تاريخچه گشتالت درماني

گشتالت درماني در دهه دوم قرن بيستم در پي يك اعتراض به تجربه گرايي ويلهلم وونت در آلمان شروع شد. گشتالت به معني كليتي پوياست كه از دو يا چند بخش تشكيل شده است. ويليام جيمز براي اعتراض به تجربه گرايي وونت، گشتالت درماني را آغاز كرد.

گشتالت­ درماني با كل فرد سر و كار دارد و معتقد است كه كل، چيزي بيشتر از مجموعه رفتارهاي فرد است. در واقع گشتالت ­درماني يك نوع پديدارشناختي است كه منبع داده‌­ها را تجربه انسان مي‌­داند وتاكيد زيادي بر تجربه درمانگر و مراجع از واقعيت مي كند. همچنين گشتالت يك رويكرد وجودي است كه به مسئوليت‌پذيري افراد در مقابل خودشان و نقش آن ها در تجربه­‌هاي اكنون تاكيد دارد. در گشتالت ­درماني، تعارضات گذشته و آينده در قالب زمان حال مورد بررسي قرار مي‌گيرند.

گشتالت چيست؟

كلمه آلماني گشتالت در انگليسي به معني قالب، هيئت، ساختار، شكل يا الگو است. استدلال اصلي گشتالتي ها اين بود كه حقايق روان‌شناختي «از اجزاي نامربوط تشكيل نمي‌ شود». همين دليل باعث مطالعه آن ‌ها به شيوه كل‌گرا بود.  اين رويكرد عقيده دارد كه ادراك، تركيبي از عناصر مختلف نيست. گشتالت اعتقاد داشت كه يادگيري تدريجي نيست و به صورت ناگهاني و از طريق كسب بينش اتفاق مي‌افتد.

گشتالت نقش زمينه و سازمان‌ را در فرايندهاي ادراك نمايان كرد به گونه اي كه فقط مخالفان سرسخت مي توانستند نتايج آن را بي اعتبار اعلام كنند.
رويكرد گشتالت اثر جاودان بر روانشناسي داشت و در زمينه‌هاي مختلف از جمله ادراك، يادگيري، تفكر، شخصيت، روانشناسي اجتماعي و انگيزش تاثير زيادي برجاي گذاشت.

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روانشناسي و رويكردهاي آن كليك كنيد.

گشتالت درماني

گشتالت‌ درماني، رويكردي است كه بر اصول روانشناسي ادراك و پديدار‌شناسي استوار است. در واقع گشتالت‌ درماني روي دنياي فرد و بر افكار و احساسات او تمركز مي كند و به گذشته توجهي ندارد. به همين دليل در اين رويكرد درماني به مسائلي مثل اين كه فرد چطور به آن حالت درآمده است يا علت انجام كارهاي او چه بوده است و يا فردا مي خواهد چه كار كند و چه پيش مي‌آيد، توجهي نمي كند.

فرآيند گشتالت درماني

در فرآيند مشاوره‌اي گشتالت درماني انتظار مي رود كه

1-آگاهي مراجع نسبت به خودش بالا برود و اين آگاهي از طريق ارتباط با محيط، احساس نيروهاي متضاد، توجه و تمركزكردن حواس روي يك موضوع، افزايش احساس بدني و گوش دادن به توصيف هاي كلامي حاصل شود.

2- مراجع آرام آرام مسئوليت كارهاي خود را به عهده بگيرد و اطرافيانش را مسئول تفكرات، احساسات و اعمال خود نداند.

3-مهارت ها و ارزش هاي مورد نياز براي پاسخ به نيازهايش را بدون تجاوز به حقوق ديگران رشد دهد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه گروه درماني كليك كنيد.

اهداف گشتالت درماني

هدف اساسي گشتالت درماني ايجاد رشد، آگاهي و مسئوليت‌پذيري در مراجع است. همچنين فرايند گشتالت آگاهي عبارت است از كسب دانش نسبت به محيط و به معني اينكه شخص هر چه بيشتر با محيط واقعي خود در ارتباط و تعامل طبيعي قرار بگيرد.

