ميگرن چيست؟ 

ميگرن يك اختلال عصبي شناختي شايع است كه با حملات شديد سردرد و علائم خودكار عصبي مشخص مي‌شود. سردردهاي ميگرني عموما يك طرف سر را درگير مي‌كند و ماهيتا مثل ضربه‌اي به سر مي‌مانند. اين سردردها معمولا از 2 تا 72 ساعت ادامه مي‌يابد. شيوع اين اختلال 12 تا 15 درصد در تمامي جوامع است. براي كسب اطلاعات از ديگر اختلالات عصبي شناختي كليك كنيد.

ميزان شيوع ميگرن در افراد مختلف

ميگرن پديده‌اي شايع در ميان مردان و زنان است. ميزان ابتلا به ميگرن تا قبل از سن بلوغ و بعد از يائسگي، در مردان و زنان يكسان است. اما اين بيماري به ميزان زيادي بر هورمون‌ها تأثير مي‌گذارد به هين دليل در زنان حدود 4 برابر بيشتر از مردان بروز پيدا مي‌كند. عمدتا زنان جوان بيشتر درگير ميگرن و پيامدهاي آن مي‌شوند. دردهاي ميگرني بعد از يائسگي به ميزان 70 درصد كاهش مي‌يابند. در 20 درصد موارد ممكن است به همان ميزان باقي بمانند و در 10 درصد موارد بيماري پيشروي مي‌كند و شدت مي‌گيرد.

شناخت انواع تا يافتن درمان ميگرن

1. ميگرن كلاسيك

حدود 20 درصد افرادي كه دچار ميگرن هستند، علائم ميگرن كلاسيك را نشان مي‌دهند. در اين نوع مدتي پيش از شروع سردرد شديد، تشعشع نور مشاهده مي‌شود. در اين نوع نوري شبيه فلاش، تشعشعات نقطه‌اي يا راه‌هاي نوري تونل مانند ادراك مي‌شود.

2. ميگرن عادي

اين نوع ميگرن شايع‌ترين نوع ميگرن است كه معمولا با علايم ديداري همراه نيست. در اين نوع ميگرن سردرد لزوما يكطرفه نيست و ممكن است در در تمامي مناطق سر احساس شود. همچنين با درد در اطراف و دورچشم‌ها همراه است. اين حمله ميگرني معمولا طي چند ساعت تا چند روز بهبود مي‌يابد.

3. ميگرن چشمي

اين نوع ميگرن عموما در افراد سالمند رخ مي‌دهد. دراين نوع علائم بصري وجود دارد اما فرد دچار سردردهاي شديد ميگرني نمي‌شود. علائم بصري عبارتند از:

• لكه سياهرنگ احاطه شده به صورت براق و لرزان
• باريك شدن تدريجي مسير بينايي و پيدا كردن ديد تونلي
• دوبيني كه به صورت گذرا رخ مي‌دهد
• تاريك شدن يك سمت بينايي
  
  

نشانه‌هاي ميگرن

نشانه‌هاي عمده در اغلب افراد شامل موارد زير است:

1. خميازه كشيدن

شروع ميگرن با خميازه‌هاي بيش از حد همراه است. يك يا دو روز قبل از شروع سر درد ممكن است احساس كنيد بسيار خميازه مي‌كشيد. خميازه كشيدن نوعي علامت هشدار محسوب مي‌شود و براي افراد آزار دهنده است. اما همين علامت هشدار به شما كمك مي‌كند تا از وقوع ميگرن در روزهاي بعدي جلوگيري كنيد. خستگي و تشنگي اغلب همراه با خميازه بروز پيدا مي‌كند.

2. حالت تهوع و استفراغ

داشتن حالت تهوع و استفراغ در كنار سر درد نشانه‌ي شايع  و گسترده‌اي در بين افراد مبتلا است. حالت تهوع باعث مي‌شود افراد نتوانند غذا بخورند. در صورتي كه سر درد شديدي را تجربه مي‌كنيد ولي حالت تهوع نداريد، ممكن است به ميگرن دچار نباشيد. گاه حالت تهوع با اسهال نيز همراه است.

3. ديدن هاله‌هايي از نور

برخي از افراد مبتلا به ميگرن حدود 30 دقيقه الي 1 ساعت قبل از شروع درد، هاله‌هايي از نور را مشاهده مي‌كنند. در اين شرايط ممكن است خطوط مواج، فلش‌هاي نوراني و يا نقطه‌هاي نوري ببينند يا ديدشان تار شود. جالب اينجاست زماني كه سر درد شروع مي‌شود اين هاله‌هاي نوري از بين مي‌روند. خانم‌هايي كه اين علائم را تجربه مي‌كنند بيشتر از سايرين در معرض سكته قلبي قرار دارند.

