطور كلي نگرش و رفتار والدين مي تواند تسهيل كننده و يا مانعي در جهت رشد و تكامل كودك باشد. مراقبت مداوم، تسلط بيش از حد، محافظت بيش از اندازه و دلسوزي افراطي والدين به شخصيت كودكان آسيب مي رساند. براي رسيدن به خانواده سالم والدين بايد به بچه ها توجه كنند و وقت كافي براي آن ها و نيازهايشان در نظر بگيرند.

پرهيز از توهين و سرزنش در برخورد با اشتباهات

بهداشت رواني خانواده باعث مي شود افراد در موقعيت هاي دردسرساز از يكديگر حمايت كنند و به جاي سرزنش يا توهين كه جز، تخريب شخصيتي پيامدي ندارد سعي كنند مشكل را با همياري يكديگر حل كنند.

يادگيري مهارت هاي كنترل استرس و مديريت هيجان

يكي از مهم ترين مهارت هاي زندگي، تكنينك مديريت هيجان هاست كه به شما امكان مي دهد در موقعيت هاي تنش زا بتوانيد به جاي احساسي عمل كردن، به صورت منطقي تصميم بگيريد و بهترين راهكار را انتخاب كنيد.

برنامه ريزي كردن براي تفريح و سرگرمي

داشتن تفريح و سرگرمي خانوادگي، به دليل ترشح هورمون هاي شادي بخش و تغييراتي كه در ساختار مغز ايجاد مي كند به اعضاي خانواده كمك مي كند كه در رويارويي با آسيب ها و تروماهايي كه زندگي افراد را دستخوش تغييرات مي كند سازگاري و انطباق بيشتري نشان دهند در نتيجه بهتر مي توانيد مشكلات را حل كنيد و به كاركرد سازگارانه خانواده و ارتقاي سطح سلامت روان اعضاي آن كمك مي كند.

تلاش در جهت شناخت يكديگر و تقويت اعتماد به نفس

زماني كه خصوصيات شخصيتي اعضاي خانواده خود را بشناسيد و تفاوت ها را بپذيريد، پيشرفت چشمگيري در سطح روابط خانوادگي خود خواهيد ديد. در درجه اول نحوه اي كه پدر و مادر با يكديگر برخورد مي كنند در حفظ اعتماد به نفس والدين و ارتقاي آن اهميت زيادي دارد. همچنين والدين بايد توجه داشته باشند كه پذيرش و ابراز علاقه بدون شرط  به فرزندان، در تقويت عزت نفس آن ها اهميت زيادي دارد.

روش هاي تامين بهداشت روان در خانواده هاي داراي مشكلات و تنش هاي زياد

در خانواده هايي كه از سطوح پايين سلامت و بهداشت روان برخوردار هستند، احتمال بروز آسيب هاي اجتماعي نيز بيشتر مي شود. خانواده هايي كه تمايل به ايجاد تغييرات سازنده در روابط خود دارند و مي خواهند شاهد تنش هاي كمتري در سطح خانه باشند، مشاوره خانواده و روان درماني مي تواند بسيار كمك كننده باشد. مهارت هاي لازم براي ايجاد تغيير در نحوه نگرش خود به مشكلات و سپس روش هايي را براي حل مشكلات به آن ها آموخت. درمان و بازگرداندن بهداشت روان به افرادي كه آمادگي لازم را دارند كاملا امكان پذير است.

براي دريافت مشاوره در زمينه راه هاي بهبود بهداشت روان و خانواده مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : راه هاي بهبود بهداشت روان و خانواده