افسردگي بعد از ترك اعتياد

بسياري از افراد بعد از ترك اعتياد، دچار احساساتي مانند تنهايي ، خستگي و يكنواختي در زندگي مي‌شوند ، حتي گاهي هيچ اميد و انگيزه‌اي براي آينده خود ندارند و به طور مداوم در مورد اتفاقات حال و آينده نگراني و  اضطراب را تجربه مي‌كنند. وجود اين علائم به شما در مورد بروز افسردگي بعد از ترك اعتياد هشدار مي‌دهند.

هم‌چنين افسردگي در اين زمان خود را با علائمي مانند عدم لذت از زندگي، تغيير اشتها ، عدم تمركز و تصميم‌گيري و مشكلات خواب بعد از ترك اعتياد نشان مي‌دهد. اين علائم به‌خصوص در ماه‌هاي اول بعد از ترك با شدت بيشتري وجود دارند و به تدريج از شدت آن ها كاسته مي‌شود. با اين حال اگر افسردگي مورد درمان قرار نگيرد، احتمالاً مزمن مي‌شود و حتي مي‌تواند پايه گذار ساير اختلالات و گرايش مجدد به سمت مصرف مواد باشد. 

علت افسردگي بعد از ترك اعتياد

اعتياد تغييراتي در سيستم‌هاي مغزي ايجاد مي‌كند كه باعث مي‌شود افراد از نظر جسماني و رواني به آن ماده وابسته  شوند. در اين شرايط قطع مصرف ماده اعتياد آور منجر به نقص در عملكردهاي بدني و رواني فرد مي‌شود. به عنوان مثال، مواد توهم زا در فعاليت انتقال دهنده‌هاي عصبي مانند سروتونين كه مسئول ايجاد شادي در مغز هستند، اختلال ايجاد مي‌كنند به طوري كه سطح اين انتقال‌دهنده‌ها را به طور غير طبيعي بالا مي‌برند. همين امر عامل اصلي در ايجاد احساس سرخوشي ناشي از مصرف است. اين تغييرات شيميايي باعث مي‌شوند زماني كه شما ماده مصرفي خود را كنار مي‌گذاريد با افت ناگهاني سروتونين مواجه شده و در نتيجه احساس غمگيني و افسردگي بكنيد. 

البته عوامل محيطي و برخي افكار آزاردهنده نيز مي‌توانند در بروز و  تشديد افسردگي تأثيرگذار باشند كه از جمله آن‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

- گذشته دردناك و حسرت كارهاي انجام داده در گذشته و روزهاي از دست رفته

- ترس از آينده و زندگي بدون مواد مخدر

- عدم دريافت حمايت اجتماعي كافي از جانب خانواده و اطرافيان

چرخه معيوب افسردگي و اعتياد

به نظرگروهي از دانشمندان، بسياري از افرادي كه به مصرف مواد مخدر روي مي‌آورند، در واقع داراي زمينه‌هايي از افسردگي بوده‌اند. آن‌ها براي فرار از احساسات ناخوشايند خود مانند خستگي، فشار روحي و رواني و عدم لذت از زندگي خود به مصرف مواد روي مي‌آورند. مصرف مواد، ظاهراً اين نشانه هاي افسردگي را پنهان مي‌كند اما در واقع دوره‌هاي افسردگي را تشديد كرده و مقدار و شدت افكار منفي و آسيب‌رسان را افزايش مي‌دهد.

به همين خاطر، بعد از ترك مواد نيز اين نشانه‌ها  مجدداً و با شدت بيشتري ظهور پيدا مي‌كنند.شدت اين نشانه‌ها مي‌تواند فرد را براي فرار از آن‌ها، به سمت مصرف مجدد مواد بكشاند و اين چرخه معيوب دائما تكرار شود. شكستن اين چرخه تنها با كنار گذاشتن مواد اتفاق نمي‌افتد؛ بلكه نيازمند مراجعه به روانشناس و گذراندن دوره‌هاي روان درماني است. 

درمان افسردگي بعد از ترك اعتياد

بهبود افسردگي بعد از ترك اعتياد بسيار مهم و ضروري است. زيرا اگر اين بيماري ونشانه هاي آن شدت يابد، ممكن است فرد را به سمت شروع مجدد اعتيادبكشاند. براي درمان اين بيماري روش هاي متنوعي وجود دارد و برنامه اي كه بهافراد ترك كرده داده مي شود بايد شامل اهداف زير باشد  :

• كمك به فرد معتاد در جهت درك ماهيت اعتياد
• آموزش به فرد ترك كرده در اين جهت كه بهبود و درمان افسردگي بدون مصرفمجدد مواد مخدر ممكن است
• ايجاد انگيزه در فرد معتاد جهت ايجاد تغييرات در زندگي
• آموزش روش هايي در جهت كنترل افكار منفي

بعضي از روش هاي ديگر براي كمك به بهبود افسردگي استفاده مي شود عبارتند از:

رژيم غذايي مناسب رفع افسردگي

داشتن بدني سالم، يكي از عوامل تأثيرگذار در سلامت روان افراد است. تقويت قواي جسماني و داشتن رژيم غذايي مناسب و سالم، نه تنها سلامت بدن را تأمين كند، بلكه مي‌تواند بر بهبود افسردگي افراد نيز تأثيرگذار باشد. اگر چه به خاطر داشته باشيد رژيم غذايي به تنهايي نمي‌تواند افسردگي را درمان كند اما براي بهتر شدن آن و حفظ سلامت مغز شما لازم است. مصرف مواد غذايي سرشار از پروتئين مانند گوشت ، ماهي ،  تخم مرغ و استفاده از سبزي‌ها و مركبات مي‌تواند به سلامت ذهن و روان كمك كند.

رفع افسردگي با تغيير سبك زندگي 

سبك زندگي هر فرد ميزان فعاليت‌هاي اجتماعي، نحوه برقراري ارتباطات، عقايد، احساسات و به طور كل عملكرد او را تحت تأثير قرار مي‌دهد. هنگامي كه اعتياد از زندگي فرد حذف مي‌شود بايد در ابعاد ديگر نيز تغييراتي ايجاد كرد تا با پرورش سبك زندگي سالم ، همه جنبه هاي زندگي فرد اصلاح شده و عوارض پس از ترك كم‌تر اتفاق بيفتند. گنجاندن برنامه هاي ورزشي هرچند مختصر، درگيري بيشتر در فعاليت‌هاي اجتماعي، پرداختن به فعاليت‌هاي هنري، تغيير دايره دوستان و ...  از جمله راه‌هاي كوچكي هستند كه به شما كمك مي‌كنند بتوانيد پس از ترك اعتياد سبك زندگي خود را نيز بهبود ببخشيد و با افسردگي مبارزه كنيد.

كمك حرفه اي رفع افسردگي

روان درماني و دارو درماني از جمله درمان هاي اصلي براي افسردگي محسوب ميشوند و اگر افسردگي شدت يابد، مراجعه به رواشناس و گرفتن كمك حرفه ايضروري است. رواشناس مي تواند با استفاده از درمان هايي مانند درمان رفتاري-شناختي افسردگي و ارجاع به روانپزشك براي تجويز  دارو به روند بهبود شما كمككند. براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانيد مقاله نكات مهم بعد از ترك اعتيادو  نقش خانواده در مراقبت از ترك اعتياد را نيز مطالعه نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه افسردگي بعد از ترك اعتياد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت با شماره 9099075228 و از تهران با شماره  9092305265  تماس بگيريد.

منبع : افسردگي بعد از ترك اعتياد و درمان آن