لزوم بهره‌مندي از مهارت حل مسئله

مهارت حل مسئله از جمله مهارت‌هاي زندگي است كه بهره‌مندي از آن منجر به پيشرفت در زندگي و بهبود روابط اجتماعي مي‌شود. ممكن است مشكلات مدام به سمت شما هجوم بياورند و شما را به زحمت بياندازند. در صورتي كه توان مقابله با آن‌ها را به شيوه‌اي مؤثر نداشته‌باشيد آسيب‌هاي روحي فراواني به سراغ شما مي‌آيند. به كار گيري مهارت حل مسئله از اين موضوعات جلوگيري مي‌كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه انواع مهارت هاي زندگي كليك كنيد.

حل كردن مسائل به صورت مرحله‌اي

براي حل كردن مسائل به شيوه صحيح و بهينه، لازم است مراحلي را به صورت پيوسته طي كنيد.  بسياري از محققان از مجموعه اين مراحل با عنوان روش حل مسئله «دايره‌اي» ياد مي‌كنند. اين روش شامل بهبود استراتژي‌ها و طبقه بندي دانش مي‌شود. گاهي افراد مراحل را به صورت جدي طي نمي‌كنند و سريع از آن عبور مي‌كنند؛ به همين دليل موفق به يادگيري و به كارگيري اين مهارت نمي‌شوند.

در وضعيتي ديگر ممكن است فرد براي مدت زيادي در هر كدام از مراحل باقي بماند و يا به مراحل قبلي بازگردد تا در نهايت راه حل متناسب را بيابد. درمان شناختي رفتاري به شما كمك مي‌كند تا به بهترين نحو با تعارضات موجود مقابله كنيد. براي آشنايي بيشتر با درمان شناختي رفتاري كليك كنيد. در ادامه به بررسي مراحل حل مسئله پرداخته‌ايم.

چگونه مهارت حل مسئله را در خود پرورش دهيم؟

انجام مراحل زير به صورت پيوسته به شما كمك مي‌كند تا مهارت حل مسئله را در خود پرورش دهيد و به راه حل‌هاي مناسب در مواجهه با مشكلات برسيد.

۱. شناسايي مسئله:

اين مرحله ممكن است بسيار ساده و پيش پا افتاده به نظر برسد اما هميشه شناسايي مسئله كاري ساده به شمار نمي‌رود. در پاره اي از اوقات، افراد درگير در يك مسئله ممكن است به اشتباه تنها بخشي از مسئله را به عنوان مشكل در نظر بگيرند. اين امر باعث مي‌شود تا تلاش‌هاي افراد ناكافي و با بي ثمر باشد.

۲. تعريف مسئله:

پس از اين كه مسئله شناخته شد، حال نياز است تا مسئله به طور كامل تعريف شود تا بتوان براي حل آن اقداماتي كرد. توجه داشته‌باشيد كه تعريف مسئله بايد قابل سنجش، عيني و اختصاصي باشد. مسئله را به گونه‌اي براي خود شرح دهيد كه رسيدن به هدف در آن امكان پذير باشد.

۳. مهارت حل مسئله | شكل دادن استراتژي:

قدم بعدي براي حل مسئله، پرورش دادن يك راه حل است. طبيعتا نمي‌توان يك استراتژي و روش كلي را در اين مرحله به كار گرفت؛ چرا كه اين استراتژي بسته به شخصيت فرد و موقعيتي كه در آن قرار دارد، متفاوت است. از مشكلاتي كه باعث مي‌شود فرد در اين مرحله به طور موفقيت آميز عمل نكند، ابتلا به اختلالات شخصيتي است. جهت آشنايي با اختلالات شخصيت و علائم آن‌ها كليك كنيد.

۴. سازماندهي اطلاعات:

پيش از به كارگيري راه حل مورد نظر اطلاعات بهتر است اطلاعات خود را طبقه بندي كنيد. آگاهي شما از مسئله چقدر است؟ چه چيزهايي براي شما مبهم هستند؟ اطلاعات ديگري كه در دسترس هستند و براي انتخاب بهترين راه حل لازم‌اند را سازماندهي كنيد.

۵. اختصاص منابع:

در صورتي كه از منابع نامحدود مالي، زماني و منابع مورد نياز ديگر براي حل مسئله، برخوردار نيستيد، پيش از شروع به حل كردن مسائل، اولويت آن‌ها را تعيين كنيد. اگر مسئله مهمي نيست، نيازي به هدر دادن منابع زياد براي آن نداريد. پس بيشتر انرژي و منبع خود را بر روي مسائل مهمتر متمركز كنيد.

