سندروم سيندرلا چيست؟

وقتي «كولت داولينگ» (Colette Dowling) در كتاب «ترس پنهان زن‌ها از استقلال» براي اولين بار از عقده سيندرلا نام برد، منظورش اتكاي بيش از اندازه زنان در زمينه‌هاي مختلف مالي، عاطفي و رفتاري به مردان بود. او اشاره مي‌كند كه ترس ناخودآگاهانه زنان از استقلال و خودكفايي همواره آن‌ها را در سايه حمايت افراطي مردان نگه داشته است. آنچه زن امروز را دچار تعارضات بسيار كرده حفظ مرزهاي وابستگي  و استقلال است كه سندروم سيندرلا در به وجود آمدن آن دخيل بوده است.

ريشه شناسي سندروم سيندرلا

علت ايجاد سندروم سيندرلا شيوه‌هاي تربيتي است كه از ابتداي كودكي، والدين از آن‌ها استفاده كرده‌اند. والدين در ازاي هر كار خوبي كه دختر انجام مي‌دهد توجه نشان مي‌دهند يعني توجه مشروطي كه تنها در ازاي خوب، كامل، مودب و ايثارگر بودن اعطا مي‌شود. هر گونه شيطنت يا كشف دنيا براي دختران والدين را نگران مي‌كند؛ در نتيجه موانع و محدوديت‌ها براي دختران بيشتر مي‌شود. در مقابل اين موانع كمتر براي پسران در نظر گرفته مي‌شود.

يكي از باورها اين است كه دختران بايد به گونه‌اي رشد بيابند كه مورد دلخواه مردان باشند. تصويري كه از دخترها ايجاد مي‌كنند تصويري شكننده است كه هرگونه ماجراجويي يا قدم از خود بيرون گذاشتن او را همراه با آسيب مي‌كند. پس دخترها ياد مي‌گيرند كه اگر مي‌خواهند لطمه نبينند بايد همواره در سايه حمايت مردان قرار بگيرند. اين تصوير در دوران بلوغ تشديد هم مي‌يابد دختران آموزش مي‌بينند كه چگونه خود را در قالب يك زن دوست داشتني و مطلوب مردان آماده كنند. تمام اين موارد زمينه را براي شكل گيري اختلالات شخصيت در خانم‌ها فراهم مي‌كند. براي كسب اطلاعات در زمينه اختلالات شخصيت كليك كنيد.

ممكن است كه در دوره‌هايي به دختران گفته شود كه بايد پيشرفت كنند، اما باز انتظار دارند با حمايت كسي ديگر به موفقيت برسند. گويي اين سرنوشت حتمي زنان است كه براي هر گونه شكوفايي بايد كسي براي تكيه داشته باشند. همگي اين افكار و باورها مي‌تواند زمينه ساز بروز سندروم سيندرلا باشد.

باورهاي زنان داراي سندروم سيندرلا 

سندرم سيندرلا نشانه‌ گريز از مسئوليت پذيري است. زنان تصور مي‌كنند وقتي مردها هوايشان را دارند، آن‌ها از هرگونه مسئوليت مالي، احساسي و فيزيكي رها هستند. باور آنان مي‌گويد «روزي مردي از راه مي‌رسد و همه‌چيز را سر و سامان مي‌دهد و ديگر لازم نيست، نگران چيزي باشم». آن‌ها ياد مي‌گيرند تا زماني كه كس ديگري هست تا مسئوليت آن‌ها را به عهده بگيرد ديگر نيازي به تلاش مازاد ندارند و اين بهانه مانع از هر گونه جاه طلبي از سوي آن‌ها مي‌شود.

بنابراين ما زناني داريم كه به دليل عدم شناخت توانمندي‌هاي خودشان فاقد اعتماد به نفس كافي براي هر گونه استقلال طلبي هستند و تنها راه رسيدن به خوشبختي را حضور مردي براي پيش بردن امور خود مي‌دانند.

آثار سندروم سيندرلا

سندروم سيندرلا همه بخش‌هاي زندگي زنان را تحت الشعاع قرار مي‌دهد. معمولا هويت خود قرباني وابستگي به ديگري مي‌كنند. آن‌ها ياد مي‌گيرند كه در هر زمينه‌اي نياز به كسب اجازه يا گرفتن حمايت از مردان دارند. تصميم گيري قاطعانه براي آن‌ها كار بسيار دشواري خواهد بود. اين عدم قطعيت را در ميان تك تك كلماتشان هم مي‌توان يافت. بسياري از اين زنان دچار شخصيت وابسته نيز هستند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلال شخصيت وابسته كليك كنيد.

براي مثال زن‌ها در بيان نظرشان بسيار بيشتر از عبارت‌هاي «فكر كنم»، «شايد» يا «مطمئن نيستم» استفاده مي‌كنند. اين اختلاف در گفتار نه‌تنها نشاني از باور به تفاوت در توانايي‌هايي زن و مرد است، بلكه خود مي‌تواند منشأ ايجاد اين اختلاف باشد. زناني كه از جانب خودشان پذيرفته نشوند چگونه مي‌توانند در يك رابطه موفق ظاهر شوند. همه آنچه از خودشان در ذهن دارند از فيلتر ذهن مردان مي‌گذرد و اين تاييدخواهي افراطي جز يك حس استيصال مدام براي آن‌ها چيزي نخواهد داشت. اين جاست كه اغلب آن‌ها دچار نوعي درماندگي آموخته شده‌اند و باور كرده‌اند كه به تنهايي در هيچ زمينه اي نمي‌تواند موفق شوند.

