هيپوكندريا

هيپوكندريا يا اختلال اضطراب بيماري يعني ترس مكرر و دائم از مبتلا بودن و يا مبتلا شدن به يك بيماري خطرناك كه اصطلاحا به آن خود بيمار انگاري نيز مي‌گويند. اين افراد علائم جسماني را سوء تعبير مي‌كنند. به عنوان مثال يك سردرد ساده را نشانه‌ي تومور مغزي مي‌دانند. همچنين گاهي هيچ علامت جسماني ندارند اما تصور مي‌كنند كه بيمارند و علائم هنوز بروز پيدا نكرده‌اند. حتي ممكن است در مورد يك بيماري مطلبي بخوانند و تصور كنند كه احتمالا به آن بيماري مبتلا هستند. اضطراب بيماري دو نوع فرعي دارد:

1) نوع فرعي تيمار جو: اين افراد به صورت افراطي از دارو و خدمات درماني استفاده مي‌كنند و هزينه زيادي براي خدمات پزشكي پرداخت مي‌كنند. حرف پزشكان و نتيجه آزمايش‌ها و عكس‌هاي راديولوژي و... هيچ وقت اين افراد را قانع نمي‌كند و هميشه مطمئن هستند مشكلي وجود دارد.

2) نوع فرعي تيمار گريز: اين افراد به ندرت از خدمات درماني استفاده مي‌كنند، زيرا براي اين افراد ملاقات با پزشكان، انجام آزمايش، راديولوژِي و... منجر به اضطراب غير قابل تحملي مي‌شود.

علائم خود بيمار انگاري يا هيپوكندريا

راهنماي تشخيصي آماري بيماري‌هاي رواني (DSM) معيار‌هاي زير را براي تشخيص اضطراب بيماري ارائه مي‌كند:

1) اشتغال ذهني در مورد مبتلا بودن يا مبتلا شدن به يك بيماري خاص.

2) هيچگونه نشانه جسماني در فرد وجود ندارد.

3) اگر نشانه‌ي جسماني وجود داشته باشد، شدت آن بسيار خفيف و ناچيز است.

4) اگر يك عارضه پزشكي در فرد وجود داشته باشد، مقدار اشتغال ذهني فرد به طور آشكاري نامتناسب و افراطي است.

5) فرد در مورد سلامت خود به شدت اضطراب دارد و به آساني در مورد سلامت خود نگران مي‌شود.

6) رفتار‌هاي فرد در مورد سلامت خود بسيار افراطي است به طور مثال مدام بدن خود را وارسي مي‌كند و دنبال نشانه است.

7) اشتغال ذهني در مورد بيماري بايد حداقل 6 ماه در فرد وجود داشته باشد. درمان علائم اين بيماري با درمان اضطراب ارتباط مستقيم دارد. براي اطلاع از روش‌هاي درمان اضطراب كليك كنيد.

علل ابتلا به هيپوكندريا يا اضطراب بيماري

اصلي ترين علل به وجود آمدن اضطراب بيماري عبارتند از:

1. داشتن والدين به شدت محافظه كار

مادري كه مرتباً كودك را به دليل كشف زخم، بيماري و... وارسي مي‌كرده و دائما نگران سلامتي كودك بوده باعث مي‌شود تا اين حساسيت بيش از حد به كودك منتقل شود و او اين رفتار را ياد بگيرد.

2. تجربه ناگوار

ممكن است در گذشته براي خود فرد يا نزديكانش مشكل جدي در زمينه سلامتي به وجود آمده باشد و درنتيجه باعث شده باشد تا فرد نگران اين باشد كه مبادا به بيماري مبتلا شود و پس از آن دچار اضطراب بيماري شود.

3. نفع ثانويه

نقش مريض داشتن باعث مي‌شود تا فرد از مراقبت، دلسوزي و همدلي ديگران بهره مند شود. همچنين بيمار بودن باعث مي‌شود تا فرد از كارهاي روزمره خود دست بكشد و به بهانه بيمار بودن آن‌ها را انجام ندهد. اين مساله مي‌تواند براي فرد بسيار خوشايند باشد در نتيجه باعث تقويت هيپوكندريا مي‌شود.

4. تفكرات سوگيرانه

افرادي كه تفكر "فاجعه انگاري" دارند، نشانه‌هاي ساده جسماني را نشانه يك بيماري خطرناك تلقي مي كنند و معتقدند حتما يك بيماري جدي دارند. اين اشتباه در فرايند تفكر ممكن است سبب ابتلا به خود بيمار انگاري شود. گاهي برخي از اين عوامل مي‌تواند مشكلات بسيار زيادي را براي فرد به وجود آورد و حتي به گونه‌اي تبديل به وسواس فكري شود. براي اطلاع از وسواس فكري عملي كليك كنيد.

درمان اختلال خود بيمار انگاري

مؤثرترين درمان براي افراد مبتلا به اضطراب بيماري، درمان شناختي است. اين افراد داراي تفكر معيوب در مورد بيمار شدن هستند. درمان شناختي رفتاري سعي مي‌كند تا نگرش اين افراد را نسبت به بيماري عوض كند و تفكرات آن‌ها را كارآمد كند. مشاوره كنترل استرس به شما كمك مي‌كند تا بهترين درمان اتخاذ شود.

در موارد شديدتر، مي‌توان ابتدا از يك دوره دارو درماني (داروهاي ضد اضطراب و ضد افسردگي) استفاده كرد و سپس بعد از كاهش علائم، براي درمان اضطراب روان درماني را آغاز نمود. براي اطلاع از داروهاي ضد افسردگي كليك كنيد.

براي آن كه روش‌هاي درماني موثر واقع شوند، فرد مبتلا بايد نسبت به مسئله خود و عامل ايجاد كننده آن آگاهي پيدا كند. شركت در جلسات درماني با روانشناس و متعهد شدن به برنامه درماني، باعث مي شود اضطراب بيماري به راحتي درمان شود. همچنين تغذيه مناسب در بهبود اين بيماري تأثير گذار است. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله ارتباط تغذيه و اضطراب را مطالعه كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان خود بيمار انگاري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: هيپوكندريا يا خود بيمار انگاري | علل، علائم و درمان اضطراب بيماري