لالي انتخابي چيست؟

لالي انتخابي اختلال اضطرابي شديد است كه در آن فرد با وجود توانايي كافي براي صحبت كردن در برخي شرايط نظير موقعيت‌هاي اجتماعي خاص قادر به صحبت كردن نيست. اين اختلال معمولاً مرتبط با دوران كودكي است و در آن زمان آغاز مي‌شود اما اگر به موقع درمان نشود مي‌تواند تا بزرگسالي ادامه يابد.

كودك يا بزرگسالي كه مبتلا به لالي انتخابي است در برخي شرايط از صحبت كردن امتناع مي‌كند اين افراد در اين موقعيت‌ها واقعاً قادر به صحبت كردن نيستند به همين خاطر انتظار براي صحبت كردن از آن‌ها در اين شرايط مي‌تواند واكنش وحشت زدگي همراه با حملات پانيك را به همراه داشته باشد. 

براي آگاهي بيشتر در زمينه حملات پانيك كليك كنيد.

به مرور زمان فرد مي‌تواند موقعيت‌هايي كه منجر به چنين واكنش‌هايي مي‌شود را از قبل پيش بيني و پيشاپيش از اين موقعيت‌ها اجتناب كند اما متأسفانه اين اجتناب‌ها به مرور منجر به تشديد مشكل مي‌شود. آمارها در مورد شيوع لالي انتخابي نشان مي‌دهد كه از هر 140 كودك 1 كودك به اين اختلال مبتلا مي‌شود. همچنين شيوع آن در دختران، بچه‌هايي كه به كشور ديگر مهاجرت كرده‌اند و به دو زبان صحبت مي‌كنند بيشتر است.

نشانه‌ها و علائم اختلال لالي انتخابي

اين اختلال اضطرابي معمولاً در بين 2 تا 4 سالگي شروع مي‌شود. اين مشكل معمولاً هنگامي تشخيص داده مي‌شود كه كودك تعامل با افراد خارج از خانواده را آغاز مي‌كند. نشانه قابل توجه در اين اختلال آن است كه كودك مي‌تواند با برخي افراد به راحتي صحبت كند در حالي‌كه هنگام حرف زدن با برخي ديگر شوكه مي‌شود و توانايي صحبت كردن ندارد. همچنين اين افراد ممكن است ارتباط چشمي مناسبي برقرار نكنند و در ظاهر علائم زير را نيز از خود نشان دهند.

- عصبي و مضطرب بودن در موقعيت‌هاي اجتماعي

- بي‌علاقگي و داشتن واكنش‌هاي نامناسب به موقعيت‌هاي اجتماعي

- خجالتي بودن افراطي

- ناهماهنگي در حركات و انعطاف پذيري پايين در رفتار

- سرسخت و پرخاشگر بودن بخصوص زماني كه ديگران از آن‌ها سؤال مي‌پرسند.

كودكاني كه با وجود ابتلا به اين اختلال از اعتماد به نفس بالاتري برخوردارند، هنگام برقراري ارتباط از حركات بدن استفاده مي‌كنند. مثلاً براي آن‌كه موافقت يا مخالفت خود را با چيزي نشان دهند با تكان دادن سر منظور خود را مي‌رسانند.

اما افرادي كه اختلال در آن‌ها بيشتر است از هر نوع ارتباط حتي به صورت حركتي و نوشتاري خودداري مي‌كنند. برخي كودكان نيز ممكن است با چند كلمه محدود پاسخ دهند و يا با صدايي مانند زمزمه كردن صحبت كنند.

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد.

علل پيدايش لالي انتخابي

متخصصان لالي انتخابي را نوعي ترس از صحبت كردن با افرادي خاص مي‌دانند. به همين خاطر است كه اين اختلال هنگام جدا شدن از والدين و بستگان نزديك بيشتر اتفاق مي‌افتد. همچنين دچار بودن به اختلالات شنوايي و گفتاري نيز مي‌تواند خود صحبت كردن را به يك مقوله بسيار استرس‌زا تبديل كند و باعث شود كه آن‌ها بيشتر از صحبت كردن خودداري كنند.

برخي كودكان نيز در پردازش اطلاعات حسي محيط مشكل دارند. اين مسئله نيز مي‌تواند باعث شود كه فرد هنگام قرار گرفتن در موقعيت‌هاي شلوغ و پر سروصدا دچار خاموشي شود. به اختلال در پردازش حسي محيط پيرامون اختلال ادغام حسي گفته مي‌شود.

اگر لالي انتخابي ناشي از يك تروما يا همان رويداد آسيب‌زا خاصي باشد با الگوي متفاوتي همراه است. در اين حالت فرد در موقعيت‌هايي كه قبلاً هيچ مشكلي در صحبت كردن در آن نداشته دچار مشكل مي‌شود.

