تفكر خلاق چگونه ايجاد مي‌شود؟

تفكر خلاق مجموعه‌اي از داده‌ها و اطلاعات است كه باعث ايجاد يك فكر و ايده جديد مي‌شود. در واقع خلاقيت، افكاري است كه در ذهنتان مي‌چرخد، بدون اينكه آن‌ها را كنترل كنيد. خلاقيت يعني اين افكار و ايده‌هاي سردرگم را تركيب كرده و شكل جديدي از آن‌ها بسازيد. تمام اختراعات و كشف‌ها، حاصل خلاقيت و در درجه بعدي نبوغ است.

برخي عواملي كه در داشتن تفكر خلاق موثر هستند شامل هوش، توانايي بدني، استعداد و علاقه‌هاي متنوع مي‌باشد كه كاملا ژنتيكي و انتسابي است. اما چيزي كه مهم است توانايي شما و محيط براي پذيرش و پرورش توانايي‌هاي كودكتان است. نوع تربيت در شكل‌گيري تفكرات خلاقانه كودك نقش دارد. در اين زمينه پيشنهاد مي‌كنيم مقاله تربيت فرزند را مطالعه كنيد.

خلاقيت كودكان در چه سني بيشتر مي‌شود؟

به طور كلي كودكان از همان ابتدا رگه‌هاي هوش و خلاق بودن خود را نشان مي‌دهند اما معمولا تمركز و توجه براي آن‌ها سخت است. در سن 5 سالگي به دليل افزايش تمركز، تكميل زبان و تقويت مهارت‌هاي جسمي، كودك به اوج تفكر خلاق مي‌رسد. در اين مرحله و سنين 5 سالگي، شما بايد براي پرورش خلاقيت كودكتان سرمايه گذاري كنيد و راه‌هاي پرورش تفكر خلاق را بياموزيد.

راه‌ها و نكات پرورش خلاقيت كودكان

روش‌هاي بسياري براي پرورش خلاقيت كودكان وجود دارد و خيلي از آن‌ها بستگي به خلقيات و توانايي‌هاي فرزندتان دارند. بنابراين لازم است كه در اين زمينه با روانشناس كودك در ارتباط باشيد تا ويژگي‌ها و روش‌هاي منحصر به فرد كودك شما را كشف و بهترين مسير براي پرورش استعداد و خلاقيت او را پيدا كنيد. 

مهم‌ترين و بهترين راه، آموزش هنر به كودك است. براي كسب اطلاعات در زمينه نقش هنر در پرورش خلاقيت كودك كليك كنيد. 13 كاري كه مي‌توانيد براي كمك به پرورش خلاقيت كودكان تان در منزل انجام دهيد به شرح زير است:

1_ بگذاريد كودك اشتباه كند:

بچه‌هايي كه از شكست خوردن بترسند، كنجكاوي در آن‌ها سركوب مي‌شود. اگر فرزند شما بعد از اشتباه نا اميد شد يا احساس شكست كرد با او براي جبران و تغيير نتيجه صحبت كنيد. او را راهنمايي كنيد كه چطور مي‌تواند اشتباهش را جبران كند. فقط راهنمايي كنيد و خودتان اشتباه او را اصلاح نكنيد.

2_ او را تشويق كنيد:

هر اقدام مثبت و هر تلاش كودكتان را تحسين كنيد. پاداش‌هاي كلامي بهترين نوع تشويق هستند. اگر در تشويق‌ها بيش از حد چهارچوب مدار هستيد و از جدول ستاره استفاده مي‌كنيد، سعي كنيد با ديدن اتفاقات خلاقانه در كودك او را تشويق و تحسين كنيد و حتي ناگهاني به او ستاره يا جايزه دهيد. براي اطلاع از راه‌هاي تشويق كودك كليك كنيد.

3_ بگذاريد به هم بريزد و كثيف كاري كند:

معمولا مادران نسبت به تميزي منزل و كودكشان حساسيت و وسواس بيش از اندازه دارند. سعي كنيد اتاق يا فضايي براي كودك تعيين كنيد كه در آن جا هر كاري خواست انجام دهد. ديوارها را كاغذي كنيد تا روي آن‌ها نقاشي كند. زير پاي او با يك بنر يا پارچه مي‌تواند بوم نقاشي و يك پارك واقعي باشد. بگذاريد كثيف كاري كند و شما نيز گاهي با او همراهي كنيد.

