ساختار مغز نوجوانان چگونه است؟

ابتدايي ترين بخش مغز ساقۀ مغز نام دارد. اين بخش از مغز مسئوليت كنترل عملكردهاي پايه‌اي، مانند هوشياري، تنفس، فشار خون و درجه حرارت بدن را بر عهده دارد. در بالاي ساقه مغز، بخش عاطفي است كه به آن دستگاه ليمبيك مي گويند. وظيفه دستگاه ليمبيك، كنترل هورمون‌ها، حافظه و همچنين واكنش‌هاي عاطفيِ خودكار و ناخودآگاه مي باشد. براي اطلاع بيشتر از عملكرد نيمكره هاي مغزي كليك كنيد.

در نگاهي عميق تر ميليون ها سلول عصبي در مغز انسان وجود دارد. بخش زياي از اين سلول ها هستۀ مغز را شكل مي دهند. آميگدال از هسته هاي اصلي مغز در كنترل خشم، ترس و احساسات جنسي نوجوانان نقش دارد. آميگدال وضعيت امن، هيجان انگيز و يا خطرناك را به طور ناخودآگاه به بدن خبر مي دهد، در نتيجه عكس العمل غير ارادي را در پي دارد. تفاوتي كه در عملكرد نوجوان وجود دارد، تغييرات مداوم در آن مي باشد.

تسلط آميگدال (مغز عاطفي) و رشد مغز در نوجواني

قشر پيش پيشاني (بخش تصميم گيرنده و برنامه ريزي مغز) هنوز در ساختار مغز نوجوانان به طور كامل رشد نكرده، پس مغز عاطفي تسلط بيشتري دارد. به همين دليل نوجوانان در هنگام مواجهه با مسائل بيشتر عاطفي برخورد مي كنند. در حالي كه بزرگسال دائما در حال كشمكش ميان بخش عاطفي و قشر پيش پيشاني خود مي باشد.

به طور مثال فرض كنيد در حال رانندگي هستيد و ماشيني از شما سبقت مي گيرد. در چنين شرايطي مغز يك بزرگسال انتخاب هايش را سبك و سنگين مي كند. با خود مي گوي "بگذار من هم از او سبقت بگيرم و تلافي كنم"، اما بعد با خود فكر مي كند كه اگر پليس جريمه اش كند و يا تصادف كند چه مي شود. در نهايت طبق شخصيتي كه در او شكل گرفته دست به انتخاب مي زند. اما نوجوان در مواجه با اين مسئله به احتمال خيلي زياد دست به عمل هيجاني و احساسي مي زند.

تغييرات و رشد مغز در نوجواناني

رشد مغز در نوجواني بر اثر تغييرات هورموني، نيازها و تجربيات جديد، تغيير و بازسازي مي كند. سرعت انتقال اطلاعات در دوران نوجواني شتاب مي گيرد و مسيرهاي تازه اي در مغز ايجاد مي شوند. در اين شرايط ممكن است مسائل طبق روال عادي زندگي پيش نروند و هدف هاي جديدي شكل بگيرد. اين تغييرات از دست رفتن ثبات شخصيت را توجيه مي كند.

در واقع ديدگاه ها و واكنش هاي جديدي در نوجوان شكل مي گيرند. نوجوان در اين دوران حساس بيشتر به شغل، روابط بين فردي و به طور كلي آينده خود مي انديشد.

رشد مغز در نوجواني هويت را نيز تغيير مي دهد

به دليل تغييرات ساختار مغزي، انسان در دوران نوجواني به ‌شدت نياز به هويت يابي است تا بفهمد كه چه شخصيت و چه تمايلاتي دارد. زماني كه هويت دوران كودكي را از دست مي دهند به دنبال هويت جديد براي خود هستند. جستجو براي كشف هويت جديد مي تواند سازنده يا مخرب باشد. هويت جديد در نوجوانان بيشتر تحت تاثير گروه همسالان شكل مي گيرد.

براي اينكه بفهمد چه چيزهايي براي آينده اش خوب است، چه شغلي را مي خواهد انتخاب كند و چه شخصيتي مي خواهد داشته باشد، گروه ها و تجارب زيادي را امتحان مي كند. در اين شرايط والدين و معلمان بايد شرايط مناسبي را براي رشد و پرورش فكري نوجوان فراهم كنند. رفتار والدين با فرزندان در سن بلوغ بسيار بر چگونگي سپري شدن اين مرحله از رشد تاثير دارند، براي مثال، دور كردن دوستان ناباب از نوجوان يكي از چالش هاي والدين در اين دوران مي باشد.

نقش والدين در شكل گيري هويت نوجوانان

والدين و معلمان بايد از نوجوان حمايت كنند؛ به طوري كه اجازه امتحان‌كردنِ سرگرمي‌هاي جديد، شركت در كلاس‌هاي جديد و مشاركت در سازمان‌هاي جديد را به نوجوان بدهند و او را در اين زمينه ها ياري دهند. اكتشافات و استعدادهاي نوجوانان بايد مورد تشويق قرار بگيرد و با نظارت والدين پرورش يابند.

اما مسلما نوجوان به راهنما نياز دارد و آزادي بي قيد و شرط، او را در مسيرهاي بدي قرار مي دهد. بسياري از والدين در اين دوران سعي مي كنند تا هويت نوجوان را در نقطه مقابل خود هدايت كنند و از اين طريق مي خواهند به طور غير مستقيم كمبودهاي خود را جبران كنند. بهتر است والدين، محدوديت‌ها را به شكل معقولي تعيين كنند. نوجوان بايد بتواند در مورد علايق خود با پدر و مادر صحبت كند و آن ها نيز با سنجيدن شرايط و موقعيت از مخالفت هاي بي جا خودداري كنند.

با اين وجود بسياري از والدين در برقراري ارتباط موثر با نوجوانان دچار مشكل مي شوند. مشاوره خانواده و يا شركت در جلسات آموزشي در باب نوجوانان مي تواند به شما براي ارتباط مستحكم ياري برساند.

براي دريافت مشاوره در زمينه رشد مغز در نوجواني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره9092305265 تماس بگيريد

منبع : رشد مغز در نوجواني | آشنايي با عملكرد مغز نوجوانان