ازدواج اجباري چيست؟

ازدواج اجباري يكي از انواع ازدواج است كه در آن يك طرف يا هر دو طرف بدون خواست و رضايت خود ازدواج مي‌كنند. ازدواج اجباري به عنوان ازدواج مصلحتي نيز شناخته مي‌شود كه معمولا توسط خانواده و خويشاوندان ترتيب داده شده. افرادي كه در صدد سر گرفتن اين ازدواج اجباري هستند، معمولا از خشونت فيزيكي مستقيم و فشارهاي روحي و رواني نامحسوس استفاده مي‌كنند. امروزه سازمان ملل و گروه‌هاي حقوق بشري، ازدواج اجباري را نوعي برده داري و سو استفاده مي‌دانند كه آزادي و استقلال افراد را نقض مي‌كند. براي اطلاع از انواع ازدواج كليك كنيد.

علل ازدواج اجباري

عوامل متعددي وجود دارد كه مي‌تواند ازدواج اجباري را تبديل به يك فرهنگ پذيرفته شده بكند، هر كدام از علل ذكر شده هر چقدر هم كه منطقي به نظر آيند، باز هم براي ورود به چنين ازدواجي مشاوره قبل از ازدواج ضرورت دارد. عواملي مثل:

1. تقويت پيوندهاي خانوادگي و قبيله‌اي

گاهي براي پيوند دو قبيله يا خانواده و افزايش قدرت آن‌ها، فردي قرباني خواهد شد. ازدواج اجباري هم در خانواده‌هاي بزرگ و ثروتمند، هم در قبايل باديه نشين ديده مي‌شود. همچنين در برخي مناطق براي صلح و آتش بس بين دو خانواده، دختر يا پسري از آن‌ها مجبور به ازدواج با هم مي‌شوند.

2. پيروي و محافظت از تكاليف و هنجار‌هاي فرهنگي و مذهبي

در برخي فرهنگ‌ها و مذاهب، ازدواج بايد هرچه سريع‌تر (ازدواج زير سن قانوني) و يا به انتخاب والدين انجام شود. دختران و پسران در عملي انجام شده قرار گرفته و توان مقاومت و مخالفت نخواهند داشت. در صورت مخالفت ممكن است فرد از خانواده و حتي محل زندگي خود طرد شود. گاهي خانواده‌ها براي پيشگيري از به گناه افتادن فرزندانشان آن‌ها را مجبور به ازدواج مي‌كنند. ويژگي‌هاي اكثر اين خانواده‌ها، سنتي و مذهبي است كه در بيشتر موارد آگاهي و توانايي كمي براي تربيت درست فرزند و ايجاد روابط صميمانه همراه با اعتماد را با آنها دارند.

از طرف ديگر افرادي هستند كه از برخي هنجارهاي فرهنگي سواستفاده مي‌كنند. آن‌ها براي به دست آوردن دختر مورد نظر خود، اقدام به تجاوز جنسي مي‌كنند. در چنين شرايطي خانواده براي جمع كردن اين بي آبرويي و ترس از افكار جامعه درباره اينكه دخترشان پرده بكارت ندارد، دختر را به ازدواج با متجاوز گر و يا يك فرد ديگر مجبور مي‌كنند. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله تجاوز جنسي و انواع پرده بكارت را مطالعه كنيد.

در برخي خانواده‌ها نيز زن پس از مرگ شوهرش، به عنوان ارث به برادر همسرش يا فرد مجرد ديگري تعلق مي‌گيرد. مرد نيز پس از مرگ برادر يا كسي از نزديكانش، مجبور به ازدواج با زن او مي‌شود.

3. حفظ و نگه داشتن ثروت در خانواده‌هاي بزرگ

خانواده‌هاي با نفوذ و ثروتمند معمولا سعي مي‌كنند ازدواج‌ها در خانواده خود و با افراد نزديكشان اتفاق بيفتد. اين اتفاق به دليل عدم اعتماد به غريبه‌ها و ترس از نفوذ آنها به خانواده و دسترسي به ثروت و قدرت آنها انجام مي‌شود.

4. فقر خانواده‌ها و به دست آوردن ضمانت براي آينده

يكي از عمده‌ترين دلايل ازدواج اجباري، فقر است. ناتواني در تامين هزينه‌هاي زندگي، اعتياد والدين، تعداد زياد فرزندان و ... گاهي اوقات حتي به فروختن دختر نيز منتهي مي‌شود.

5.عروسي شاتگان (تفنگ ساچمه‌اي)

اين نيز نوعي ازدواج اجباري ناشي از بارداري‌هاي ناخواسته است. در بعضي از اديان و فرهنگ‌ها، به دليل مسائل اخلاقي، پس از حاملگي ناخواسته دختر، دو طرف مجبور به ازدواج با هم هستند. در برخي جوامع، اين مورد به عنوان رسوايي شناخته مي‌شود و بسياري از موارد، بخاطر عدم رضايت پسر يا دختر به اين ازدواج، به قتل‌ها و خشونت‌هاي زيادي منجر شده است.

برخي ديگر از دلايل ازدواج‌هاي اجباري شامل كنترل رفتارهاي ناخواسته و جنسي، جلوگيري از روابط نامشروع، جلوگيري از عواقب بارداري‌هاي بدون ازدواج، احساس وظيفه والدين براي ازدواج فرزند، مهاجرت به كشور‌هاي ديگر مي‌باشد.

