نشانه‌هاي پيكا (هرزه خواري)

پيكا از جمله اختلالات خوردن است كه روانشناسان با توجه معيارهايي آن را مي‌سنجند. افراد داراي مشكل هرزه خواري معمولا به طور مداوم يا حداقل بيشتر از يك ماه به خوردن يك يا چند ماده غير خوراكي و بدون ارزش غذايي مي‌پردازند. اين مواد مي‌تواند شامل؛ كاغذ، صابون، گچ، خاك، پودرهاي شستشو، رنگ، چسب، زغال، خاكستر، خاك رس، يخ و نشاسته باشند. به طور معمول در اين افراد بيزاري از غذا ديده نمي‌شود. براي تشخيص اين بيماري حداقل سن فرد 2 سالگي است چرا كه كودكان زير دو سال به طور طبيعي اشياء را به سمت دهان و بلعيدن مي‌برند. براي كسب اطلاع از اختلالات خوردن كليك كنيد.

اين بيماري همانطور كه گفته شد معمولا در كودكي آغاز مي‌شود، اما در نوجواني و بزرگسالي نيز احتمال بروز وجود دارد. حتي در دوران حاملگي نيز مشاهده شده كه مادر تمايل و ميل به خوردن مواد غير خوراكي (مثل گچ) پيدا مي‌كند. اما زماني مي‌توان آن را هرزه خواري ناميد كه خوردن بيش از حد مواد باعث آسيب به مادر و جنين شود.

انواع اختلال هرزه خواري

• نوعي از سندروم پيكا كه در آن فرد مبتلا تمايل زيادي براي خوردن مواد نشاسته‌اي و قندي دارد و بيشتر در زنان باردار ديده مي‌شود.
• گروهي ديگر افرادي هستند كه تمايل زيادي به خوردن خاك و گچ دارند. اين اختلال ژئوفاژي ناميده مي‌شود و در زنان باردار و كودكان ديده مي‌شود.
• خوردن شيشه نوعي ديگر از تمايلات افراد مبتلا به پيكا است؛ فرد تمايل زيادي براي جويدن مواد شيشه‌اي دارد.
• در برخي موارد فرد علاقه زيادي به خوردن يخ و نوشيدني‌هاي بسيار يخ دارد كه به سبب كم خوني شديد اتفاق مي‌افتد و به آن پاگوفاژي مي‌گويند. 
• خوردن وسايلي از جنس چوب و يا خوردن مو از ديگر اختلالات هرزه خواري است.

علل پيكا (هرزه خواري)

از جمله مهم‌ترين علل ابتلا به هرزه خواري مي توان به موارد زير اشاره داشت:

• كم خوني ناشي از فقر آهن شايع‌ترين نوع كم خوني است و زماني رخ مي‌دهد كه بدن به اندازه‌ي كافي آهن نداشته باشد. بدن براي توليد هموگلوبين خون نياز به آهن دارد. به طور بالقوه فرد جهت رفع اين نياز بدن به سمت هرزه خواري پيش مي‌رود.
• سوء تغذيه يكي ديگر از عواملي است كه بر شروع هرزه خواري تاثير دارد. و زماني رخ مي‌دهد كه بدن مقدار لازم مواد مغذي را جذب نكند، و با كمبود مواد معدني مواجه شود.
• در دوران بارداري مادر به موادي كه قبلا علاقه‌اي نداشته ممكن است ويار پيدا كند در اين دوران هرزه خواري نيز احتمال دارد بروز كند، قابل ذكر است كه علت مشخصي براي به وجود آمدن ويار غير خوراكي تا به حال مشخص نشده است.
• به علاوه محيط، عدم نظارت و غفلت والدين، و تاخير در رشد مي‌تواند سبب افزايش خطر ابتلا به پيكا باشد.

بايد در نظر داشت در بعضي از فرهنگ‌ها و اديان خوردن مواد غير خوراكي جنبه عبادتي، درماني و يا با ارزش‌هاي اجتماعي و آداب و رسوم آن مردم مورد حمايت مي‌باشد، در چنين شرايطي نمي‌توان اين رفتار را هرزه خواري ناميد. گاهي اين اختلال با انحرافات جنسي همراه مي‌شود، براي اطلاع بيشتر از انحرافات جنسي كليك كنيد.

