وسواس شستشو 

وسواس شستشو يكي از انواع وسواس است كه از ساير وسواس‌ها از نظر شيوع جايگاه نخست را دارد. افراد مبتلا به وسواس شستشو همواره در حال تميز كردن و شستن چيزي يا خودشان هستند. آن‌ها اغلب با موضوع وسواسشان درگيرند و ساعات زيادي را صرف تميزكاري مي‌كنند. براي اطلاع از انواع وسواس كليك كنيد.

مبتلايان به وسواس شستشو از هر طبقه‌اي از جامعه مي‌توانند باشند. اغلب وسواس‌ها ريشه‌هاي ارثي و ژنتيكي دارند و معمولا در خانواده‌هاي افراد وسواسي يك يا چند نفر از بستگان آن‌ها با وسواس يا ساير اختلالات اضطرابي دست و پنجه نرم مي‌كند. مطالعه مقاله اختلالات اضطرابي مي‌تواند در اين زمينه مفيد باشد.

ويژگي‌هاي وسواس شستشو

نشانه هاي وسواس در نوع وسواس شستشو بيشتر به صورت نگراني افراطي نسبت به آلودگي بدن و يا لباس‌ها بروز مي‌كند. در ابتدا فرد وسواسي پس از ديدن و يا مواجهه فكري با عامل تحريك كننده به شستن روي مي‌آورند.

مثلا خانمي را فرض كنيد كه پرستار است و هربار ديدن خون، باعث مي‌شود او احساس كند كه آلوده شده و مجبور است دست‌هاي خود را بشويد. فرد پس از ديدن خون يك بار دست‌ها را شسته و احساس آرامش مي‌كند اما رفته رفته، كاهش اضطراب در گرو شستن بيشتر خواهد بود و فرد براي رسيدن به آرامش بايد بارها و بارها شستن را تكرار كند.

تا جايي كه ممكن است احساس درماندگي كند، پوست دستانش از بين برود و يا در مسائل كاري و خانوادگي به مشكل بربخورد. در اين حين حمام فرد نيز طولاني و طولاني‌تر مي‌شود تا جايي كه گاها در يكروز ۱۲ ساعت اش را در حمام مي‌گذراند.

پس از مدتي بر خلاف تصور عامه مردم افرادي كه وسواس شستشو دارند، به دليل ناتواني در انرژي گذاشتن براي شستشو، مجبور مي‌شوند تا دير به دير به حمام رفته گاها در طول هفته يك بار هم حمام نمي‌كنند.

اين وضعيت آن‌ها را كلافه‌تر از گذشته مي‌كند. گاهي اين نگراني‌ها به قدري زياد مي‌شود كه فرد را دچار اضطراب‌هاي ناتوان كننده‌اي مي‌كند و تنها ديگر كثيفي نيست كه فرد را آزار مي‌دهد بلكه احساس دلشوره او را از شروع انجام كار باز بدارد. پيشنهاد مي‌كنيم در اين زمينه مقاله نشانه هاي وسواس را مطالعه كنيد.

درمان وسواس شستشو

درمان وسواس از جمله وسواس شستشو مي‌تواند با استفاده از روش‌هاي درماني زير صورت گيرد. همچنين روش‌هاي كاهش اضطراب و استرس ناشي از وسواس را مي‌توانيد به طور مفصل در مقاله درمان وسواس مطالعه كنيد.

درمان رفتاري وسواس

از درمان‌هاي رفتاري براي افراد مبتلا به وسواس شستشو بالا بردن ظرفيت تحمل فرد و مواجه كردن افراد با فكر يا عمل وسواسي آن‌هاست. روان درمانگران رفتاري در مورد وسواس شستشو اقدام به قرار دادن بيمار در فضايي مي‌كنند كه براي آن‌ها تنش زا است.

