نكات مهمي براي والدين در زمينه تربيت نوجوان

هنگامي كه فرزندتان به نوجواني مي‌رسد شما با تغييراتي در آن‌ها روبه‌رو مي‌شويد كه ممكن است برايتان خوشايند نباشند. براي مثال كودكي كه تا ديروز مطيع دستورات شما بوده، امروز خواهان استقلال بيشتري است و تمايل دارد تا بيشتر وقت خود را با دوستانش بگذراند و كمتر از شما مشورت بگيرد. اين رفتارها ممكن است باعث ايجاد نوعي مقاومت در شما شده و تقابل ناسازگارانه‌اي را ايجاد كند. ما در ادامه به نكاتي در مورد تربيت نوجوان اشاره كرده‌ايم كه به شما كمك مي‌كنند ارتباط مؤثرتري با فرزندتان برقرار كنيد و تأثيرگذاري بالاتري روي نوجوان خود بگذاريد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه نوجوان كليك كنيد.

1- براي تربيت نوجوان خود كمي به او فضا بدهيد

تربيت نوجوان با آغاز دوره نوجواني بايد اين مسئله را بپذيريد كه فرزندتان ديگر از كودكي خود فاصله گرفته و براي كسب يك هويت سالم نياز به استقلال بيشتري دارد. برخي از والدين هرگز نمي‌خواهند اين موضوع را بپذيرند و همواره با فرزند خود شبيه يك كودك خردسال رفتار مي‌كنند. اين كار مي‌تواند آسيب‌هاي زيادي را در مسير رشد رواني نوجوان به همراه بياورد و باعث شود كه او نوعي شخصيت وابسته را شكل دهد و يا در فرايند هويت‌يابي دچار بحران و سردرگمي شود.

براي پيشگيري از اين موضوع لازم است كه در اين دوران فضاي آزادانه بيشتري در اختيار فرزندتان قرار دهيد تا او بتواند با جهان پيرامون خود ارتباط بيشتري برقرار كند. البته اين موضوع به اين معنا نيست كه نظارت خود را به طور كامل قطع كنيد. اتفاقاً در دوره نوجواني نظارت شما بر رفتار فرزندتان از اهميت بالاتري برخوردار است اما لازم است كه اين كنترل و نظارت به طور غيرمستقيم باشد و نوجوان از رفتار شما بفهمد كه به توانايي‌هاي او اعتماد و اطمينان كافي داريد.

2- تأثيرگذاري كلام خود را افزايش دهيد

برخي از پدر و مادرها دائماً در حال نصيحت فرزند نوجوان خود هستند و يا همواره از كارهاي مختلف او انتقاد مي‌كنند. اين شيوه رفتاري باعث مي‌شود كه اثرگذاري كلام آن‌ها كاهش يافته و تذكرهاي مهم آن‌ها در بين انبوهي از انتقادها و نصيحت‌ها گم شود. در نتيجه فرزندان اين تذكرها را نيز پشت گوش مي‌اندازند و بيشتر در معرض آسيب‌هاي مختلف قرار مي‌گيرند.

در نتيجه تلاش كنيد تا در اين دوران صبر و تحمل خود را افزايش داده و ميزان انتقادهاي خود را محدودتر كنيد. اين كار باعث مي‌شود كه فرزندتان ارزش بيشتري براي توصيه‌هاي شما قائل شود و به احتمال بيشتري به آن‌ها عمل كند. از جمله مسائل ضروري كه لازم است در مورد آن‌ها به نوجوانتان تذكر بدهيد مي‌توان به انجام رفتارهاي پرخطر جنسي، مصرف مواد مخدر يا مشروبات الكلي و ساير رفتارهاي خود آسيب‌رسان اشاره كرد.

3- هنگام تربيت نوجوان خود ارتباط خوبي با دوستان او برقرار كنيد

گروه دوستان در دوره نوجواني از اهميت بسزايي براي افراد برخوردار است. اين مسئله براي بسياري از والدين امري نگران كننده است چرا كه احساس مي‌كنند تربيت فرزندشان از دست آن‌ها خارج شده و باعث مي‌شود كه احتمال درگير شدن نوجوان در آسيب‌هاي اجتماعي افزايش يابد.

به همين خاطر شاهد هستيم كه خيلي از والدين دائماً فرزند خود را از معاشرت با گروه‌هاي دوستان منع كرده و به اين ترتيب جنجال‌هاي مختلفي را در اين زمينه به راه مي‌اندازند. اما همان طور كه انتظار مي‌رود متأسفانه اين رفتارها نه تنها نوجوانان را از گروه‌هاي دوستي دور نمي‌كند بلكه تمايل آن‌ها را براي حفظ اين روابط افزايش مي‌دهد.  

