عدم تمركز يا پرش فكر

عدم تمركز يا پرش فكر در جهت خاص را پرش فكر مي‌گويند. در اين حالت فعاليت فرد مختل مي‌شود و اغلب با حواس پرتي همراه است. هر چقدر عوامل مزاحم و مختل كننده تمركز بيشتر باشند توانايي حفظ تمركز كمتر مي‌شود. ميزان عدم تمركز و پرش فكر در افراد مختلف متفاوت است و به حالات روحي و رواني، تجربه‌ها، موقعيت‌ها و عادات فردي بستگي دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر مقاله حواس پرتي مي‌تواند مفيد باشد.

گاه وجود اختلال وسواس فكري در افراد، با پرش افكار همراه است و اين پرش فكر به نوعي منجر به بروز اضطراب در آن‌ها، هجوم افكار منفي و قالبي و در نهايت تشديد اختلال مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد اختلال وسواس فكري عملي كليك كنيد.

دلايل عدم تمركز يا پرش فكر

دلايل مختلفي منجر به حواس پرتي مي‌شود با اين حال به طور كلي مي‌توان دلايل عدم تمركز را به دو گروه اصلي تقسيم كرد:

1. عوامل بيروني

عوامل بيروني مانند سر و صدا، گرما يا سرماي هوا، نور شديد و… مي‌توانند فرآيند تمركز را مختل كرده و باعث عدم تمركز شوند.

2. عوامل دروني

عوامل دروني مي‌توانند مربوط به جسم يا ذهن باشند. به عنوان مثال مي‌توان از غم و غصه، نگراني، خيالبافي به عنوان عوامل دروني ذهني و تشنگي و گرسنگي را به عنوان عوامل دروني جسمي نام برد.

عوامل ايجاد عدم تمركز و پرش فكر

دلايل مختلفي براي ايجاد عدم تمركز و پرش فكر وجود دارد كه در ادامه به آن‌ها اشاره خواهيم كرد:

1. خستگي و كم خوابي

خستگي و كم خوابي سبب تحليل انرژي و افت شديد در كاركردهاي تمركز و حافظه مي‌شود و فرد را در معرض حواس پرتي قرار مي‌دهد.

2. عوامل ذهني

نگراني، دلواپسي، اضطراب و ترس تأثير منفي بر روي ذهن و افكار دارند و باعث ايجاد عدم تمركز و پرش افكار مي‌شوند. براي آگاهي از درمان اضطراب كليك كنيد.

3. داروها از عوامل پرش فكر

برخي از داروها مانند داروهايي كه براي درمان افسردگي، صرع يا عفونت‌هاي آنفولانزا به كار مي‌روند،‌ عوارض جانبي زيادي دارند كه عدم دقت و تمركز يكي از اين عوارض مي‌باشد. براي درمان افسردگي مي‌توانيد به جاي مصرف داروهاي عوارض دار و كوتاه اثر از روش‌هاي غير دارويي مؤثر بهره‌مند شويد. در اين صورت به افزايش تمركز نيز كمك مي‌كنيد. در اين زمينه پيشنهاد مي‌كنيم مقاله درمان افسردگي را مطالعه كنيد.

4. تغذيه نامناسب

يكي از عوامل مهم در تمركز، نوع تغذيه است. مغز براي انجام فعاليت‌هاي خود انرژي زيادي احتياج دارد سعي كنيد تغذيه پرانرژي و كم‌كالري داشته باشيد. مغز نمي‌تواند بدون سوخت تمركز كند، بنابراين حذف وعده‌هاي غذايي به خصوص صبحانه يك عامل نداشتن تمركز است.

5. افكار منفي (وسواسي)

افكار وسواسي باعث درگيري ذهني و عدم تمركز شما مي‌شود در نتيجه نمي‌توانيد به خوبي بر وظايف و كاري كه در حال انجام آن هستيد، تمركز كنيد. براي اطلاع از راه‌هاي رهايي از افكار منفي كليك كنيد.

6. همزماني در انجام چند كار مختلف باعث پرش فكر مي‌شود

استفاده‌ بيش‌ از حد از تكنولوژي و وسايل هوشمند مانند موبايل و كامپيوتر تمركز شما را برهم مي‌زنند. هرچه كارهاي بيشتري را هم‌ زمان انجام بدهيد، سخت‌تر مي‌توانيد روي آن‌ها تمركز كنيد؛ در نتيجه كيفيت و بازدهي شما پايين مي‌آيد.