اين محيط تنش زا در بيماران وسواسي باعث مي‌شود تا آن‌ها در ابتدا استرس بيشتري را تحمل كنند، اما با كمك درمانگران مي‌توانند به صورت پله پله اين استرس را تحمل كرده و آمادگي بيشتري براي از بين رفتن بيماري پيدا مي‌كنند. پيشنهاد مي كنيم در اين زمينه از مشاوره كنترل استرس كمك بگيريد.

درمان شناختي رفتاري وسواس

درمان‌هاي شناختي رفتاري علاوه بر استفاده از تكنيك‌هاي رفتاري بر روي افكار وسواسي افراد كار مي‌كنند. هدف اصلي اين درمان‌ها حمله كردن به افكاري است كه به صورت ناخودآگاه به سمت فرد حمله مي‌كنند. درمانگر شناختي رفتاري تمرين‌هاي فكري را به اين صورت به مراجع مي‌دهد كه مراجع به افكاري كه ناخوداگاه به فرد حمله مي‌كند يك بار آگاهانه فكر كند.

اين آگاهانه فكر كردن باعث مي‌شود تا فرد در طي يك برنامه زماني بتواند افكارش را كنترل كند. در نتيجه ديگر فكر وسواسي به ذهن مراجع نمي‌آيد و در نهايت مراجع مجبور نيست به خاطر افكارش،رفتار وسواسي انجام دهد.

درمان روانكاوي وسواس

در درمان روانكاوي، درمانگر بر روي ريشه افكار وسواسي كار مي‌كند. او اين افكار را بررسي كرده و با تحليل كردن ريشه افكار براي مراجعه باعث مي‌شود تا ساز و كار ذهني مراجع قوي‌تر شده و در كنترل افكار و احساسات خود تواناتر شود.

درمان وسواس شستشو با دارو

معمولا داروهايي كه براي كنترل وسواس وجود دارند، در خانواده‌هاي داروهاي مهاركننده‌هاي بازجذب سروتونين هستند، از جمله مي‌توان خانواده داروهاي ضد افسردگي را نام برد. همزمان با اين داروها روانپزشكان داروهاي بنزوديازپين را براي بالابردن توان فرد براي مقابله با اضطراب تجويز مي‌كنند.

بنزوديازپين‌ها خاصيت رخوت زا و خواب آور دارند و اثرات جانبي آن‌ها مي تواند وابستگي به دارو باشد. معمولا دوره مصرف بنزوديازپين‌ها كوتاه بوده و پس از مدتي اين دارو قطع مي‌شود و تمركز درمان دارويي بر مهار بازجذب سروتونين باقي خواهد ماند. به طور كلي اثرات جانبي داروهاي مهار كننده بازجذب سروتونين كمتر و قابل تحمل‌تر است. 

بررسي يك مراجع مبتلا به وسواس

براي اطلاع بيشتر در مورد اختلال وسواس شستشو نمونه‌اي واقعي را در ادامه شرح داده‌ايم. نازنين يك خانم ۳۳ ساله است. او پرستار است و مبتلا به وسواس شستشو مي‌باشد. او قبلا هر روز حمام مي‌كرد و رفته رفته زمام حمام كردن او بيشتر شده تا جايي كه هر نوبت حمام او حدود ۷۰ دقيقه طول مي‌كشد. همچنين اين خانم مجبور است تا هنگام ديدن بيماران دستان خود را مدام بشويد. اين شستشو دستان در روز به ۳۰ بار در ساعت مي‌رسد.

مدل درمان شناختي رفتاري به اين فرد كمك مي‌كند تا اول افكار وسواسي را در ذهن خود خنثي كند، سپس بتواند با انجام تمريناتي كه به توصيه درمانگر ارائه شده به هدف برسد. اين امر با يك برنامه زماني در درمان باعث مي‌شود تا فرد بتواند كنترل وسواس را در دست بگيرد و بيماري را از ميان بردارد. درمان اين نوع بيماري بدون استفاده از كمك مشاوره وسواس امكان پذير نمي‌باشد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان وسواس شستشو مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : وسواس شستشو | علائم، نحوه تشخيص و درمان