آسيب هاي طلاق

تجربه طلاق براي زن و مرد مي‌تواند تبعات منفي زيادي داشته باشد. آسيب هاي طلاق مي‌تواند بر زندگي فردي و اجتماعي زن و مرد تا مدت‌ها تاثيرگذار باشد. برخي از اين پيامدها شامل موارد زير است:

1. ترس از تنهايي

زنان يا مرداني كه طلاق را تجربه مي‌كنند، به خصوص در اوايل معمولا دچار احساس ترس از تنهايي مي‌شوند. وابستگي عاطفي كه در روابط زوج‌ها بوجود مي‌آيد باعث مي‌شود تجربه جدايي، براي فرد ترسناك و دلهره آور باشد. اين ترس و نگراني مي‌تواند خود را در مسائل مختلف نشان دهد. فرد ممكن است احساس كند نمي‌تواند تنها زندگي كند.

ممكن است نگران اين باشد كه ديگر مثل قبل شاد نشود و حال بدش هميشگي باشد. خيلي اوقات افراد به خصوص زنان به لحاظ اقتصادي، كار، مسكن و مسئوليت‌هاي زندگي به همسر خود وابسته شده‌اند. در اين موارد نگراني و ترس از اينكه فرد نتواند به تنهايي بار زندگي را به دوش بكشد، به نگراني‌هاي ديگر افزوده مي‌شود. در اين خصوص مطالعه مقاله درمان تنهايي مي‌تواند مفيد باشد.

2. احساس گناه از جمله آسيب هاي طلاق

خيلي اوقات افراد بعد از جدايي در مورد تصميم خود دچار ترديد مي‌شوند. به خصوص زن يا مردي كه نقش اصلي تري در تمام كردن رابطه و زندگي مشترك داشته است؛ خيلي اوقات دچار احساس گناه و عذاب وجدان مي‌شود. همچنين هر يك از دو نفر ممكن است تا مدت‌ها در مورد كارهاي اشتباهي كه در رابطه كرده است، يا كارهاي بيشتري كه مي‌توانسته انجام دهد، تا مدت‌ها مشغوليت ذهني پيدا كند. به اين ترتيب تا مدت‌ها خود را در اين جدايي و تمام شدن زندگي مشترك مقصر بداند. براي اطلاع بيشتر در زمينه احساس گناه كليك كنيد.

احساس گناه پس از جدايي نوعي استراتژي ذهن براي مقابله با اين تجربه دردناك است. پس از تجربه جدايي انسان به نوعي سوگ را تجربه مي‌كند. احساس گناه و مقصر دانستن خود در جدايي، به فرد احساس كنترل بر اتفاق غيرقابل كنترل را مي‌دهد. فرايندي رواني كه در سوگ واقعي هم معمولا اتفاق مي‌افتد. بنابراين شايد عجيب به نظر برسد، اما در ابتدا اين احساس گناه و تقصير تا حدي براي روان فرد نفع دارد. اما مهم اين است كه فرد بتواند به تدريج بر اين احساس غلبه كرده و اتفاق را بپذيرد.

3. مشكلات عاطفي

آسيب‌هاي عاطفي كه فرد بعد از جدايي تجربه مي‌كند، از سخت‌ترين پيامد‌هاي طلاق است. شدت و طول مدت اين مشكلات براي افراد مختلف متفاوت است. معمولا شيوه‌هاي مقابله با آن هم بسته به فرد تفاوت دارد. اما جدايي پس از يك رابطه طولاني مي‌تواند مشكلات و رنج‌هاي عاطفي را تا سال‌ها به همراه داشته باشد. خيلي از افراد پس از جدايي دچار تجربيات غم و اندوه فراوان مي‌شوند. احساسات غم، اندوه، نااميدي و بي انگيزگي ممكن است تا مدت‌ها تجربه شود. برخي مواقع اين احساسات منجر به بروز افسردگي مي‌شود. براي آشنايي با افسردگي كليك كنيد.

هيجانات منفي اضطراب، نگراني، خشم، بي قراري در افراد در طول تجربه جدايي تا مدت‌ها طبيعي است. برخي افراد به تدريج اين مراحل را پشت سر مي‌گذارند و با آن كنار مي‌آيند. اما كنار آمدن با آن براي برخي به مراتب سخت‌تر است. اين افراد ممكن است اين احساسات را طولاني‌تر و شديدتر تجربه كنند، يا پس از مدتي دچار مشكلاتي مثل اضطراب فراگير، افسردگي، كناره گيري اجتماعي، مشكلات شغلي و ... شوند. در اين صورت گرفتن كمك مشاوره روانشناسي ضرورت مي‌يابد. براي اطلاع از اضطراب فراگير كليك كنيد.