7. اختلال‌هاي رواني و پرش فكر

يكي از مشخصه‌هاي اصلي بيش فعالي يا اختلال كم‌توجهي حواس پرتي و پرش افكار است. فرد بيش فعال نمي‌تواند توجه خود را بر موضوعي خاص متمركز كند و آرام و قرار ندارد. در صورتي كه بي‌توجهي و حواس پرتي به صورت مفرط و آزاردهنده باشد لازم است از متخصص كمك بگيريد و وجود يا عدم وجود نشانه‌هاي ديگر بيش فعالي را در خود بررسي كنيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه بيش فعالي كليك كنيد.

يكي ديگر از اختلالاتي كه با پرش افكار همراه مي‌شود، اسكيزوفرني است. فرد مبتلا به اين اختلال دچار توهم، هذيان، گفتار و رفتار آشفته مي‌شود و در اين ميان پرش فكري را نيز تجربه مي‌كند. در واقع بخش‌هايي از رفتار و گفتار آشفته‌ي او از پرش افكار نشأت مي‌گيرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اسكيزوفرني كليك كنيد.

همچنين عدم تمركز و پرش فكر مي‌تواند ناشي از اختلالاتي چون اوتيسم، افسردگي و اضطراب، آلزايمر و... باشد. براي كسب آگاهي در زمينه اوتيسم و افسردگي كليك كنيد.

8. پرش فكر ناشي از كم خوني

كم خوني در فرد با مجموعه‌اي از نشانه‌ها مانند عدم تمركز، افسردگي و خستگي و خواب آلودگي ارتباط دارد و باعث پرش فكر مي‌شود. به گونه‌اي كه ذهن فرد به دليل ضعف جسماني و كم‌خوني توانايي تمركز را از دست مي‌دهد و از موضوعي به موضوع ديگر مي‌رود.

9. مشكل تيروئيد

عدم كاركرد صحيح غده تيروئيد منجر به مشكل در تمركز، تغييرات در خواب، اضطراب، اضافه وزن و ... مي‌شود.

10. نارضايتي شغلي

اگر محيط كارتان نامرتب باشد يا شغل كسل كننده اي داريد كه از آن راضي نيستيد، تمركز كردن سخت‌تر مي‌شود. عدم تمركز در اين شرايط در اكثر افراد اتفاق مي‌افتد. انتخاب شغل مناسب به فرد انگيزه لازم در كار را مي‌دهد. براي كسب اطلاعات در زمينه انتخاب شغل مناسب كليك كنيد.

11. كم‌تحركي و ورزش نكردن

كم تحركي علاوه بر اضافه وزن، كاهش قدرت ماهيچه و كاهش سوخت و ساز بدن مي‌تواند بر روان فرد نيز تاثير منفي بگذارد. ورزش منظم قدرت حافظه، يادگيري و توجه را افزايش مي‌دهد. به علاوه با افزايش شادابي انگيزه فرد را در انجام امور زندگي بالا مي‌برد.

پيامدهاي عدم تمركز و پرش فكر

تمركز، يكي از مهمترين دلايل موفقيت است و به ما كمك مي‌كند سريع‌تر به نتايح مطلوب و هدف مورد نظر خود برسيم. اما متاسفانه بيشتر ما به جاي تمركز روي هدف، ذهنمان را درگير مسائل و مشكلات حاشيه‌اي مي‌كنيم. عدم تمركز و پرش فكر عامل قوي در افت تحصيلي، پيشرفت كاري، و ديگر زمينه‌هاي فردي مي‌باشد. براي كسب اطلاعات در زمينه افت تحصيلي كليك كنيد.

راهكارهايي براي افزايش تمركز

 1. توجه به سلامت جسمي

داشتن رژيم غذايي مناسب و ورزش منظم و همچنين خواب كافي نقش موثري در آرامش ذهني و افزايش تمركز دارد.

2. توجه به ساعت كاري

افراد در ساعت‌هاي مختلف روز بازدهي متفاوتي دارند. اين زمان‌ها را در خودتان شناسايي كنيد و كارهاي مشكل را در اين ساعات انجام دهيد.

3. برنامه ريزي

از ترديد و تعلل در كارتان خودداري كنيد. سعي كنيد يك برنامه ريزي منظم براي انجام كارهاي خود داشته باشيد. برنامه ريزي زماني به آرامش ذهني و افزايش تمركز در شما كمك مي‌كند.

4. محيط مناسب

فضاي دلچسب نقش مهمي در ايجاد تمركز ايفا مي‌كند. از اسباب كوچك براي ايجاد نغييراتي در محيط كارتان استفاده كنيد. مي‌توانيد با اعمال تغييراتي محيط كارتان را براي خود دلنشين و راحت كنيد و با كاري كه انجام مي‌دهيد متناسب باشد.