زندگي پس از ازدواج اجباري

افرادي كه به اجبار وارد زندگي مشترك با فردي مي‌شوند كه علاقه‌اي به او ندارند، اغلب به انواع اختلالات رواني مبتلا خواهند شد و معمولا به بيماري‌هاي جسمي متعددي نيز دچار مي‌شوند. از طرف خانواده خود پذيرفته نخواهند شد و آنها نمي‌خواهند درگير زندگي آسيب زاي او بشوند. تمام اين فشار‌ها و ناراحتي‌ها باعث مي‌شود خودكشي و خودسوزي تنها راه نجات آن‌ها از اين شرايط باشد. يكي از اصلي‌ترين دلايل خودسوزي در برخي مناطق، ازدواج‌هاي اجباري است. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله خودكشي را مطالعه كنيد.

زندگي پس از ازدواج اجباري براي دختران

دختران جواني كه ايده‌ها و روياهاي زيادي براي آينده خود دارند با ازدواج اجباري نمي‌توانند به چيز‌هايي كه مي‌خواستند برسند. حتي در حالت‌هايي كه فرد براي فرار از خانواده و محدوديت‌هاي آن‌ها، تصميم به ازدواج مي‌گيرد، در خانه خود نيز با انتظارات و وظايف و محدوديت‌هاي جديدي مواجه مي‌شود كه انتظار آن‌ها را نداشته است. او مجبور است از شوهر تبعيت كند، دوستي هايش را محدود كند و از فعاليت‌هاي بيرون از منزل دست بكشد.

معمولا جلوي تحصيل و پيشرفت او گرفته مي‌شود و بايد در خانه به كارها رسيدگي كند. پس از ازدواج او بايد با همسر خود رابطه جنسي داشته باشد. اگر همسرش را دوست نداشته باشد يا تمايل به اين كار نداشته باشد، ممكن است مورد تجاوز و رابطه خشونت آميز قرار بگيرد كه باعث آسيب‌هاي زياد روحي و رواني فرد خواهد شد. در اين شرايط رابطه جنسي براي او تبديل به عذاب مي‌شود. توصيه مي‌كنيم مقاله رابطه جنسي را نيز مطالعه كنيد.

به مرور زمان فرد احساس تنهايي مي‌كند و ساكت و غمزده مي‌شود. اين احساس تنهايي زمينه براي ابتلا به انواع بيماري‌هاي روحي رواني فراهم مي‌كند. در اين زمينه مطالعه مقاله احساس تنهايي در رابطه عاطفي مي‌تواند مفيد باشد.

پيامدهاي ازدواج اجباري

برخي از پيامد‌هاي ازدواج‌هاي اجباري عباتند از:

فرار از منزل

در بسياري از موارد فرد از خانه پدري يا از خانه شوهر خود فرار مي‌كنند، درحالي كه آسيب‌هاي شديدي در انتظار آن‌هاست. خيلي از آن‌ها به دلايل مختلف زنداني مي‌شوند و پس از تحويلشان به خانواده، خشونت و زنداني شدن نصيبشان مي‌شود.

مورد ضرب و شتم قرار گرفتن

در صورت مخالفت كردن با ازدواج اجباري، ممكن است فرد شديدا مورد خشونت و ضرب و شتم خانواده قرار بگيرد. اين نوع ازدواج‌ها بدون هيچ عشق و احساسي است؛ در نتيجه در خانه همسر نيز مورد تحقير، پرخاش، تجاوز و آسيب‌هاي بدني قرار خواهد گرفت. چنين مواردي به احتمال زيادي ابتلا به افسردگي شديد را در افراد بالا مي برد و سلامت روان آن‌ها را به خطر مي‌اندازد. براي اطلاع بيشتر از اين بيماري مي‌توانيد به مقاله افسردگي مراجعه كنيد.

ايجاد نسلي از فرزندان بيمار

به احتمال زياد، به دليل اجباري بودن رابطه جنسي، بارداري‌ها ناخواسته و اجباري خواهند بود. فرزنداني كه حاصل ازدواج‌هاي اجباري هستند توسط خانواده‌اي آسيب ديده و بدون محبت بزرگ خواهند شد و در معرض خشونت و تنبيه والدين قرار خواهند گرفت. با مشاهده درگيري‌ها و پرخاشگري والدين، بستر خشونت‌هاي بعدي در فرزندان آماده شده و درگير شدن آن‌ها با آسيب‌هاي اجتماعي و بزهكاري‌ها در آينده بسيار محتمل است. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه پرخاشگري والدين كليك كنيد.

در مقابل ازدواج اجباري چه مي‌توان كرد؟

همانطور كه گفتيم ازدواج اجباري پيامدهاي بسياري را براي افراد به دنبال دارد. خوشبختانه با وجود پيشرفت‌هاي جوامع بشري و تغيير برخي عقايد و باورها چنين ازدواج‌هايي كاهش يافته‌اند اما وجود دارند؛ به همين دليل لازم است تا به دنبال راهي براي غلبه بر آن باشيد و خود را از مسيري كه ديگران برايتان ايجاد مي‌كنند رها سازيد.

در چنين شرايطي مقابله و مديريت شرايط و خارج شدن از اجبار ديگران شما را با چالش‌هايي مواجه مي‌كند كه به تنهايي نمي‌توانيد از پس آن‌ها بربياييد. مراجعه به مشاوره روانشناسي و بهره‌مندي از راهنمايي‌هاي روانشناس متخصص راهگشاي شماست. مشاور با بررسي تمام جنبه‌هاي مشكل هر كدام را به صورت جداگانه بررسي مي‌كند و راه‌حل‌هاي متنوع را در اختيارتان قرار مي‌دهد.

براي دريافت مشاوره در زمينه ازدواج اجباري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: ازدواج اجباري | دلايل و پيامدهاي ازدواج اجباري