اختلال احتكار چيست؟

افراد مبتلا به اختلال احتكار، به صورت افراطي به جمع آوري وسايل و لوازم اقدام مي كنند. اين افراد نمي خواهند هيچ كدام از لوازم خود را دور بيندازند حتي اگر كهنه، خراب و بدون استفاده شده باشند. در واقع گمان مي كنند كه هر چيزي ارزش احساسي خاصي دارد يا ممكن است بعد ها مورد نياز باشد پس از دور ريختن اشيا بسيار مضطرب مي شوند. شيوع اين اختلال حدود 2 تا 5 درصد است. جمع كردن وسايل معمولا از سنين نوجواني آغاز مي شود. افراد مبتلا به اين اختلال از خريد كردن و جمع كردن وسايل لذت مي برند. در واقع اين قبيل كارها در پاسخ به احساس افسردگي شدت پيدا مي كند.

علائم اختلال احتكار چيست؟

از نشانه هاي رايج در اختلال احتكار مي توان به موارد زير اشاره كرد.

• شخص به هيچ عنوان نمي تواند لوازم خود را حتي در مواردي كه هيچ گونه ارزشي ندارند، دور بريزد.
• فرد به صورت افراطي به خريد لوازم مي پردازد و آن ها را  نزد خود نگه مي دارد، چرا كه فكر مي كند ممكن است براي روز مبادا مورد استفاده قرار بگيرند.
• ناتواني در دور ريختن لوازم باعث مي شود تا خانه ي فردِ مبتلا بسيار نامنظم و آشفته شود.
• در عملكرد بين فردي و اجتماعي فرد مبتلا مشكل جدي ايجاد مي شود.

پيامدهاي اختلال احتكار

رفتارهاي احتكاري پيامد هاي منفي زيادي براي فرد به همراه خواهد داشت كه در ادامه به برخي از آن ها اشاره مي كنيم:

• به علت بهم ريختگي خانه ، رعايت بهداشت عملا امكان پذير نيست. در نتيجه فرد ممكن است به بيماري هاي جسماني ناشي از آلودگي دچار شود.
• ميل افراطي به خريد لوازم، فرد با مشكلات مالي جدي روبرو مي شود.
• احتكار اشيا در خانه باعث مي شود تا براي كارهايي از قبيل آشپزي، نظافت، راه رفتن، خوابيدن و... فضاي كافي باقي نماند.

علل رفتارهاي احتكاري چيست؟ 

اصلي ترين علل ايجاد اختلال احتكار عبارت اند از:

عوامل ژنتيك و وراثت: رفتارهاي احتكاري مي تواند به علت مسائل ارثي باشد. البته تحقيقات در اين زمينه همچنان ادامه دارد.

يادگيري مشاهده اي: ممكن است فرد، رفتار هاي احتكاري را در نزديكان خود مشاهده كرده باشد و آن ها را ياد گرفته باشد.

عدم كنترل تكانه: افراد مبتلا به اين اختلال نمي توانند در مقابل وسوسه خريد كردن مقاومت كنند و همچنين توانايي ارزش گذاري دارايي هاي خود را ندارند. اين مسأله مي تواند به دليل عدم توانايي در كنترل تكانه ها باشد.

مشكلات دلبستگي: افراد مبتلا به اختلال احتكار به جاي دلبستگي به افراد ، به اشيا دلبسته مي شوند. اين مسأله مي تواند به علت مشكلات دلبستگي و ارتباطي باشد.

اختلالات همايند با رفتارهاي احتكاري

 اختلال احتكار ممكن است با اختلالات ديگري مانند اختلال شخصيت وسواسي اجباري، اختلال وسواسي اجباري، اختلال نقص توجه بيش فعالي  و افسردگي و اختلال كنترل تكانه همراه باشد.

روش هاي درمان اختلال احتكار

براي درمان رفتارهاي احتكاري در موارد شديد مي توان از درمان هاي دارويي استفاده كرد. داروهاي ضد افسردگي و مخصوصا گروه SSRIs در درمان اين اختلال سودمند هستند. در درمان شناختي رفتاري، روانشناس روي شناخت و طرز فكر فرد مبتلا كار مي كند تا او بتواند زندگي كارآمدي داشته باشد. همچنين آموزش ريلكسيشن، مشاوره روانشناسي و گروه درماني نيز براي اين افراد موثر است. 

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان اختلال احتكار مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد. 

منبع : اختلال احتكار | علل، نشانه ها و درمان اختلال احتكار