از همين رو اگر نگراني‌هاي زيادي را در اين باره تجربه مي‌كنيد تلاش كنيد تا به جاي محدود كردن فرزندتان با دوستان او ارتباط مثبتي برقرار كنيد. براي مثال مي‌توانيد گاهي آن‌ها را براي يك وعده غذايي مهمان كنيد و ساعاتي را در جمع آن‌ها بگذرانيد. اين كار به شما كمك مي‌كند تا بتوانيد شناخت بيشتري از دوستان فرزندتان داشته باشيد و به اين ترتيب نظارت و كنترل بيشتري نيز روي رفتارهاي آن‌ها داشته باشيد. همچنين اين رفتار به فرزندتان نشان مي‌دهد كه شما براي علائق او احترام قائل هستيد در نتيجه مي‌تواند ارتباطات ميان شما را تقويت كرده و تأثيرگذاري كلامتان را افزايش دهد.

براي اطلاعات بيشتر در زمينه رفتار صحيح با نوجوان كليك كنيد.

4- در مورد خطرات اين دوره به فرزندتان آگاهي دهيد

در دوره نوجواني روحيه ريسك پذيري و هيجان خواهي در افراد افزايش مي‌يابد. اين امر باعث مي‌شود كه احتمال درگير شدن در رفتارهاي پرخطر افزايش پيدا كند. به همين خاطر لازم است كه شما به عنوان والدين در فضايي صميمانه در مورد خطراتي همچون عوارض مصرف مواد مخدر، الكل و خطرات ناشي از داشتن روابط جنسي محافظت نشده به فرزندتان اطلاعات دهيد تا او از سر ناآگاهي دچار مشكلات جبران‌ناپذير نشود.

5- براي فرزندتان يك الگوي رفتاري مناسب باشيد

اگر به دنبال اين هستيد كه فرزندتان در زندگي معيارهاي اخلاقي و رفتاري مناسبي را در پيش بگيرد لازم است كه بتوانيد خودتان نقش يك الگوي مناسب را براي او بازي كنيد. نتايج تحقيقات نشان مي‌دهد كه ميزان تأثيرگذاري رفتار شما به عنوان والدين قابل مقايسه با سخنان شما نيست. به عبارت ديگر هرچقدر راجع به ارزش‌ها و اخلاقيات براي فرزندتان صحبت كنيد به اندازه عمل كردن به آن‌ها تأثيرگذار نخواهد بود.

سؤالات متداول درباره تربيت نوجوان

- بحران هويت نوجواني چيست؟

در دوره نوجواني افراد در حال گذر از دوره كودكي به بزرگسالي هستند و در اين ميان مي‌خواهند هويت دلخواه خود را بسازند. از همين رو دائماً با اين پرسش مواجه مي‌شوند كه "من كيستم؟" به همين خاطر است كه شما در اين دوران مي‌بينيد كه فرزندتان مي‌خواهد موضوعات مختلفي را تجربه كند و يا ارتباطات گوناگوني را با افراد ديگر برقرار سازد. اگر والدين در اين مسير نتوانند به درستي به فرزند خود كمك كنند و دائماً او را با محدوديت‌هاي مختلف مواجه سازند، فرد در نهايت به نوعي سردرگمي در هويت دچار خواهد شد و حتي در زمان بزرگسالي نمي‌تواند به شناخت درستي در مورد خود برسد.

- فرزند من در دوران نوجواني بسيار لجباز و يك‌دنده شده در حالي كه در گذشته اصلاً چنين رفتارهايي را نداشته. مي‌توانيد در مورد علل بروز اين رفتارها به من كمك كنيد؟

بروز لجبازي در دوران نوجواني مي‌تواند علل مختلفي داشته باشد از جمله مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به تغييرات هورموني بدن و نيازهاي عاطفي متفاوت در اين دوران اشاره كرد. در نتيجه لازم است كه والدين با كسب شناخت بيشتر از ويژگي‌هاي دوران نوجواني بتوانند همدلي و درك بيشتري از فرزند خود داشته باشند و ارتباط صميمانه‌تري با او برقرار كنند. اگر احساس مي‌كنيد كه در اين زمينه دچار مشكل هستيد و تعارض‌هاي زيادي را با فرزند نوجوان خود تجربه مي‌كنيد مراجعه به يك روانشناس متخصص در حيطه كودك و نوجوان مي‌تواند به شما كمك كند.

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه لجبازي در دوران نوجواني كليك كنيد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه تربيت نوجوان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : تربيت نوجوان | نكات مهمي كه والدين بايد به آن توجه كنند