الكتروشوك درماني چيست؟

الكتروشوك درماني يا درمان با تشنج برقي نوعي درمان روانپزشكي است كه براي رفع و بهبود اختلالات رواني شديد به كار مي رود. الكتروشوك درماني، درماني است كه معمولا به عنوان آخرين راه حل براي اختلالات افسردگي اساسي (عمده)، افسردگي دو قطبي يا كاتاتونيا به كار مي رود و در پروسه اي كه از بيمار براي آن رضايت گرفته مي شود ، انجام مي شود.

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد افسردگي اساسي ، اختلال دو قطبي و كاتاتونيا كليك كنيد. 

كاربرد الكترو شوك درماني

الكتروشوك درماني معمولا براي درمان اختلالات رواني كه نسبت به ساير درمان ها مقاوم هستند به كار مي رود. در واقع اين درمان معمولا به عنوان گزينه آخر و زماني كه ساير روش ها نتيجه اي نداشتند، تجويز مي شود. الكتروشوك درماني معمولا براي موارد زير به كار گرفته مي شود:

اختلال افسردگي اساسي

الكتروشوك درماني براي حدود 50% بيماران دچار افسردگي اساسي كه نسبت به درمان مقاوم بوده اند، بهبودي در پي دارد. الكتروشوك درماني براي بيماراني به كار مي رود كه درمان هاي ديگر روي آن ها جواب نداده است يا در وضعيت اورژانسي هستند. براي مثال براي بيماراني كه احتمال خودكشي بالايي دارند و يا كساني كه همراه با افسردگي تجاربي مبتني بر گسست از واقعيت يا سايكوز را داند شوك الكتريكي تجويز مي شود.

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد سايكوز و خودكشي كليك كنيد. 

كاتاتونيا

كاتاتونيا به وضعيتي اطلاق مي شود كه بيمار دچار نوعي اختلال در وضعيت رواني-حركتي خود شده است، كه معمولا تظاهرش با حركات مومي شكل و بهت زدگي است. اين مشكل معمولا در افراد مبتلا به اختلال اسكيزوفرنيا ديده مي شود. الكتروشوك درماني عموما خط دوم در بيماران كاتاتونيك است . بدين صورت كه اگر بيمار نسبت به درمان هاي دارويي مقاومت داشت از آن استفاده مي شود.

براي آنكه از اختلال اسكيزوفرني بيشتر بدانيد، كليك كنيد. 

اختلال دو قطبي

بيماران مبتلا به اختلال دو قطبي در كنار دوره هاي افسردگي، دوره هايي از خلق بالا و سرخوشي شديد را نيز تجربه مي كنند كه به آن ها دوره هاي مانيا گفته مي شود. الكترو شوك درماني علاوه بر افسردگي در درمان مانياي شديد و مقاوم به درمان نيز مورد استفاده قرار مي گيرد. 

اسكيزوفرنيا

زماني كه بيمار مبتلا به اسكيزوفرني به درمان هاي دارويي پاسخ نمي دهد و هم چنان توهم و هذيان فعال را تجربه مي كند، ممكن است پزشكان دستور انجام شوك الكتريكي را بدهند. هم چنين همان طور كه گفته شد اسكيزوفرني همراه با علائم كاتاتونيك معمولا تحت الكتروشوك درماني قرار مي گيرد.

عوارض جانبي الكتروشوك درماني

الكتروشوك درماني به طور كلي درماني امن محسوب مي شود. بسياري از محققان و دانشمندان عقيده دارند كه اين درمان هيچ خطري براي ساختار مغز و ايجاد آسيب مغزي ندارد و بسياري از انجمن هاي علمي مانند انجمن روانپزشكي آمريكا، آن را به عنوان يك درمان بي خطر تاييد كرده اند. اما در عين حال مانند هر روش ديگري ريسك ها و عوارض جانبي خاص خود را دارد، كه از جمله آن ها مي توان به موارد زير اشاره كرد:

گيجي و سردرگمي 

بلافاصله پس از دريافت شوك الكتريكي، احتمال دارد بيمار احساس گيجي و سردرگمي كند. اين عارضه مي تواند چند دقيقه تا چند ساعت باقي بماند. در اين حالت ممكن است كه فرد نداند كه كجاست يا به چه علتي در مركز درماني قرار دارد. معمولا اين حالات پس از چند ساعت از بين مي روند و پايدار ماندن آن ها بيش از چند روز يا بيشتر بسيار نادر است. 