4. مشكل هويت از آسيب هاي طلاق

افرادي كه پس از سال‌ها جدايي را تجربه مي‌كنند، ممكن است در حفظ هويت خود پس از طلاق دچار مشكل شوند. معمولا زن يا مرد شخصيت خود را بر اساس روابط با همسر، فرزند، يا دوستان اجتماعي مرتبط با خانواده تعريف كرده‌اند. فرد نقش‌هاي مشخصي را به عنوان هويت منسجم خود در زندگي پذيرفته‌است. از هم پاشيدگي خانواده و جدايي زوج‌ها مي‌تواند هويت او را متزلزل كند، و فرد را در ايجاد هويت جديد با مشكل مواجه كند. همزماني طلاق با بحران چهل سالگي، شدت و طول مدت سردرگمي فرد را بيشتر خواهد كرد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله بحران چهل سالگي را مطالعه كنيد.

5. دوگانگي نقش

يكي از آسيب‌هاي طلاق دچار شدن فرد به تعارض نقش‌هاست. اين مساله به خصوص براي زنان مي‌تواند اتفاق بيافتد. فردي كه تا الان نقش همسر و مادر را داشته، پس از جدايي بايد مسئوليت‌هاي پدر بودن را هم به دوش بكشد. يا برعكس پدري كه با جدايي روبرو مي‌شود بايد كمبود عاطفي حضور مادر را براي كودك جبران كند. در حالي كه ممكن است زمان يا امكانات كافي براي آن را نداشته باشد. اين تعارض نقش‌ها چه به لحاظ مسئوليت‌هاي عاطفي و حمايتي براي كودك، چه به لحاظ مسئوليت‌هاي اجتماعي و اقتصادي مي‌تواند ايجاد شود. 

6. مشكلات اقتصادي

مواجه شدن با مشكلات مالي، نداشتن شغل مناسب يا مسكن از مشكلاتي‌ست كه بيشتر در مورد زنان ممكن است اتفاق بي‌افتد. هرچه وابستگي زن به لحاظ اقتصادي به همسر خود بيشتر باشد، مشكلاتي كه پس از جدايي با آن مواجه مي‌شود، بيشتر خواهد بود. زنان خانه داري كه شاغل نبوده يا شغل خود را رها كرده‌اند، بعد از طلاق ممكن است در پيدا كردن منبع تامين مالي تا مدت‌ها دچار مشكل شوند.

از طرفي حتي اگر فرد وابستگي مالي زيادي نداشته يا شاغل باشد، باز هم تا مدتي سازگار شدن با شرايط جديد مشكل خواهد داشت. قبل از طلاق خانه، ماشين، وسايل و خيلي از اموال و فعاليت‌ها مشترك بوده‌است. پس از جدايي فرد بايد سعي كند شرايط داشتن يك زندگي مستقل را فراهم كند و با شرايط جديد تطابق پيدا كند. تلاش براي يافتن شغل مناسب از راهكارهايي است كه بخشي از اين آسيب‌ها را كاهش مي‌دهد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله انتخاب شغل مناسب را مطالعه كنيد.

7. ارزيابي اجتماع

نگرش اجتماع و بازخوردهاي منفي افراد در كنار آمدن با جدايي فرد مشكل بيشتري ايجاد كند. عموما هرچه جوامع سنتي‌تر يا داراي چارچوب‌هاي خشك تري باشد، اين قضاوت‌ها و ارزيابي‌ها بيشتر است. به خصوص در جامعه ما قضاوت‌هاي منفي بعد از تجربه طلاق بيشتر به سمت زنان نشانه مي‌رود. زناني كه از همسر خود جدا مي‌شوند، ممكن است در برخي موقعيت‌هاي اجتماعي پذيرفته نشوند.

