مهارت تصميم گيري چيست؟

تصميم گيري درست از جمله مهم‌ترين مهارت‌هاي زندگي است كه مسير و هدف انسان‌ها را شكل مي‌دهد. همه ما مي‌دانيم كه موفقيت و پيشرفت ما تحت تاثير مستقيم تصميم‌هاي خوب است. براي تصميم‌گيري درست و خوب بايد معنا و مراحل تصميم را بدانيم و از تصميمات بد گذشته مان درس بگيريم. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مهارت هاي زندگي كليك كنيد.

در ساده‌ترين شكل، تصميم گيري به معني انتخاب كردن بين دو يا چند مسئله مختلف است. در فرايند گسترده‌تر، گرفتن يك تصميم شامل انتخاب بين راه‌ حل‌‌هاي ممكن براي يك موضوع است. ممكن است تصميم گيري با روندي شهودي يا استدلالي يا تركيبي از اين دو، انجام شود.

شهود و استدلال

روند شهودي به معني استفاده از شهود يا نداي دروني است. شهود ريشه در واقعيت ندارد بلكه بر اساس درك و برداشت شما است. روند استدلالي يعني از شواهد و جمع بندي اطلاعات و آمار موجود در زمينه مورد نظر استفاده شود. به خاطر داشته باشيد كه شهود روش قابل قبولي براي تصميم گيري است، اما عموما براي تصميمات ساده يا سريع مناسب‌‌تر است. تصميمات پيچيده‌‌تر بايد با روشي رسمي‌‌تر و ساختار يافته‌‌تر اتخاذ شوند، كه معمولا شامل هر دو روش شهودي و استدلالي مي‌شود.

در تصميم‌گيري با چه چيزهايي مواجه هستيم؟

انسان در طول زندگي خود و در تمام حوزه‌ها مانند مسائل مالي، شغلي، عاطفي و مديريتي نياز به تصميم گيري دارد. اما تقريبا تمام افراد هنگام تصميم‌گيري چالش‌هاي زير را تجربه مي‌كنند:

• هميشه تعدادي گزينه وجود دارد و فرد براي انتخاب هر كدام از آن‌ها مردد مي‌شود.
• افراد اغلب نمي‌دانند چه زماني براي تصميم گيري مناسب است. آيا مي‌توانند آن را به تعويق بياندازند؟
• پذيرش مسئوليت انتخاب‌ها و تصميمات اغلب فكر و ذهن افراد تصميم گيرنده را درگير مي‌كند.
• گاهي ذهن در انتخاب بهترين تصميمات دچار خطاي شناختي مي‌شود.
• ممكن است بين تصميم گيري شهودي و يا استدلالي مردد شوند.
• گاهي ممكن است فرد تصميمي را بگيرد و برخلاف آن عمل كند.

 چرا گاهي احساس مي‌كنيم نمي‌توانيم درست تصميم بگيريم؟

گاهي افراد در شرايط سخت و حساس، احساس مي‌كنند نمي‌ توانند به خوبي تصميم بگيرند. زيرا در شرايط بحراني اعتماد به نفس خود را از دست مي‌دهند. گاهي نيز به خاطر تصميم‌هاي اشتباهي كه در گذشته گرفته‌اند نمي‌توانند به خود اعتماد كنند. همين امر موجب شك و ترديد فرد شده و فرد احساس مي‌كند قدرت تصميم گيري خود را از دست داده است. مشاوره روانشناسي به شما كمك مي‌كند تا واقع بينانه‌تر با احساسات منفي خود روبه رو شويد.

 انواع مهارت تصميم گيري

براي گرفتن يك تصميم درست بايد انواع آن را بشناسيم. در ادامه با انواع تصميم گيري آشنا خواهيم شد:

1. تصميم‌گيري احساسي

در تصميم‌گيري احساسي، اين عواطف و هيجانات هستند كه نقش تعيين كننده دارند. در حقيقت افراد فكرشان را تعطيل مي‌كنند و به حرف دلشان گوش مي‌كنند. در اين نوع تصميم گيري از آينده نگري خبري نيست و مسلما عواقب و مشكلاتي به دنبال خواهد داشت. بهتر است در چنين شرايطي حتما با افراد معتمد و يا متخصص موضوع را در ميان بگذاريد.

2. تصميم گيري اضطراري

بعضي افراد در شرايطي كه مجبورند تصميم بگيرند دچار اضطراب مي‌شوند. تعارض بين اين انتخاب‌ها و اضطراب، گاهي به قدري نفس‌گير و غيرقابل تحمل مي‌شود كه فرد نمي‌تواند به‌درستي تصميم بگيرد. اين افراد در اين شرايط بدون فكر كردن و بدون اينكه سعي كنند اطلاعاتي در مورد انتخاب‌ شان به دست آورند، براي اينكه از اين‌ تنش و فشار رهايي يابند يكي از گزينه‌‌ها را بدون فكر كردن انتخاب مي‌كنند. درواقع انتخاب او به منزلۀ فرار است. به جاي فرار بهتر است در صدد حل موضوع اصلي يعني درمان اضطراب برآييد. براي اطلاع از درمان اضطراب كليك كنيد.

3. تصميم گيري اجتنابي

بعضي از آدم‌ها وقتي در موقعيت انتخاب و تصميم براي مسائل مهم زندگي خود قرار مي‌گيرند سعي مي‌كنند از مسئله فرار كنند، اين افراد خود را ضعيف‌‌تر از آن مي‌ بينند كه بتوانند تصميم‌ بگيرند. مدام امروز و فردا مي‌ كنند، و با گفتن «بي خيال همه‌ چيز درست مي‌شود» به يك آرامش كاذب و زودگذر مي‌ رسند.