وسواس تميزي در سنين پايين جلوي خلاقيت كودك را مي‌گيرد. اگر از بي نظم شدن فرزند نگرانيد، به او توضيح دهيد كه بعد از بازي نياز است كه دست‌ها و بدنش شسته شود و محيط براي دفعه بعدي آماده باشد.

4_ خلاقيت كودكان | الگوي خلاقيت فرزند باشيد:

شما الگوي فرزندتان هستيد. اگر كودك والدين را در حال ساخت يا تعمير چيزي ببيند او هم ياد مي‌گيرد كه بايد پذيراي خلاقيت‌ها باشد. به كارهاي خلاقانه كودكي خود فكر كنيد و براي كودك توضيح دهيد و از او بخواهيد اين كارها را بكند.

5_ براي فرزند وقت بگذاريد:

بازي كردن دنياي كودك است و در بازي است كه كودك دنياي خودش را مي‌سازد. با او بازي كنيد. نقش‌هايي كه مي‌خواهد بر عهده بگيريد و صبوري كنيد. خسته ايد، مشكل مالي داريد، شرايط كارتان بد است و ... كودك اين‌ها را نمي‌فهمد دنياي خودش را دارد. به دنيا و بازي كودك احترام بگذاريد. در اين زمينه مطالعه مقاله بازي كودكان اطلاعات مفيدي را در اختيارتان قرار مي‌دهد.

6_ ذهن باز و روشن داشته باشيد:

به فرزندانتان حق انتخاب بدهيد تا براي مستقل فكر كردن ترسي نداشته باشند. بگذاريد غذا، لباس، اسباب بازي و بازي مورد علاقه اش را خودش انتخاب كند. البته ايجاد محدوديت در انتخاب‌ها براي كودك لازم است. اگر كودك شما همه چيز را با هم مي‌خواهد، چند حق انتخاب پيش روي او بگذاريد و از او بخواهيد از بين اين‌ها انتخاب كند. اگر دوست دارد در آشپزخانه بازي كند، وسايل محدودي در اختيار او قرار دهيد و آشپزخانه را به شكل يك اتاق جادوگري يا آزمايشگاه در بياوريد.

7_ خلاقيت كودكان | سوال‌هاي باز بپرسيد:

طرح كردن سوال‌هاي باز پاسخ و مفهومي، به پرورش تفكر خلاق كودك كمك مي‌كند. نحوه پاسخ به اين سوالات، ميزان هوش و خلاقيت كودك شما را پيش بيني مي‌كند. سوالاتي مثل اينكه اگر خورشيد در حياط ما باشد چه مي‌شود؟ يا اگر همه درختان آواز بخوانند چه مي‌شود؟ اگر همه كفش‌هاي دنيا يك اندازه باشد چه مي‌شود؟ اگر هيچوقت وسايل خانه خراب نشوند چه مي شود؟

8_ با تخيلات كودك همراه باشيد:

معمولا اكثر كودكان در سنين پيش دبستاني، دوستان و دنياي تخيلي خود را دارند. قوه تخيل يكي از توانايي‌هاي كودك است كه داشتن آن بسيار نعمت خوبي است. با دوستان خيالي او صحبت كنيد، حتي وقتي دوست خيالي او حضور ندارد در موردش با فرزندتان صحبت كنيد و سراغش را بگيريد. در دنياي تخيلي كودك قرار بگيريد و تا زماني كه اشتباه خطرناك نكرده يا آسيبي كودك را تهديد نمي‌كند، او را همراهي كنيد. براي آگاهي بيشتر در مورد خيال پردازي كودك كليك كنيد.

9_ به كودك خود استقلال بدهيد:

كنترل گر نباشيد و گاهي به تنهايي كودك احترام بگذاريد. اگر كودك تنهايي در حال بازي است، گاهي به او لبخند بزنيد كه حضور شما را حس كند اما شما هم خود را به كاري مشغول كنيد و مدام از او نپرسيد «داري چكار مي‌كني؟» از زندگي و فرزندتان با تمام سختي‌ها لذت ببريد.