4. حساس شدن به صدا و نور

افرادي كه به ميگرن مبتلا هستند هنگام شروع درد، از وجود كمترين نور و صدا شكايت مي‌كنند و بسيار حساس مي‌شوند. تعداد كمي از مبتلايان نيز احساس مي‌كنند پوست دستشان حساس مي‌شود. صدا و نور زياد و همچنين برخي از رايحه‌ها منجر به بروز سر درد و بدتر شدن آن در افراد مبتلا مي‌شود.

5. بروز درد در يك طرف سر

افرادي كه سر دردهاي عصبي دارند اغلب درد را در تمامي نواحي سر خود احساس مي‌كنند در صورتي كه در ميگرن تنها يك قسمت از سر درگير مي‌شود و حالت تهوع نيز بروز پيدا مي‌كند. در واقع عدم توازن درد در دو طرف سر مي‌تواند نشانه‌اي از ميگرن باشد. انجام فعاليت درد را تشديد مي‌كند.

6. تار بيني

زماني كه هاله‌هاي نوري بروز پيدا مي‌كنند، درست قبل از شروع ميگرن احساس مي‌كنيد ديدتان كم شده و يا تار مي‌بينيد. اين علائم به دليل تغيير جريان خون در مغز اتفاق مي‌افتد. در صورتي كه چند مورد از علائم را با هم تجربه مي‌كنيد لازم است براي تشخيص قطعي و دريافت درمان‌هاي مناسب به پزشك مراجعه كنيد.

7. احساس سوزن‌ سوزن شدن در بدن

يكي ديگر از نشانه‌هاي ميگرن تغيير در حواس است. هنگام سر درد احساس مي‌كنيد سر انگشتانتان گز گز مي‌كند و يا صورت، بازوها و يا پاهايتان بي‌حس شده‌اند. همچنين اين علائم ممكن است همزمان با ديدن هاله‌هاي نوراني باشند. بي‌حسي و سوزن سوزن شدن استرس و اضطراب ناشي از ميگرن را در افراد افزايش مي‌دهد. اضطراب و استرس ميگرن را تشديد مي‌كند بنابراين لازم است براي درمان آن از هر گونه استرس و اضطراب دور بمانيد و راه‌‌هاي كنترل استرس را بياموزيد. در اين زمينه مشاوره تلفني فردي مي‌تواند راهگشا باشد.

مراحل بروز ميگرن

نشانه‌هاي ميگرن طي مراحلي رخ مي‌دهد كه شامل موارد زير است:

1. فاز مقدماتي

خيلي از افراد ساعت‌ها پيش از شروع ميگرن ممكن است نشانه‌هاي مقدماتي را تجربه كنند. اين نشانه‌ها شامل:

_ علائم افسردگي يا برعكس پرانرژي و هيجان زده (براي كسب اطلاعات در زمينه علائم افسردگي كليك كنيد.)

بي قراري

تشنگي

خواب آلودگي زياد

2. فاز اورا در ميگرن

اين مرحله پيش از سردرد يا همزمان با آن شروع مي‌شود. در حدود 1 در 5 مورد آن را تجربه مي‌كنند. اين مرحله شامل تغييرات بينايي، احساس پوستي و مشكلات گفتاري است:

تغييرات بينايي

حساسيت شديد به نور در چشم راست يا چپ

وجود لكه كور در ميدان ديداري، همراه پرش نور

ديد تصاوير از قديم يا توهم ديداري

احساس پوستي

احساس سوزن سوزن شدن در بدن

امكان دارد بي حسي ايجاد شود

احساس پوستي روي صورت، دست‌ها يا حتي كل بدن

مشكلات گفتاري

مشكل در سازماندهي افكار در صحبت كردن يا نوشتن

مشكل در فهم كلام يا نوشته

گيجي

عدم تمركز (پيشنهاد مي‌كنيم در اين زمينه مقاله پرش فكر را مطالعه كنيد.)

3. فاز حمله

در اين مرحله سردردهاي شديد ميگرني بروز مي‌كند. اين مرحله از چند ساعت تا چند روز ممكن است ادامه داشته باشد. در اين مدت فرد معمولا نمي‌تواند فعاليت‌هاي معمول خود را داشته باشد. علائم شامل موارد زير است:

درد ميگرني كه معمولا از بالاي چشم شروع مي‌شود و مي‌تواند به قسمت‌هاي ديگر گسترش يابد.