۶. نظارت بر پيشرفت:

يك روش حل مسئله كارآمد، ميل به ارائه نظارت بر نوع پيشرفت را به همراه دارد. اگر روش پيش رو موجب پيشرفت نمي‌شود، نياز است تا روش و يا هدف مورد بازبيني قرار گيرد. اين نكته را در نظر داشته‌باشيد كه ميزان اعتماد به نفس شما در بينشتان نسبت به پيشرفت تأثير مي‌گذارد. در اين زمينه پيشنهاد مي‌كنيم مقاله اعتماد به نفس را مطالعه كنيد.

۷. ارزيابي نتايج:

پس از رسيدن به به يك راه حل، نياز است تا نتايج را ارزيابي كرده و تعيين كنيد كه آيا مسير انتخاب شده براي حل مشكل مسير مناسبي است يا خير. ارزيابي ممكن است سريع صورت گيرد، مثل چك كردن پاسخ يك مسئله رياضي براي پي بردن به صحيح بودن آن، يا مي‌تواند آهسته صورت گيرد، مثل ارزيابي جلسات روان درماني پس از چندين ماه.

تقويت مهارت حل مسئله با آگاهي از موانع آن

در حل مسئله موانع و مشكلاتي كه بر سر راه فرد قرار مي‌گيرند بررسي مي‌شود. موانع بسياري وجود دارند كه گاها فرد را در رسيدن به راه حل مناسب دچار مشكل مي‌كنند. در صورتي كه نسبت به موانع شناخت كافي داشته باشيد مي‌توانيد با تلاش براي از بين بردن آن‌ها مهارت حل مسئله را نيز در خود پرورش دهيد. در ادامه مهم‌ترين موانع وجودي را شرح داده‌ايم:

۱. اضطراب:

اضطراب از عواملي است كه مي‌تواند پتانسيل حل مسئله را در افراد كاهش دهد. علائم اضطراب در زمان حل مسئله مانند يك ويروس مي‌تواند در مراحل مختلف نفوذ كرده و باعث شود تا حل كردن مسئله مختل شود. درمان اضطراب و تمرين‌هاي كاهش استرس براي بالا بردن توانايي فرد لازم مي‌باشد. براي كسب آگاهي در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.

۲. مهارت حل مسئله | تجربه شكست:

تجربه شكست مي‌تواند به دو طريق عمل كند، يا مي‌تواند در زمان مسئله جديد اضطراب فرد را بالاتر ببرد و اجازه رفتار موثر ندهد و يا مي‌تواند باعث شود تا فرد به طرق ديگر سعي در تخليه هيجاني كند و كمتر وارد مسئله و روش‌هاي حل آن شود. شكست عشقي و يا هر شكستي ديگري كه فرد با آن مواجه مي‌شود ممكن است در او اثر كرده و اعتماد به نفس او را تحت شعاع قرار دهد. مطالعه مقاله شكست عشقي مي‌تواند در رابطه با حل اين مشكل مفيد باشد.

۳. رفتار تكانشي:

رفتار تكانشي موجب مي‌شود فرد براي انتخاب اولويت و يا اختصاص دادن به منابع منطقي فكر نكند و نتواند راه و روش مناسبي براي حل كردن مسئله بيابد. رفتار تكانشي بازده حل كردن مسائل را پايين مي‌آورد. اين رفتارها مي‌تواند به دلايل مختلف مانند فشار عصبي، اختلالات شخصيت و يا تربيتي ايجاد شود.

۴. ويژگي‌هاي شخصيتي:

افراد با سبك‌هاي شخصيتي گوناگون به طرق مختلفي سعي در حل كردن مسائل مختلف مي‌كنند. آن‌ها با اختصاص دادن منابع نامناسب به مسائل و يا اتخاذ روش‌هاي نامناسب معمولا در حل كردن مسائل به مشكل بر مي‌خورند و نمي‌توانند رفتاري كارآمد را نشان دهند.فراگيري مهارت‌هاي حل مسئله نياز به تمرين و گذاشتن زمان دارد.

نحوه برخورد با مسائل موضوعي است كه در طي سال‌ها و بر اثر تجربه و آموخته‌ها شكل مي‌گيرد. براي تغيير افكار و رفتارهايي كه سال‌ها همراه شما بوده‌اند به كمك يك متخصص نياز داريد. مراجعه به مشاوره روانشناسي و استفاده از درمان‌هاي شناختي رفتاري فرد را براي اتخاذ مهارت‌هاي جديد و از بين بردن موانع ذكر شده ياري مي‌دهند.

براي دريافت مشاوره در زمينه مهارت حل مسئله مي‌توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره ي 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: مهارت هاي حل مسئله