تشكيل روابط جديد براي آن‌ها گاهي تحت شعاع جداييشان قرار مي‌گيرد. آن‌ها خيلي بيشتر در معرض ارزيابي منفي ديگران تنها به دليل تجربه طلاق هستند. حتي برچسب‌هايي مثل مطلقه، و بيوه براي اين گروه زنان به كار مي‌رود كه مي‌تواند بر ايجاد حس خود كم بيني و دوري آن‌ها از ديگران تاثير بگذارد. اين بازخوردهاي منفي كنار آمدن با اتفاق و سازگاري با شرايط جديد را براي آن‌ها مشكل‌تر خواهد كرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه خود كم بيني كليك كنيد.

آسيب هاي طلاق براي كودكان

فرزندان طلاق در طي فرايند طلاق و بعد از طلاق در معرض آسيب‌هاي گوناگون قرار مي‌گيرند. تجربه جابجا شدن كودك بين دو خانه و والدين مي‌تواند براي او گيج‌كننده و سخت باشد. براي درك بهتر اين كوكان توصيه مي‌كنيم به مقاله فرزندان طلاق مراجعه كنيد. همچنين موارد زير برخي از آسيب هاي طلاق بر كودكان است:

احساس گناه در كودك

كودكان گاهي در مورد اينكه والدين آن‌ها را ديگر دوست نداشته باشند، نگراني پيدا مي‌كنند. برخي كودكان در مورد جدايي والدين خود را سرزنش مي‌كنند. آن‌ها در اين مورد خود را مقصر دانسته و گاها فكر مي‌كنند رفتار بدي داشته يا كار اشتباهي كرده‌اند.

پرخاشگري از آسيب هاي طلاق براي كودكان

پرخاشگري كودكان در سنين بالاتر نسبت به طلاق والدين بيشتر ديده مي‌شود. آنان گاها يك يا هر دو والد را در اين جدايي مقصر مي‌دانند. به اين ترتيب رفتارهاي پرخاشگرانه، مقابله اي در مقابل آن‌ها نشان مي‌دهند. در اين زمينه مطالعه مقاله پرخاشگري كودكان اطلاعات مفيدي را در اختيارتان قرار مي‌دهد.

مشكلات رفتاري و اضطراب

كودكان طلاق ممكن است طيفي از اختلالات اضطرابي، پرخاشگري يا مشكلات رفتاري را در دوره اي نشان دهند. با وجود اين نحوه برخورد والدين و كمك به آن‌ها براي پذيرش سبك جديد زندگي و دريغ نكردن حمايت و توجه كافي با وجود جدايي مي‌تواند تا حد زيادي از بروز مشكلات آن‌ها و اضطراب جلوگيري كند. براي اطلاع بيشتر از اختلالات اضطرابي كليك كنيد.

به علاوه بر اساس پژوهش‌هاي روانشناختي، كودكاني كه در خانه با دو والد اما داراي مشاجرات زياد و در جو پر تنش هستند، نسبت به كودكاني كه در خانواده‌اي تك والد اما در جوي آرام زندگي مي‌كنند، به مراتب مشكلات و آسيب‌هاي عاطفي بيشتري تجربه مي‌كنند.

تفاوت واكنش مردان و زنان به طلاق

مردان و زنان خيلي اوقات واكنش‌هاي متفاوتي نسبت به جدايي نشان مي‌دهند. با وجود تفاوت‌هاي آماري در شدت تجربيات، بيشتر نشانه‌ها در هر دو جنس تا حدي يكسان است. كنار آمدن با طلاق مانند هر از دست دادن ديگري است. فرد براي كنار آمدن بايد مسئله را درك كند. آن را حس كند و بپذيرد. به اين ترتيب فرد مي‌تواند با زندگي جديد سازگار شود. در ادامه به برخي تفاوت‌ها در واكنش مردان و زنان به طلاق مي‌پردازيم.

واكنش مردان به جدايي

بر اساس مجله سلامت مردان، طلاق مي‌تواند آسيب و عوارض بيشتري براي مردان داشته باشد. مردان پس از طلاق بيشتر در معرض افسردگي اساسي قرار مي‌گيرند. همچنين احتمال وابستگي آن‌ها به مواد مخدر بيشتر از زنان است. مردان در اين شرايط همچنين در خطر بيشتري براي مشكلات سلامت جسمي مانند حمله‌هاي قلبي قرار دارند.

مردان سوگ حاصل از جدايي را نسبت به زنان ديرتر شروع مي‌كنند. به همين دليل فرايند سوگواري براي آن‌ها طولاني تر مي‌شود. مردان در مراحل اوليه جدايي، ممكن است در حال انكار باشند.