اين درد معمولا بر يك نيمه سر اثر مي‌كند اما ممكن است در هر دو نيمه باشد، يا از يك نيمه به نيمه ديگر انتقال يابد.

سردرد ممكن است با فعاليت بدني تشديد شود. همچنين ممكن است با حركت سرو گردن تشديد شود.

حساسيت شديد به نور، صدا يا بوها

سبك شدن سر يا غش كردن ممكن است رخ دهد

حالت تهوع و استفراغ

4. فاز پست درمال

اين مرحله پس از سردردهاي ميگرني بروز مي‌كند. نشانه‌هاي اين فاز شامل اين موارد است:

خستگي شديد

داشتن حس بد

گيجي

با اين وجود سردردهاي ميگرني ممكن است هميشه همه اين مراحل را شامل نشود. گاهي فقط يك يا دو تا از مراحل ممكن است بروز كند.

عوامل ايجاد ميگرن

دليل اصلي به وجود آمدن اين سردردها هنوز مشخص نيست. با اين حال عوامل عصب شناختي و تغييرات شيميايي مغز در ايجاد آن دخيل دانسته شده‌اند. بر اساس پژوش‌ها عوامل وراثتي مي‌تواند تا حدي در ايجاد آن نقش داشته باشند. عوامل محرك و تشديد كننده ميگرن شامل موارد زير است:

• نورهاي شديد، مثل نور چشمك زن، پرده فلورسانت، نورهاي مربوط به رقص نور، نور شديد پرده سينما يا تلويزيون
• اضطراب و استرس شديد
• كمبود خواب يا غذا
• كمبود آب بدن
• قند پايين خون يا قند بيش از حد ناگهاني
• تغييرات شديد هورموني؛ در مواردي مانند دوره‌هاي قاعدگي (براي كسب اطلاعات در زمينه قاعدگي كليك كنيد.)
• مواد غذايي محرك مثل پنير، شكلات، سس سويا، گوشت‌هاي فرآوري شده
• غذاهاي تخمير شده و بيات (به دليل داشتن ماده اي به نام تيرامين، موجب انقباض رگ‌هاي خوني شده در نتيجه ميگرن بروز مي‌كند)
• مصرف بيش از حد كافئين. با اين حال كافئين ملايم مشكلي ايجاد نمي‌كند. مصرف كافئين در تركيب با داروهاي مسكن گاهي در درمان ميگرن هم مفيد است.

محرك ميگرن براي هر فرد مي‌تواند متفاوت باشد. بنابراين لازم است عوامل آغاز كننده را در خود شناسايي و ثبت كنيد.

عواملي كه ميگرن را تشديد مي‌كنند

عوامل محيطي همچون بي‌خوابي، گرسنگي، خستگي، استرس و هيجان زياد، پرخوابي، مصرف برخي از غذاها مانند انواع پنير، غذاهاي كنسرو شده، ادويه‌جات، ترشيجات، آلودگي هوا، سر و صداي زياد، ضربه به سر، تغييرات هورموني در زمان قاعدگي و... از جمله عواملي هستند كه ميگرن را تشديد مي‌كنند. قرص‌هاي ضد بارداري و هورموني در زنان در بروز ميگرن تأثيرگذار است. نكته ديگر اين كه افراد به غذاهاي مختلف واكنش متفاوتي نشان مي‌دهند و ممكن است يك ماده خوراكي باعث تشديد سر درد شود و در ديگري تأثيري نداشته‌باشد.

ميگرن در كودكان

تقريبا 5 درصد از كودكاني كه دچرا سر درد مي‌شوند، ميگرن دارند. دختران و پسران در دوران كودكي به يك ميزان دچار ميگرن مي‌شوند اما احتمال ابتلا بعد از بلوغ در دختران بيشتر است. ميگرن در كودكان با نشانه‌هاي ديگري بروز پيدا مي‌كند. معده درد، استفراغ شديد، گام‌هاي لرزان، رنگ پريده و حركات غير ارادي چشم مي‌تواند نشانه‌هايي از وجود ميگرن در كودك باشند.

درمان ميگرن

براي درمان ميگرن عموما روش‌هاي آرام سازي و دوري از محرك‌هايي مثل نور و صداي شديد توصيه مي‌شود. همچنين داروهايي براي كاهش علائم مؤثر است. برخي از اين داروها بدون نياز به تجويز پزشك است. در ادامه انواع روش‌هاي درمان را بررسي كرده‌ايم.

