ترس از ارتفاع | فوبياي ارتفاع

به طور كلي فوبيا يعني ترس هاي افراطي، غير منطقي و مداوم نسبت به يك شي يا وضعيت خاص. افراد مبتلا به ترس از ارتفاع به طور فعالانه اي از رفتن به ارتفاعات، ساختمان هاي بلند، آسانسورهاي شيشه اي بيرون از ساختمان و... اجتناب مي كنند. حتي تصور بودن در جايي بلند براي اين افراد موجب اضطراب شديد مي شود و علايم فوبيا را تجربه خواهند كرد.فوبياي ارتفاع سه بعد دارد:  
1) شناختي: يعني تفكراتي كه فرد در مورد ارتفاع دارد مانند سقوط كردن و .... 
2) احساسات: حس ترس و اضطراب شديد و گاها غير قابل كنترل.
3) علائم جسماني: مانند بالا رفتن ضربان قلب، تعريق شديد، سرگيجه، مشكل در تنفس، لرزش دست و پا و... . 

افراد مبتلا به ترس از ارتفاع در زندگي روزمره خود دچار مشكل مي شوند. به عنوان مثال بالا رفتن از نردبان، رانندگي كردن روي پل، چرخ و فلك، ايستادن در تراس و موقعيت هاي مشابه براي آن ها اضطراب شديد به همراه دارد. تمام اين ها مي تواند منجر به اختلال در سبك زندگي فرد و پايين آمدن كيفيت زندگي او شود تا جايي كه باعث بروز اختلالات رواني ديگر از جمله اضطراب، افسردگي و وسواس فكري عملي گردد.

علائم ترس از ارتفاع

علائم فوبياي ارتفاع در افرادي كه به آن مبتلا هستند متفاوت است. در موارد خفيف افراد مبتلا ممكن است هنگام بودن در ارتفاعات احساس تنش و دلشوره داشته باشند، اما در موارد شديدتر حتي تصور بودن در ارتفاعات براي فرد علائم شديد اضطراب و سرگيجه را به همراه دارد.

اولين نشانه ترس از ارتفاع سرگيجه است. افراد مبتلا هنگامي كه در بلندي قرار مي گيرند دچار سرگيجه مي شوند.

ديگر علائم فوبياي ارتفاع عبارت است از:

1- اضطراب افراطي در هنگام بودن در ارتفاعات.

2- ايجاد علائم جسماني و رواني ترس ( مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شديد و ...) بلافاصله بعد از بودن در ارتفاعات.

3- تلاش بسيار زياد براي عدم مواجهه با مكان هاي بلند.

4- اين علائم بيشتر از 6 ماه در فرد ادامه دارند و بر عملكرد وي در زندگي اجتماعي و روابط بين فردي و شغلي تاثير منفي مي گذارد.

علل فوبياي ارتفاع

اصلي ترين علل ايجاد فوبياي ارتفاع عبارت است از:

1- تجربيات ناگوار گذشته: ممكن است در گذشته براي فرد يا نزديكانش حادثه ناگواري در ارتفاعات رخ داده باشد، حتي ممكن است ارتفاع تداعي كننده آن حادثه باشد.

2- تفكرات فرد در مورد ارتفاع: تفكرات نقش مهمي در به وجود آمدن اين فوبيا دارد. به عنوان مثال:

_ اگر در لبه يك بلندي بايستم ممكن است وسوسه شوم كه بپرم و يا ممكن است ديگران مرا هل بدهند.
_ ممكن است تعادلم را از دست بدهم.
_ ساختمان ساختار ضعيفي دارد و ممكن است خراب شود.
_ ممكن است سرگيجه بگيرم و سقوط كنم.

3- نقش حفاظت كنندگي پرهيز از ارتفاع: تحقيقاتي كه در دانشگاه بركلي كاليفرنيا انجام شد، نشان داد كه نوزادان پس از مدت كوتاهي مي آموزند كه بايد در مكان هاي بلند احتياط كنند. در نتيجه به نظر مي رسد كه ترس از ارتفاع مي تواند يك مكانيسم اكتسابي براي حفاظت از خود باشد.

درمان ترس از ارتفاع يا فوبياي ارتفاع

براي درمان فوبياي ارتفاع مي توان از روش هاي درماني زير استفاده كرد: 

1) شناخت درماني

درمان شناختي يكي از موثرترين راهكار هاي درماني براي ترس از ارتفاع است. افرادي كه فوبياي ارتفاع يا بلند هراسي دارند، بودن در بلندي را بسيار خطرناك تر از چيزي كه هست مي پندارند. اين درمان طرز فكر افراد مبتلا را نسبت به ارتفاع تغيير ميدهد.

2) حساسيت زدايي منظم

حساسيت زدايي منظم روش ديگري در درمان فوبيا است. اين روش درماني سه مرحله دارد:

الف) تهيه ليست از حالت ها و موقعيت هايي كه در فرد اضطراب ايجاد ميكند؛ به ترتيب از محركي كه كمترين اضطراب را ايجاد مي كند تا اضطراب آور ترين.

ب) يادگيري روش هاي آرميدگي و ريلكسيشن

ج) تصور كردن سلسله مراتب ليست از محركي كه كمترين اضطراب را ايجاد مي كند به ترتيب تا اضطراب آور ترين، در حالي كه فرد كاملا ريلكس است.

3) مواجهه درماني

اين روش درماني شباهت زيادي با روش حساسيت زدايي منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار مي گيرد با اين تفاوت كه فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ مي كند تا به تدريج اين اضطراب براي فرد عادي شود. براي آن كه روش هاي درماني موثر واقع شود، فرد مبتلا بايد نسبت به مسأله خود و عامل ايجاد كننده آن آگاهي پيدا كند. شركت در جلسات درماني و مشاوره روانشناسي تخصصي با به كارگيري بهترين روش هاي درمان فوبيا و متعهد ماندن شما به برنامه درماني، باعث مي شود ترس از ارتفاع به راحتي درمان شود. در موارد شديدتر، مي توان ابتدا از يك دوره دارو درماني (داروهاي ضد اضطراب و ضد افسردگي) استفاده كرد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان ترس از ارتفاع مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : ترس از ارتفاع | علل، نشانه ها و درمان فوبياي ارتفاع