علم روانشناسي موسيقي

روانشناسي موسيقي شاخه‌اي است كه به درك موسيقي و مفاهيم آن و بررسي تاثير موسيقي بر مغز و رفتارهاي روزمره مي‌پردازد. علاقه انسان‌ها به موسيقي در طول تاريخ و توصيه‌هاي فيلسوفان و دانشمندان، باعث شده كه محققان با استفاده از ابزار پيشرفته، به دنبال بررسي تاثيرات موسيقي بر مغز انسان بروند. اين تحقيقات باعث ايجاد شاخه‌اي با عنوان موسيقي شناسي رواني شد كه به دنبال بررسي نحوه واكنش سيستم عصبي در مقابل موسيقي، اهداف و پژوهش‌هاي گوناگوني را دنبال مي‌كند.

اثرات و فوايد روانشناختي موسيقي

تاثير موسيقي بر مغز خيلي قوي‌تر و گسترده‌تر از چيزي است كه شما فكر مي‌كنيد. موسيقي درماني يك روش براي ارتقاي سلامت عاطفي و مقابله با استرس است. بعضي تحقيقات نيز بر اين باورند كه سليقه افراد در موسيقي جنبه‌هاي مختلف شخصيتي آن‌ها را مشخص مي‌كند.

فوايد موسيقي بر مغز

در ادامه بعضي از مزاياي گوش دادن به موسيقي (موسيقي خوب) را بيان مي كنيم:

1 – تاثير موسيقي بر مغز | بهبود عملكرد شناختي

تحقيقات نشان مي‌دهد كه پخش يك موسيقي در پس زمينه، در حالي كه شما روي كار ديگري تمركز كرده‌ايد، مي‌تواند عملكرد ذهني شما را بهبود بخشد. موسيقي با كيفيت، سرعت پردازش مغز را افزايش داده و عملكرد حافظه را بهبود مي‌بخشد. معمولا موسيقي‌هاي بي كلام و آرام نسبت به آنان كه اشعار پيچيده دارد براي اين مورد بهتر است.

2- استرس را كاهش مي‌دهد

موسيقي روي سيستم عصبي خودمختار افراد تأثير مثبت مي‌گذارد و مي‌تواند باعث كاهش استرس شود. همچنين به بهبود سريع‌تر فردي كه تحت استرس بوده است، كمك مي‌كند. در واقع استرس و اضطراب بخش جدا نشدني از زندگي پر مشغله‌ي امروز است. موسيقي ملايم مي‌تواند مرهمي براي فشارهاي رواني باشد اما استرس مزمن و شديد را درمان نمي‌كند. جهت كاهش آسيب‌هاي ناشي از استرس لازم است از درمان‌هاي تخصصي و مشاوره كنترل استرس بهره‌مند شويد.

3- تاثير موسيقي بر مغز | به شما كمك مي‌كند كه كمتر غذا بخوريد

اگر تصميم به لاغري داريد، گوش دادن به موسيقي ملايم و كم كردن نور هنگام غذا خوردن، براي اين منظور مؤثر است. اين روش باعث مي‌شود شما با آرامش بيشتري غذا بخوريد، در نتيجه زمان تغذيه بيشتر و مقدار آن كمتر مي‌شود. در نتيجه خواب راحت تري خواهيد داشت.

4- حافظه شما را بهبود مي‌بخشد

اين مورد در افراد مختلف متفاوت است اما به طور كلي، گوش دادن به موسيقي‌هاي خنثي و بي كلام، مي‌تواند در بهبود عملكرد حافظه شما موثر باشد. همچنين يادگيري مفاهيم جديد، به خصوص زبان ديگر، با استفاده از موسيقي و روش‌هاي ريتميك و آهنگين، به فهم و ماندگاري بيشتر آن كمك مي‌كند.

5- تاثير موسيقي بر مغز | به شما در كنترل درد كمك مي‌كند

يك ساعت گوش دادن به موسيقي در روز مي‌تواند باعث كاهش شديد درد‌هاي شما بشود. همچنين گوش دادن به موسيقي قبل و بعد از عمل جراحي، به درمان اضطراب و درد، كمك مي‌كند. بر اساس تحقيقات، كساني كه مرتب به موسيقي گوش مي‌دادند، نياز كمتري به دارو داشتند و روند بهبود آنها سريع‌تر بود. براي كسب اطلاعات در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.