مشكلات حافظه 

اكثر بيماران پس از دريافت شوك در يادآوري رويدادهايي كه درست قبل از انجام الكتروشوك درماني اتفاق افتاده اند دچار مشكل مي شوند. حتي برخي از افراد وقايع چند هفته تا چند ماه قبل از درمان را نيز فراموش مي كنند. با اين حال از دست دادن حافظه بلند مدت ومربوط به زمان هاي دور پس از شوك درماني بسيار نادر است. فراموشي ها ومشكلات مربوط به حافظه معمولا پس از گذشت چند ماه بعد از اتمام دوره هاي درمان بهبود مي يابد. 

عوارض جانبي جسماني 

در روزهايي كه دريافت شوك الكتريكي اتفاق مي افتد، برخي از افراد علائم جسماني ناخوشايندي نظير حالت تهوع، سردرد و درد هاي عضلاني را تجربه مي كنند. البته بيمار با گزارش علائم خود به پزشك و دريافت داروهاي مناسب مي تواند اين عوارض را كنترل كند. 

عوارض جانبي الكتروشوك درماني: تداخلات پزشكي

همانند هر فرايند درماني ديگر، الكتروشوك درماني مي تواند با برخي شرايط تداخل داشته باشد. براي مثال از آنجايي كه در فرايند اين درمان ضربان قلب و فشار خون افزايش مي يابد، انجام آن در بيماراني كه دچار مشكلات قلبي هستند بايد با احتياط بيشتري انجام شود.

هم چنين الكترو شوك درماني براي بيماران مبتلا به اختلالات نورولوژيك از قبيل صرع  نيز بايد با احتياط صورت گيرد و جوانب مختلف آن در نظر گرفته شود، چرا كه الكتروشوك درماني باعث ايجاد تحريكات خاصي در مغز مي شود كه مي تواند حملات صرعي را تقليد و تشديد كند.

روش اجراي الكتروشوك درماني

بسته به نوع اختلال و ميزان شوك مورد نياز، تعدادي الكترود در قسمت هاي مختلف سر كار گذاشته مي شوند. براي شروع شوك الكتريكي ابتدا بيمار در وضعيت بيهوشي قرار داده مي شود. سپس جريان الكتريكي خفيفي از طريق اين الكترود ها به مدت يك دهم ثانيه تا يك ثانيه وارد مغز مي شود. وضعيت فشار خون، فعاليت الكتريكي سطح مغز و سطح اكسيژن خون در طي وارد شدن جريان به مغز به دقت بررسي و مانيتور مي شود. شوك هاي درماني معمولا 3 بار در هفته به مدت 2 هفته اعمال مي شود تا نتيجه ي دلخواه حاصل شود.

صحبت آخر

مي بينيم كه درمان با الكتروشوك يا اصطلاحا شوك درماني بسيار متفاوت از آنچه افسانه ها، فيلم ها و سريال ها بيان مي كنند، به كار برده مي شود. در واقع  الكتروشوك نوعي درمان خط دوم براي برخي از بيماري هاي رواني است كه در شرايط بسيار كنترل شده و تحت نظارت شديد به كار برده مي شود و اصولا متخصصين براي به كار بردنش حساسيت هاي زيادي دارند و تا وقتي كه نياز به آن نباشد، از آن استفاده  نمي كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه انتخاب درمان مناسب مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : الكتروشوك درماني (ECT)