در مواجه با طلاق، مردان براي كاهش استرس بيشتر به عمل كردن به جاي ابراز كلامي احساسات، مي‌پردازند. از جمله كارهايي كه براي مقابله ممكن است انجام دهند، شامل كار كردن خيلي زياد، روابط جنسي متعدد و غير جدي، دوري كردن از خانه جديد مي‌باشد. براي اطلاع از ديگر آثار طلاق بر مردان كليك كنيد.

واكنش زنان به جدايي

 زنان عموما آسيب‌هاي عاطفي ناشي از طلاق را زودتر از مردان تجربه مي‌كنند. احساسات منفي مي‌تواند در ابتدا در آن‌ها شديد‌تر باشد. زنان بيشتر از مردان پس از طلاق دچار مشكلات اقتصادي مي‌شوند. در به دوش كشيدن مسئوليت‌هاي مالي زندگي بيشتر ممكن است با دشواري روبرو شوند. همچنين خيلي اوقات به دليل حضانت فرزندان، مسئوليت‌هاي خانه داري و هزينه‌هاي زندگي براي آن‌ها بيشتر است.

زنان در مواجه با طلاق، با مشكلات جسمي كمتري مواجه مي‌شوند. چرا كه زنان بيشتر احساسات منفي خود را با واكنش‌هايي مثل گريه كردن، ابراز مي‌كنند و در مورد آن با ديگران بيشتر حرف مي‌زنند. مقاله گريه كردن را مطالعه كنيد. 

آيا طلاق هميشه يك آسيب است؟

آسيب هاي طلاق حتي در طلاق توافقي نيز مشاهده مي‌شوند. در خيلي از جوامع به خصوص جوامع سنتي‌تر طلاق به عنوان يك تابو نگريسته شده است. به عبارتي تجربه طلاق از نظر اجتماعي بار منفي بسيار زيادي دارد. به همين دليل بسياري از خانواده‌ها با وجود مشكلات زيادي كه در ازدواج متحمل مي‌شوند، از اينكه جدايي اتفاق بي‌افتد ترس زيادي دارند. حتي در خيلي از فرهنگ‌ها از طرف خانواده اجازه طلاق گرفتن به فرد داده نمي‌شود.

همواره تلاش بر اين است كه زوج‌ها جدايي را به عنوان آخرين راه در نظر بگيرند. به همين دليل متخصصان توصيه مي‌كنند به جاي فكر يا اقدام به طلاق به رابطه خود فرصت بيشتري دهند. تا حد ممكن خود يا به كمك متخصص به حل مسائل بپردازند. پيشنهاد مي‌كنيم قبل از هر اقدامي از مشاوره طلاق بهره مند شويد.

با وجود اين گاهي اين مسائل قابل حل به نظر نمي‌رسد. در اين موارد افراد انتخاب ديگري نمي‌يابند، و حتي چه بسا ادامه زندگي با افزايش تنش‌ها، براي آن‌ها و كوكان مي‌تواند آسيب زاتر باشد. در اين موارد بهتر است، به جاي بار منفي دادن به اين مسئله، براي افراد درگير در جدايي حمايت‌هاي لازم فراهم شود.

براي كاهش آسيب هاي طلاق چه مي‌توان كرد؟

اولين قدم اين است كه سهم خود را از علت طلاق مشخص كنيد و آن را بپذيريد؛ اين امر براي تغيير در سبك زندگي كمك زيادي به شما مي‌كند. افسردگي و ناراحتي‌هاي خود را درمان كنيد و سعي كنيد استقلال خود را باز يابيد. توجه داشته‌باشيد كه لازم است براي كاهش آسيب هاي طلاق بر فرزندان نيز اقدامات لازم را انجام دهيد.

طلاق و جدايي را براي او توضيح دهيد؛ لازم نيست جزئيات را تعريف كنيد اما دروغ هم نگوييد. بهترين كار اين است كه ارتباط فرزندان را با والد ديگر قطع نكنيد و همواره كاري كنيد كودك از حمايت و تربيت هر دو والد بهره‌مند شود. براي اطلاع از بهترين روش طلاق توافقي كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه طلاق و جدايي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

 منبع: آسيب هاي طلاق | آسيب‌هاي طلاق بر مردان، زنان و كودكان