6- به خواب بهتر شما كمك مي‌كند

گوش دادن به موسيقي كلاسيك آرام بخش، راهي مطمئن و مقرون به صرفه در درمان بي خوابي است. بر اساس آزمايشاتي كه روي گروهي از دانش آموزان انجام شد، گوش دادن به موسيقي كلاسيك هنگام خواب، حتي بيشتر از گوش دادن به كتاب‌هاي صوتي در درمان بي خوابي و بهبود كيفيت خواب تاثير گذاشته است.

7- تاثير موسيقي بر مغز | محركي جهت افزايش انگيزه

گوش دادن به موسيقي‌هاي تندتر، به شما در انجام كارهاي سخت‌تر ياري مي‌رساند. همچنين پخش موسيقي هنگام ورزش، تاثير مستقيمي بر ميزان انرژي شما مي‌گذارد. به طوري كه موسيقي‌هاي تندتر تحرك و انرژي شما را بيشتر و موسيقي‌هاي آرام، فعاليت شما را آرام و ملايم‌تر مي‌كند.

8- خلق و مود شما را بهبود مي‌بخشد

گوش دادن به موسيقي‌هاي شاد و مثبت، حال شما را بهتر مي‌كند. البته در اين مورد تلاش شما براي بهتر شدن مهم است. كساني كه به طور آگاهانه براي بهتر شدن حالشان به موسيقي‌هاي مثبت گوش بدهند، بيشتر از كساني كه نسبت به آن موسيقي بي تفاوت باشند، خلقشان بهبود مي‌يابد.

9- تاثير موسيقي بر مغز | كاهش نشانه‌هاي افسردگي

در اين مورد نيز نوع موسيقي بسيار مهم است. موسيقي‌هاي آرام و ملايم، باعث بهبود علائم افسردگي، اضطراب و برخي از بيماري‌هاي عصبي مثل پاركينسون مي‌شود. در صورتي كه موسيقي‌هاي سنگين و پر هيجان، مي‌تواند مضر باشد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله علائم افسردگي را مطالعه كنيد.

10- افزايش استقامت و بهبود عملكرد

ايجاد ضربه‌هاي آهنگين پا هنگام قدم زدن، باعث افزايش انرژي و پياده روي بهتر مي‌شود. همچنين دونده‌هاي استقامتي مي‌توانند با گوش دادن به موسيقي‌هاي محرك، عملكرد خود را افزايش دهند. هماهنگي حركات بدن با موسيقي هم مي‌تواند باعث عملكرد بهتر و افزايش استقامت شود. گوش دادن به موسيقي هنگام كار، گذر زمان را براي شما آسان‌تر كرده و باعث كاهش خستگي ناشي از كار مي‌گردد. همچنين در افزايش عملكرد جسماني شما مثل تنظيم ضربان قلب، تنفس بهتر و كاهش دردهاي عضلاني خواهد شد.

موسيقي در حين رانندگي موجب حواس پرتي مي‌شود

موسيقي برخلاف تمام فوايدي كه دارد منجر به حواس پرتي مي‌شود به خصوص در حين رانندگي. مطالعات انجام شده نشان داد چطور گوش دادن به موسيقي منجر به حواس پرتي جوانان در هنگام رانندگي مي‌شود. رانندگان در حال گوش دادن به موسيقي مورد علاقه‌شان بيشتر دچار بي‌احتياطي و اشتباه در رانندگي مي‌شوند. طبق تحقيقات موسيقي غير جذاب و يا ناآشنا انتخاب بهتري براي رانندگي ايمن است.

موسيقي بر مغز كودكان چه تاثيري دارد؟

كودكاني كه با موسيقي سر و كار دارند در مهارت‌هايي همچون خواندن، يادگيري زبان، يادگيري رياضي و مهارت‌هاي حركتي عملكرد بهتري نسبت به ديگر همسالان از خود بروز مي‌دهند. كودكاني كه در سنين پايين به يادگيري موسيقي مي‌پردازند، قدرت انعطاف پذيري مغزشان افزايش مي‌يابد و در نتيجه قابليت تغيير و رشد بيشتري پيدا مي‌كنند. مطالعات نشان داده پرداختن به يادگيري موسيقي حتي براي نيم ساعت منجر به افزايش جريان خون در نيمكره چپ مي‌شود.