10_ خلاقيت كودكان | به اسباب بازي‌هاي كودك بها دهيد:

اسباب بازي‌هاي كودك تنها ابزار و سلاح‌هاي كودك است و هرچه اين سلاح‌ها متنوع‌تر و خلاقانه‌تر باشد، آينده كودك سالم‌تر است. كودك لازم است تنوع در اسباب بازي‌ها را تجربه كند. پسران مي‌توانند عروسك و دختران نيز ماشين يا اسلحه داشته باشند. اينكه كودك دختر از ابتدا فقط مادري و خانه داري را بازي كند و پسر فقط رانندگي، تير اندازي يا كار بيرون از منزل را تجربه كند، در آينده مانع از رشد خلاقيت آن‌ها مي‌شود.

11_ استفاده از تلويزيون و بازي‌هاي كامپيوتري را كاهش دهيد:

ممنوع كردن موبايل، تلويزيون يا كنسول خانگي امري نشدني است، اما بايد نحوه و ميزان ارتباط كودك با اين وسايل كنترل شود. البته بازي‌هاي رايانه اي تا حدي به افزايش خلاقيت كودك كمك مي‌كند اما نبايد از بازي‌هاي فيزيكي و حقيقي بيشتر و جذاب‌تر شود. پرخاشگري، انزوا، تيك عصبي، آسيب‌هاي جسمي، چاقي و ... از مضرات بازي‌هاي رايانه اي و تماشاي بيش از حد تلويزيون است. توصيه مي‌كنيم به مقاله استفاده كودك از موبايل مراجعه كنيد.

12_ اجازه دهيد كودك در جمع بازي كند:

تمايل به تنها بودن در كودك اصلا نشانه خوبي نيست. مخصوصا كه برخي والدين بخاطر ترس‌ها و وسواس‌هاي بيمارگونه خود، كودك را از جمع همسالان دور نگه مي‌دارند. مثلا ياد گرفتن فحش چيز بدي نيست و طبيعتا اين اتفاق خواهد افتاد، بلكه كودك بايد ياد بگيرد كه فحش دادن عمل زشتي است و نبايد آن را در حرف زدن خود به كار ببرد.

بازي در جمع بسيار مفيد است و مهارت‌هاي ارتباطي كودك را تقويت مي‌كند. نحوه ارتباط با ديگران، مفهوم نوبت، حقوق ديگري، از خود گذشتگي و كار جمعي مهم‌ترين مزاياي بازي در جمع است.

13_ قضاوت و مقايسه نكنيد:

هر كودك دنيا، علايق و سليقه‌هاي منحصر به فرد خود را دارد. هرگز با قضاوت‌هاي ارزشي خوب و بد يا مقايسه كودك با ديگر همسالان، سعي در تربيت او نداشته باشيد. كاهش اعتماد به نفس، محافظه كاري و احساس حقارت ساده‌ترين پيامدهاي مقايسه شدن است.

محدوديت‌هاي نسبي و مراقبت از كودك

در تمام اين روش‌ها و بازي‌ها، مراقبت از كودك را در نظر بگيريد. براي او محدوديت‌هاي نسبي محافظت كننده را شرح دهيد و او را قانع كنيد كه اين محدوديت‌ها براي سلامتي خود اوست. محدوديت‌ها در آشپزخانه، در ماشين هنگام رانندگي و در خيابان برخي از اين محيط‌هايي است كه كودك بايد احتياط را ياد بگيرد و رعايت كند.

پرورش خلاقيت كودكان به عهده چه كسي است؟

تمام مسئوليت‌هاي پرورش و تربيت فرزند بر عهده والدين است، اما گاهي ممكن است ندانيد كه چه راهي درست و چه كاري غلط است. مشورت با افرادي كه تخصصي در تربيت فرزند ندارند، ممكن است به رفتارهاي اشتباه تان بيافزايد و باعث آسيب‌هاي روحي كودكتان شود. هر كودك، ويژگي‌هاي خاص خود و هر والدي نيز شرايط مخصوص خود را دارد.

بنابراين لازم است كه در اين زمينه با كساني كه آموزش ديده‌اند مشورت كرده و از آن‌ها راهنمايي بگيريد. مي‌توانيد با دريافت مشاوره كودك از متخصصان كودك در مركز هنر زندگي از اطمينان خاطر براي رسيدن به اهداف تربيتي خود برخوردار باشيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه پرورش خلاقيت كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : خلاقيت كودكان | 13 روش پرورش خلاقيت در كودك