عوارض هرزه خواري

از جمه مهمترين عوارض هرزه خواري يا پيكا مي توان به موارد زير اشاره داشت :

_خوردن مواد خاصي مثل رنگ كه حاوي سرب است باعث مسموميت مي‌شود همچنين خطر ابتلا به اختلال يادگيري و آسيب مغزي را بالا مي‌برد، بيشترين مرگ و مير ناشي از هرزه خواري با خوردن مواد سمي يا حاوي سرب رخ مي‌دهد.

_خوردن مواد غير خوراكي مي‌تواند اشتهاي فرد را براي خوردن مواد مغذي كم كرده و در نهايت فرد را با كمبود مواد معدني مورد نياز بدن و كاهش شديد وزن مواجه كند.

_خوردن برخي از اين مواد غير خوراكي قابل هضم نيست، مثل سنگ يا شن ريزه، كه مي‌تواند باعث يبوست و انسداد دستگاه گوارش شود. به علاوه خوردن اشياء سخت يا تيز (مثل برش‌هاي فلزي) منجر به زخم در مري يا روده شده و احتمال ابتلا به عفونت و يا زخم‌هاي پيشرونده را به وجود مي‌آورد.

_باكتري‌ها و انگل‌هاي موجود در خاك، يا اشياء ديگر مي‌تواند عفونت‌هاي جدي در برخي موارد باعث آسيب به كليه و كبد شود.

_طولاني شدن مدت هرزه خواري يا اختلال پيكا ، ناتواني در برابر خوردن مواد غير خوراكي متفرقه، و عدم توانايي فرد در كنترل ميل خود مي‌تواند درمان را سخت‌تر نمايد.

سندروم پيكا چگونه تشخيص داده مي‌شود؟

پيكا زماني تشخيص داده مي‌شود كه فرد براي مدت يك ماه مواد غير خوراكي و بدون ارزش غذايي مصرف كند. در صورتي كه پزشك به وجود اين بيماري در فرد مشكوك شود وضعيت تغذيه‌اي را به دنبال كاهش وزن و نقص در مصرف غذاها بررسي مي‌كند. گاه پيكا زماني تشخيص داده مي‌شود كه فرد به دليل درد شديد روده، يبوست، مسموميت سربي و يا عفونت انگلي به اورژانس مراجعه مي‌كند. آزمايش خون و آزمايش مدفوع براي تشخيص مواد خورده شده، از راه‌هاي تشخيص هرزه خواري است.

درمان پيكا (هرزه خواري)

در ابتداي درمان هرزه خواري بايد مشكلات مسموميت و كمبود مواد مغذي و كم خوني فرد بررسي و رفع شود. سپس درمان‌هاي رفتاري، تغيير محيط و آموزش خانواده كمك رسان است. يكي از درمان‌ها تنبيه فرد در صورت هرزه خواري و دادن پاداش براي خوردن غذاهاي طبيعي است. همچنين مي‌توان از روش‌هاي برانگيختن حس بيزاري نسبت به مواد غير خوراكي استفاده كرد. لازم است آموزش‌هاي گسترده در مورد عوارض و پيامدهاي اين بيماري به فرد داده شود. براي اطلاع از روش‌هاي رفتار درماني كليك كنيد.

گاه پيكا در كنار بيماري‌هاي ديگر بروز پيدا مي‌كند. اگر هرزه خواري ناشي از بيماري‌هاي ديگر رشدي مثل ناتواني ذهني، طيف اوتيسم و اختلال وسواس فكري عملي باشد دارو درماني به همراه درمان‌هاي رفتاري مي‌تواند نشانه‌ها را كاهش دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر از اختلال وسواس فكري عملي كليك كنيد.

علم روانشناسي با پيشرفتي كه در دهه‌هاي گذشته داشته، توانسته با ابداع روش‌هاي مختلف بدون استفاده از دارو درمان بسياري از بيماري‌هاي خلقي را ميسر كند. لذا آثار مراجعه به روانشناس در بلند مدت مشهودتر خواهد شد. توصيه مي‌كنيم مقاله روانشناسي را بخوانيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان اختلال پيكا يا هرزه خواري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : پيكا (Pica) | از نشانه ها تا درمان اختلال هرزه خواري