چطور با سندروم سيندرلا مقابله كنيم؟

از آنجا كه ريشه‌هاي سندروم سيندرلا با شيوه‌هاي يادگيري و تربيت در ارتباط است، پيش گيري از آن نيز با دقت بر آموزه‌هاي تربيتي اتفاق مي‌افتد. لازم است والدين با نگاهي يكسان و به دور از تبعيض جنسيتي به تربيت فرزندان خود بپردازند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه كليك كنيد.

علاوه بر اين به كار گيري سبك‌هاي فرزندپروري اهميت زيادي در اين رابطه پيدا مي‌كند. والدين بايد سبك فرزندپروري مشابهي براي فرزندانشان به كار ببرند. فرزندان بايد ياد بگيرند كه زن‌ها موجودات چند وجهي هستند و از عهده‌ هر كاري برمي‌آيند و براي خوشبخت‌ شدن به كسي نياز ندارند. به بچه‌ها بياموزيد استقلال ارزشمند است و چنانچه فرصت استقلال داشتند، بايد از آن بهره گرفت. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه سبك هاي فرزندپروري كليك كنيد.

دخترها را از كودكي تشويق كنيد، مسئوليت‌ پذير باشند. در گام نخست به‌دنبال رفع مشكلات‌شان بدون وابستگي به ديگران باشند. آن‌ها بايد ياد بگيرند براي خوشبخت شدن نياز به شاهزاده‌اي با اسب سفيد ندارند. هر چه دخترها بياموزند كه خود را دقيق‌تر بشناسند و براي تحقق خواسته‌هاي خود قاطعانه قدم بردارند براي مبتلا نشدن به سندروم سيندرلا مصون‌تر خواهند بود. پيشنهاد مي‌كنيم مقاله مسئوليت‌ پذيري را مطالعه كنيد.

درمان سندرم سيندرلا با اصلاح باورها و اهداف زندگي

اولين نكته در درمان سندروم سيندرلا اين است كه به ياد داشته‌باشيد، ازدواج همانند مدرسه رفتن و دانشگاه رفتن، تنها يكي از مراحل زندگي است و حتي ممكن است روزي به پايان برسد. بنابراين ازدواج كردن و رسيدن به مرد روياها تنها بخشي از زندگي است نه تمام آن. در صورتي كه تمام ظرفيت‌هاي ذهني خود را با فكر ازدواج كردن محدود كنيد ديگر نمي‌توانيد به فعاليت‌هاي ديگر بپردازيد. از طرف ديگر زماني كه بلاخره به هدف خود دست يابيد زندگي برايتان بي‌معني مي‌شود.

پيشگيري از بروز سندرم سيندرلا

براي پيشگيري از بروز اين مشكل لازم است از كودكي فرزند خود را آموزش دهيد. آموزش استقلال فكري و رشد شناختي به كودكان نمونه‌هايي از اين آموزش‌ها است. متاسفانه زمينه‌هاي اوليه‌ي سندروم سيندرلا را در كتاب‌هاي اول دبستان مشاهده مي‌كنيم؛ جملاتي نظير «آن مرد آمد، آن مرد در باران آمد، آن مرد با اسب آمد و...» ممكن است اين جملات ساده و بدون تأثير به نظر برسند اما در صورتي كه با آموزش‌هاي ناسالم همراه شوند، زمينه را براي عدم استقلال دختران فراهم مي‌كنند. خوشبختانه امروزه شاهد اصلاح اين جملات در كتاب‌هاي دبستان هستيم.

نمونه‌اي ديگر از اين زمينه‌ها باورهايي است كه والدين به ذهن فرزندان نوجوان خود القا مي‌كنند. باورهايي كه با چنين جملاتي نمود پيدا مي‌كنند: «بذار ازدواج كني بعدا... هر وقت رفتي خونه شوهرت ميتوني فلان كار و بكني... انشالله عروس ميشي بعد ميتوني ...» اين جملات و باورها استقلال نوجوان دختر را از او مي‌گيرد؛ يعني بايد صبر كند تا بعد از ازدواج به اهداف و آرزوهاي خود برسد. البته نمي‌گوييم در اين موضوع زياده‌روي كنيد و فرزند خود را به صورت كامل آزاد بگذاريد تا حدي كه ديگر از كنترل خارج شود و يا فكر ازدواج را از سرش بيرون كند؛ رعايت حد اعتدال در هر زمينه‌اي از ملزومات تربيت صحيح است و والدين مي‌توانند با كمك گرفتن از مشاور و يا شركت در جلسات مشاوره كودك نكات مهم تربيتي و آموزش استقلال به  كودكان را بياموزند.

براي دريافت مشاوره در زمينه سندروم سيندرلا مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : سندروم سيندرلا | تشخيص و نحوه مقابله با سندرم سيندرلا