تفكر غلطي كه در مورد كودكان دچار لالي انتخابي وجود دارد، اين است كه آن‌ها مورد سوءاستفاده و آزار قرارگرفته‌اند و يا اينكه اوتيسم دارند. در حالي كه مطالعات نشان مي‌دهند بين اوتيسم و لالي انتخابي رابطه‌اي وجود ندارد. اگرچه ممكن است فرد همزمان به هردوي اين اختلالات مبتلا شود.

روش‌هاي درمان

اكثر كودكان مبتلا به اين اختلال هنگامي كه تحت درمان مناسب قرار مي‌گيرند مي‌توانند از پس مشكل خود برآيند اما هرچقدر كه افراد بزرگ‌تر شوند و ديرتر براي رفع مشكل خود اقدام كنند، نتيجه گيري از درمان با دشواري‌هاي بيشتري مواجه خواهد شد. همچنين اثربخشي درمان به موارد زير نيز وابسته خواهد بود.

- چه مدت زماني فرد به اختلال لالي انتخابي مبتلا بوده است؟

- آيا فرد با مشكلات ديگري نظير اختلالات اضطرابي و يادگيري نيز روبه‌رو است يا خير؟

- ميزان همكاري و حمايت اطرافيان

براي درمان لالي انتخابي بايد روان‌درماني از طريق يك روانشناس باليني صورت بگيرد. درمانگر براي حل مشكل فرد تنها به صحبت كردن متمركز نمي‌شود بلكه به اضطراب‌هاي فرد مي‌پردازد. با كاهش اين اضطراب‌ها شدت لالي انتخابي نيز كاهش خواهد يافت.

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روان درماني كليك كنيد.

درمان با كاهش فشارها براي به حرف آوردن فرد آغاز مي‌شود. بيماران بايد آرامش بيشتري در محيط‌هايي نظير مدرسه احساس كنند كه در نهايت بتوانند آهسته آهسته گفتن كلمات منفرد را شروع كرده تا در نهايت حرف زدن آسان را تجربه كنند.

كاهش دادن اضطراب محيطي شامل موارد زير مي‌باشد.

- نگراني‌ها و اضطراب خود را به كودك منتقل نكنيد.

- به فرزندتان اطمينان دهيد كه به زودي آمادگي لازم را به دست مي‌آورد و مي‌تواند به راحتي صحبت كند.

- تمركز خود را روي گذراندن اوقات فراغت با فرزندتان بگذاريد.

- از تلاش‌هاي كودك براي برقراري هرگونه ارتباط با ديگران استقبال كرده و تقويتشان كنيد.

- هنگامي كه كودك شروع به صحبت مي‌كند تعجب و شگفتي خود را نشان ندهيد بلكه آرام و گرم اجازه دهيد تا فرزندتان به صحبت كردن ادامه دهد.

البته در كنار حمايت‌هاي محيطي، كودكان بزرگ‌تر احتمالاً به درمان‌هايي نظير درمان‌هاي شناختي-رفتاري نيز نياز خواهند داشت.

براي آشنايي كامل در زمينه درمان شناختي رفتاري كليك كنيد.

سؤالات متداول

- چگونه بايد بفهمم كه فرزندم به لالي انتخابي مبتلا است؟

همان‌طور كه در مقاله ذكر شد كودكان داراي اين اختلال با وجود اينكه مي‌توانند صحبت كنند در برخي شرايط دچار حالاتي نظير شوكه شدن مي‌شوند و توانايي خود را براي حرف زدن از دست مي‌دهند. ممكن است فرزند شما در اين موقعيت‌ها براي آنكه نيازهاي ارتباطي خود را برآورده كند بيشتر از بيانات چهره‌اي و حركات بدن استفاده كند. بهتر است براي ارزيابي بهتر و پيشگيري از شدت يافتن مشكل كودك به يك روانشناس باليني مراجعه كنيد كه تشخيص نهايي توسط يك متخصص صورت بگيرد.

- لالي انتخابي در بزرگسالان چگونه است؟

هرچقدر افراد بزرگ‌تر مي‌شوند اختلال در آن‌ها شدت بيشتري دارد و درمان دشوارتر مي‌شود. چراكه اين افراد با اجتناب‌هاي دائمي خود از موقعيت‌هايي كه منجر به ايجاد اضطراب و ناتواني در صحبت مي‌شوند به مرور اين موقعيت‌ را براي خود بسيار سخت كرده‌اند. همچنين اين مشكل مي‌تواند در بزرگسالان به اختلالات ديگري نظير افسردگي و اضطراب اجتماعي نيز بيانجامد. ممكن است برخي بزرگسالان با پناه بردن به الكل و مواد تلاش كنند تا اضطراب‌هاي خود را كاهش دهند. اين مسئله خود منجر به دو چندان شدن مشكلات مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه لالي انتخابي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: لالي انتخابي | علل، علائم و نشانه‌هاي اين اختلال