5. از موسيقي كمك بگيريد

اگر در محل كار، افرادي هستند كه حواس شما را پرت مي‌كنند يا مدام در حال حرف زدنند، مي‌توانيد با پخش موسيقي و استفاده از هدفون بازدهي خود را بالا ببريد.

6. اولويت بندي

كارهايتان را براساس اولويت بندي انجام دهيد تا انرژي و تمركز كافي براي كارهاي مهم‌تر را داشته باشيد.

7. مراقبه از مؤثرترين راه‌هاي درمان پرش فكر

مراقبه يا مديتيشن تمريني است كه به ايجاد آرامش ذهني و افزايش تمركز در شما كمك مي‌كند. با شركت در كلاس‌ها يا استفاده از صداهاي آموزشي مي‌توانيد از اين روش استفاده نماييد. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله مديتيشن را مطالعه كنيد.

8. افكار مزاحم خود را بنويسيد

افكاري كه باعث عدم تمركز در شما مي‌شود را  يادداشت كنيد و با خود قرار بگذاريد كه در زمان مناسب براي آن‌ها وقت خواهيد گذاشت. با اين روش فشار افكار از ذهن شما برداشته مي‌شود.

9. تقسيم بندي كارها

فعاليت‌هاي خود را به بخش‌هاي كوچكتر تقسيم كنيد تا انجام كارها ساده‌تر به نظر بيايد و تمركز بيش تري داشته باشيد. هر چه كاري كه انجام مي‌دهيد دشوارتر باشد، احتمال اين كه در حين انجام آن حواستان پرت شود بيش ترمي شود. پس با خورد كردن فعاليت‌ها به بخش‌هاي كوچكتر، مي‌توانيد شانس موفقيت خود را افزايش دهيد.

10. استفاده از كلمات مثبت براي از بين بردن پرش فكر

استفاده از كلمات و جملات مثبت بر مغز شما تأثير مي‌گذارد و آرامش بيشتري مي‌بخشد. بر اساس تحقيقات انجام شده، تكرار كلمات و جملات مثبت بخش قضاوت گري مغز نسبت به خود را كاهش مي‌دهد. اين قسمت از مغز همان قسمتي است كه حسرت گذشته و نگراني در مورد آينده در آن اتفاق مي‌افتد و در واقع بخش عمده‌اي از پرش فكري به علت فكر كردن زياد در مورد گذشته و آينده صورت مي‌گيرد. پس با اين روش مي‌توانيد پرش فكري خود را كاهش دهيد.

11. در زمان حال زندگي كنيد

همانطور كه گفتيم غرق شدن در خاطرات گذشته و يا نگراني در مورد آينده پرش فكري را افزايش مي‌دهد. بنابراين بهترين كاري كه مي‌توانيد انجام دهيد، زندگي كردن در لحظه و زمان حال است. به ياد داشته‌باشيد كه شما نمي‌توانيد گذشته خود را تغيير دهيد بنابراين غصه خوردن براي آن هيچ سودي ندارد. زماني كه غرق در گذشته مي‌شويد نفس عميقي بكشيد و به احساسات خود در زمان حال توجه كنيد. از خود بپرسيد اكنون چه حسي داريد.

12. نوشتن افكار براي درمان پرش فكر

براي اين كه پرش فكر از يك موضوع به موضوع ديگر را كاهش دهيد مي‌توانيد آن‌ها را بر روي كاغذ بنويسيد. زماني كه افكار خود را به كاغذ منتقل مي‌كنيد، در واقع تمركز خود را بر يك موضوع مي‌گذاريد. با اين كار چرخه‌ي افكار متفاوت و مختلف در ذهن را متوقف مي‌كند. دغدغه‌هاي خود را بر روي كاغذ بنويسيد و به ذهن خود بگوييد كه بعدا به سراغ آن‌ها مي‌رويد.

13. استفاده از تكنيك‌هاي تنفسي

تكنيك‌هاي تنفسي به شما كمك مي‌كنند، به مغزتان آرامش دهيد و از شر افكار آشفته خلاص شويد. نفس كشيدن عميق بر سيستم اعصاب مركزي تأثير مي‌گذارد و تعادل در مغز را افزايش مي‌دهد. زمان‌هايي كه دچار پرش فكر مي‌شويد از تكنيك زير استفاده كنيد؛ هوا را با 3 شماره به داخل ريه‌ها بفرستيد، سپس بازدم را به مدت 5 ثانيه انجام دهيد. تمام ذهن خود را بر روي تنفس و دم و بازدم متمركز كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه عدم تمركز و پرش فكر مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : عدم تمركز و پرش فكر