1. داروهاي بدون نسخه در درمان ميگرن

مسكن‌هاي رايج براي كاهش سردرد مورد استفاده قرار مي‌گيرند شامل آسپرين، ايبوپروفن، استامينوفن، ناپروكسن سديم و... است. بايد توجه داشت مصرف بيش از حد مي‌تواند مشكل را بيشتر كند.

2. داروهاي تجويز شده براي درمان ميگرن

داروهايي كه براي ميگرن تجويز مي‌شود عموما شامل ناراتريپتان، الموتريپتان، تروواتريپتان، سوماتريپتان، ريزاتريپات، واله تريپتان و زولمي تريپتان مي‌باشد. همچنين در صورت مؤثر نبودن تريپتان‌ها پزشك مي‌تواند دي هيدروآرگوتامين يا آرگوتامين را به صورت قرص، اسپري يا تزريق تجويز كند.

3. داروهاي پيشگيرانه براي درمان ميگرن

در مواردي كه درد به صورت مداوم تكرار شود، داروهايي مانند تيمولول، ديوالپراكس سديم، پروپرانولول و يا توپيرامات براي پيشگيري از علائم تجويز مي‌شود. در اين مواقع داروها به طور منظم مصرف مي‌شود.

4. بيوفيدبك روشي مؤثر در درمان ميگرن

تمرينات بيوفيدبك و آرام سازي گاهي به عنوان جايگزين دارو استفاده مي‌شود. در اين تمرينات به فرد كمك مي‌شود شروع تنش عضلاني و تغييرات بدني را شناسايي كند. در كنار اين روش استفاده از روان درماني نيز مي‌تواند مؤثر باشد. براي كسب اطلاعات در زمينه روان درماني كليك كنيد.

5. درمان ميگرن با طب سوزني

در اين روش سوزن‌هاي ريزي به نقاط مشخصي وارد مي‌شود. به اين ترتيب انرژي بدن متعادل مي‌شود. بر اساس باور برخي محققان طب سوزني با تغيير در مواد شيميايي باعث كاهش تنش و درد در بدن مي‌شود. اما نتايج پژوهش‌ها در مورد اثربخشي طب سوزني براي ميگرن هنوز به طور كامل آن را تأييد نمي‌كند.

6. توصيه هايي براي درمان ميگرن

به طور كلي استفاده از داروهاي منظم تحت نظر پزشك، دوري از استرس‌هاي شديد، به همراه داشتن سبك زندگي سالم و متعادل براي برطرف شدن نشانه‌ها مفيد است. با اين حال بسياري از بيماران با وجود رعايت اين نكات همچنان از ميگرن رنج مي‌برند. ممكن است اين سردردها نشانه اي از يك اختلال رواني باشد. براي كسب اطلاعات در زمينه اختلالات رواني كليك كنيد.

يكي از اين اختلالات، اختلال علائم جسماني است كه در آن فرد بيش از حد در مورد بيماري خود نگران است و نتيجه آزمايشات و تشخيص پزشك او را راضي نمي‌كند. فرد در اين بيماري مدام به درد و بيماري فكر مي‌كند و اضطراب زيادي را در مورد آن تجربه مي‌كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلال علائم جسماني كليك كنيد.

روش خانگي درمان ميگرن

روشي طبيعي براي كاهش درد ميگرن وجود دارد و در دراز مدت همراه با روش‌هاي ذكر شده به درمان هر چه سريعتر كمك مي‌كند. تركيب آب، آب ليمو و نمك از جمله روش‌هاي خانگي در كاهش سر درد است و تأثير شگفت‌انگيزي دارد. اما توجه داشته‌باشيد نمكي كه انتخاب مي‌كنيد كيفيت خوبي داشته‌باشد. نمك دريايي مي‌تواند بهترين گزينه باشد؛ چرا كه ميزان زيادي از مواد معدني را شامل مي‌شود و سروتونين را افزايش مي‌دهد. زماني كه اولين نشانه سر درد را مشاهده كرديد اين تركيب را ميل كنيد. ليمو به همراه نمك سر درد را متوقف مي‌كند و جهت كاهش التهاب نيز مؤثر است.

براي دريافت مشاوره در زمينه دردهاي جسماني مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : درمان ميگرن | به همراه شناخت انواع، علل و نشانه هاي ميگرن