موسيقي تاثيرات طولاني مدت بر مغز كودكان مي‌گذارد. علاوه بر اين يادگيري موسيقي تا قبل از ۷ سالگي بهره‌وري مغز را افزايش مي‌دهد و اثرات آن تا پايان عمر باقي مي‌ماند. كودكاني كه در گروه‌هاي سرود مدرسه و كلاس‌هاي آواز شركت مي‌كنند در ديگر كلاس‌هاي درسي نيز عملكرد بهتري نشان مي‌دهند. هيچ محدوديت سني براي موسيقي وجود ندارد و هيچ زماني براي شروع آن زود نيست. زماني كه براي نوزادان و خردسالان موسيقي پخش مي‌شود و يا ترانه‌هاي كودكانه خوانده مي‌شود، مغزشان به محرك‌ها پاسخ مي‌دهد و شروع به يادگيري كلام مي‌كنند. كودكاني كه پيش‌زمينه‌‌هاي موسيقيايي دارند، ارتباط بهتري با ديگران برقرار مي‌كنند، بيشتر مي‌خندند و اعتماد به نفس بيشتري دارند.

تاثير موسيقي بر مغز سالمندان

همانطور كه گفتيم هيچ محدوديت سني براي يادگيري موسيقي وجود ندارد و هيچ وقت براي پرداختن به آن دير نيست. موسيقي بر سالمندان نيز تأثير مي‌گذارد. آن‌هايي كه عادت دارند آواز بخوانند و يا همراه با موسيقي مي‌رقصند از سلامت جسماني و رواني بيشتري بهره‌مند هستند و ارتباط اجتماعي بهتري نيز با ديگران برقرار مي‌كنند. موسيقي از مغز در برابر بيماري‌هايي همچون زوال عقل و آلزايمر محافظت مي‌كند و مهارت‌هاي شناختي را بهبود مي‌بخشد. سالمنداني كه به فعاليت‌هاي موسيقيايي مي‌پردازند و يا پيش زمينه‌هاي موسيقيايي دارند، از انعظاف‌پذيري ذهني بيشتري برخوردارند و ديرتر دچار  ضعف حافظه مي‌شوند.

موسيقي درماني و بهبود كيفيت زندگي

افراد مي‌توانند تنها براي تفريح و لذت بردن به موسيقي گوش دهند اما در عين حال از فوايد درماني آن نيز بهره‌مند مي‌شوند. علاوه بر اين زمان‌هايي كه بيمار هستيد مي‌توانيد از موسيقي به عنوان نوعي درمان و داروي تسكين دهنده استفاده كنيد. هدف موسيقي درمانگران پرداختن به نيازهاي رواني، جسماني، شناختي و اجتماعي بيماران است. موسيقي درماني اغلب براي بسياري بيماري‌هاي همچون اوتيسم، زوال عقل، آلزايمر، درد مزمن، آسيب‌هاي عاطفي و انواع اختلالات رواني مانند افسردگي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين نوع درمان بر بهبود خلق و خو، افزايش انگيزه، كاهش نااميدي، خشم و اضطراب تمركز مي‌شود. براي اطلاع از ساير روش هاي كاهش استرس كليك كنيد.

نتيجه گيري

موسيقي داراي قدرت الهام بخشي و سرگرم كننده است. همچنين داراي اثرات رواني قوي است كه مي‌تواند سلامت و رفاه شما را بهبود بخشد. به جاي فكر كردن به موسيقي به عنوان سرگرمي، برخي از مزاياي ذهني عمده‌اي را كه موسيقي در زندگي شما به جاي مي‌گذارد را در نظر بگيريد. شما ممكن است متوجه شويد كه به مرور زمان با انگيزه‌تر، خوشحال‌تر و آرام‌تر هستيد. توجه به نوع موسيقي و تاثير آن بر ذهن شما نيز حائز اهميت است. انتخاب نوع موسيقي متناسب با موقعيت باعث افزايش عملكرد و سازگاري شما در زمينه‌هاي مختلف زندگي مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه تاثير سبك‌هاي موسيقي بر مغز مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : تاثير موسيقي بر مغز | اثرات و فوايد موسيقي بر روي مغز كشف شد