بدون حصول آگاهي، مراجع توانايي تغيير شخصيتش را نخواهد داشت. در اصل گشتالت درماني تلاش دارد كه شخص آن چيزي كه هست، بشود. زماني كه فرد به بلوغ فردي رسيد مي تواند تعارضات موجود در زندگي‌اش را بشناسد و نحوه برخورد با آن ها را ياد بگيرد و براي وحدت و يكپارچه كردن شخصيت خود در زندگي اش قدم بردارد. به طوركلي هدف نهايي گشتالت درماني ايجاد تعادل مطلوب در ارگانيسم است. هدف هاي اصلي گشتالت درماني شامل ايجاد توانايي مراجع براي رسيدن به يكپارچه تر شدن، آگاهي بيشتر و آزاد شدن براي تجربه كردن و در نهايت به فعل درآوردن توانايي هاي ذاتي مراجع است و اساس همه اهداف گشتالت درماني رسيدن به آگاهي است.

مفاهيم اساسي در گشتالت درماني

انطباق

فرايندي كه به وسيله آن فرد محدوديت‌هايي را كه در زندگي دارد كشف كرده و خود را از غيرخود تشخيص مي‌دهد.

آگاهي

آگاهي به فرآيندي مي گويند كه مبتني بر مشاهده و توجه به افكار، احساسات و اعمال خود مثل احساسات جسماني و ادراك هاي ديداري و شنيداري است كه به عنوان يك منظره در حال حركت به نظر مي‌رسد و تجربه اكنون شما را تشكيل مي‌دهد.

خشم معطوف به خود

به وسيله خشم معطوف به خود  برخي از كاركردهايي كه از سمت فرد به سوي دنياي بيرون هدايت شده بودند، مسيرشان را تغيير داده و به سمت منشا و سرچشمه برمي‌گردند. در نتيجه بين خود به عنوان فاعل و كننده ‌كار و خود به عنوان دريافت كننده شكاف وجود خواهد داشت.

مفهوم خود در نظريه گشتالت درماني

فرآيندي خلاق است كه شخص را به سمت رفتار خودشكوفايي هدايت مي‌كند. اين كار به دليل پاسخگويي به نيازها و فشارهاي محيطي است. ويژگي اصلي خود، شكل‌دهي و تمايز گشتالت‌ها از يكديگر است.

خودانگاره

قسمتي از شخصيت فرد است كه با به دست آوردن ملاك هاي بيروني از رشد خلاق فرد ممانعت مي كند.

خودتنظيمي ارگانيسمي

هر ارگانيسمي (موجود زنده) سعي مي كند به وسيله حذف نيازهاي پيداشده، به يك تعادل حياتي برسد. زماني كه ارگانيسم به عدم تعادل رسيد؛ مي‌تواند از راه تخليه تنش به وسيله تجربه هيجاني يا برآورده كردن نياز، خودتنظيمي را انجام دهد.

درون فكني

پذيرفتن مفاهيم، معيارهاي رفتار و ارزش‌هاي ديگران بدون انتقاد را درون فكني مي گويند. افرادي كه هميشه درون‌فكني مي‌كنند، نمي‌توانند شخصيت شان را ارتقا دهند.

مفهوم زمينه در نظريه گشتالت درماني

قسمتي از زمينه ادراكي است  كه اگر "شكل" نباشد، از آن به عنوان زمينه ياد مي‌شود. مثل صفحه‌اي كه شكل روي آن قرار دارد. همراهي شكل و زمينه، موجب تشكيل گشتالت مي شود.

شكل

بخشي است كه در مركز آگاهي قرار دارد و همراه با دقت و توجه بر روي زمينه ديده مي شود. در حقيقت شكل، آن چيزي است كه شخص در حال حاضر به آن توجه دارد.

فرافكني

فرايندي است كه در آن فرد اجزاي شخصيت خود را كه هيچ شناختي به آن ندارد و يا از شناخت آن‌ها دوري مي كند  به دنياي خارج و به افراد ديگر نسبت مي‌دهد.

براي دريافت مشاوره روانشناسي در زمينه گشتالت درماني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره‌ي 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد

منبع : گشتالت درماني | فرايند و مفاهيم اساسي گشتالت درماني