4. تصميم گيري تكانه‌اي

تكانه به زبان خيلي ساده يعني هيجان‌‌هاي زودگذر و شديد كه آدم را به كاري وا مي‌دارد. در تصميم‌گيري تكانه‌اي فرد سريع و بدون تفكر تصميم مي‌گيرد. تصميم‌هايي كه معمولاً خود افراد هم بعداً از كارشان تعجب مي‌كنند. اين روش يكي از خطرناك‌‌ترين سبك‌‌هاي تصميم‌‌گيري است كه ممكن است عواقب و پيامدهاي ناخوشايندي براي فرد و اطرافيانش داشته باشد.

5. تصميم‌گيري مطيعانه

تصميم گيري مطيعانه براساس انتظاراتي است كه ديگران از فرد دارند. اين افراد خواسته‌‌ها و اهداف خودشان را ناديده مي‌گيرند و به‌ راحتي اجازه مي‌دهند ديگران به جاي آن‌ها انتخاب كنند. اين افراد از اعتماد به نفس كافي براي روبرو شدن با مسائل و مسئوليت‌هاي زندگي برخوردار نيستند و معمولاً با سپردن حق انتخاب به ديگران به نوعي مي‌خواهند از پيامدهاي انتخاب‌شان شانه خالي كنند.

6. تصميم گيري تقديري

تصميم‌ گيري تقديري زماني اتفاق مي‌افتد كه افراد مهارتي براي گرفتن تصميم ندارند. اصلاً به فكرشان هم نمي‌رسد خودشان هم قدرتي براي فكر و انتخاب دارند. همه‌ چيز را به قضا و قدر نسبت مي‌ دهند و شانسي انتخاب مي‌ كنند. در باور اين افراد همه‌ شكست‌‌ها و موفقيت‌‌هاي افراد وابسته به شانس و بخت و اقبال است.

7. تصميم گيري منطقي

تصميم‌ گيري منطقي سالم‌ترين و بهترين روش است، چون فرد سعي مي‌كند براساس فكر و منطق عمل كند. انتخاب بر اساس ارزش‌ها و دانش تصميم گيرنده مي‌باشد. فرد تلاش مي‌كند همه‌ اطلاعات مورد نياز را جمع‌آوري كند، همه‌ جوانب كار را بسنجد و به پيامدهاي احتمالي انتخابش خوب فكر ‌كند و در نهايت يك تصميم كاملاً آگاهانه بگيرد.

مراحل تصميم گيري

فرايند تصميم گيري شامل مراحل زير است:

• تشخيص دقيق صورت مسئله
• جمع آوري اطلاعات
• پيدا كردن گزينه‌هاي مناسب و موجود
• ارزيابي گزينه‌‌هاي مختلف
• انتخاب بهترين گزينه

مهارت تصميم گيري |  چطور تصميم گيري درست داشته باشيم؟

1. اگر سابقه تصميمات اشتباه داشته‌ايد خودگويي منفي را كنار بگذاريد و با اعتماد به نفس به جلو نگاه كنيد. براي اطلاع از چگونگي دور كردن افكار منفي، كليك كنيد.
2. تصميمات خود را ثبت كنيد. با اين كار بعد از گذشت زمان خواهيد ديد كه هرچند، گاهي تصميمات اشتباهي داشته‌ايد اما تصميمات عالي بسياري گرفته ايد. در اين صورت آگاهي و ديدگاه متعادل تري خواهيد داشت و مي‌توانيد به قدرت انتخاب خود بيشتر اعتماد كنيد.
3. مسلما تصميم گيري نياز به كمي زمان و انرژي ذهني دارد و بهتر است در زماني خاص روي موضوع تمركز كنيد.
4. ليستي از مزايا و معايب تصميم خود بنويسيد حتي اگر فكر مي‌كنيد تقريبا دور از ذهن هستند.
5. تحقيق و جستجو كنيد گاهي تصميم گيري كاري سخت و دشوار است. ممكن است اطلاعي در خصوص مسئله مورد نظر نداشته باشيد. در اين صورت مي‌توانيد با مشورت كردن و مشاوره گرفتن و يا جستجوي آنلاين اطلاعات كافي و مفيدي بدست بياوريد.
6. اهداف خود را مرور كنيد. اين اهداف به دو دسته تقسيم مي‌شوند، اهداف كوتاه مدت و اهداف بلند مدت. گاهي سنجش هدف مي‌تواند قدرت ما را براي گرفتن تصميم درست بيشتر كند.

 چگونه مهارت تصميم گيري را در خود تقويت كنيم؟ 

در تصميم گيري بهتر است با افراد آگاه، متخصص و با تجربه مشورت كنيد.

• سعي كنيد خودآگاهي تان را افزايش دهيد.
• با حفظ و افزايش اعتماد به نفس اجازه ندهيد ديگران براي شما تصميم بگيرند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه افزايش اعتماد به نفس كليك كنيد.
• شهامت گرفتن تصميم و انتخاب را در خود تقويت كنيد.
• هدف گذاري در زندگي موجب تقويت مهارت تصميم گيري مي‌شود. افرادي كه اهداف كوتاه مدت و بلند مدت دارند راحت‌تر و مناسب‌تر تصميم مي‌گيرند.

براي دريافت مشاوره در زمينه مديريت و تصميم‌گيري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : مهارت تصميم گيري درست | چگونه قدرت تصميم گيري را زياد كنيم؟