سندرم ورنيكه كورساكوف

سندرم ورنيكه كورساكوف دو مشكل پزشكي را شامل مي‌شود؛ سندرم ورنيكه و اختلال كورساكوف. هنوز مشخص نيست اين دو اختلال دو مرحله از يك سندرم هستند و يا هر كدام اختلال جداگانه‌اي محسوب مي‌شوند. ابتدا سندرم ورنيكه و بعد از آن كورساكوف بروز پيدا مي‌كند. در صورتي كه در مرحله ورنيكه صورت بگيرد مي‌توان از بروز كوساكوف جلوگيري كرد. در ادامه علائم هر كدام از اين دو اختلال را شرح داده‌ايم.

علائم اختلال ورنيكه

اختلال ورنيكه در سندرم ورنيكه كورساكوف يك نوع آسيب مغزي است كه غير قابل بازگشت مي‌باشد، اين اختلال سه مشكل عمده ايجاد مي‌كند:

1- مشكلات بينايي

2- سردرگمي و گيجي

3- سختي در راه رفتن و تعادل

دليل بروز اين علائم فقدان ويتامين ب1(تيامين) مي‌باشد. تيامين مورد نياز تمامي سلول‌هاي بدن است و بدن انسان قادر به توليد آن نيست، پس لازم است آن را از طريق رژيم غذايي مناسب دريافت نمايد. همچنين سطوح مختلفي از آن در مغز، قلب، كليه و ريه‌ها وجود دارد. زماني كه مقدار تيامين موجود به اندازه‌ي كافي نباشد بدن نمي‌تواند وظايف اصلي‌اش را به صورت مناسب انجام دهد و مشكل شروع مي‌شود.

در سندرم ورنيكه كورساكوف مغز به شكل گسترده‌اي به تيامين نياز دارد به همين دليل بسيار نسبت به كاهش آن حساس بوده و با كاهش آن علائمي چون گيجي، تغيير وضعيت ذهني، حركات ناخواسته چشم، دو بيني و تعادل ضعيف و مشكل در راه رفتن بروز پيدا مي‌كند. اغلب افراد دچار سوء تغذيه و كاهش وزن مي‌شوند، به علاوه ممكن است با كاهش فشار خون، كاهش دماي بدن و مشكلات جديد حافظه رو به رو شوند. نشانه‌هايي كه فرد تجربه مي‌كنند بسيار شبيه به حالت مستي ناشي از خوردن الكل است در حالي كه مصرف الكي نداشته است. نشانه‌ها ممكن است تشخيص داده نشوند چرا كه علائم در همه يكسان نيست و اگر تحت درمان قرار نگيرند ممكن است به كما روند و يا بميرند.  براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اعتياد به الكل كليك كنيد.

علائم سندرم كورساكوف

اختلال كورساكوف در سندرم ورنيكه كورساكوف با از دست دادن حافظه و مشكلات مربوط به مديريت و انجام كارهاي روزمره مشخص مي‌شود. اغلب افراد دچار سندرم كورساكوف در يادگيري اطلاعات جديد مشكل دارند، همچنين به طور غير معمول خاطراتي را به وجود مي‌آورند كه بتوانند شكاف‌هاي موجود در حافظه را پر كنند، به نوعي خيال پردازي مي‌كنند. اين خيال پردازي‌ها به عنوان خاطرات دروغين توصيف شده است، اين حالت به صورت عمدي نبوده بلكه مغز در تلاش است تا ناخود آگاه حافظه را تكميل كند.

مشكلات در حافظه كوتاه مدت مي‌تواند منجر به اخلال در حفظ خاطرات جديد و يادآوري رويدادهاي اخير باشد. فرد مبتلا به سندرم كورساكوف ممكن است تغييراتي را در شخصيت نشان دهد از ديگر نشانه‌هاي احتمالي بي تفاوتي و عدم نگراني، رفتار و گفتار تكراري است. ممكن است پس از مدتي اين بيماران بهبود يابند اما طبق گزارشات در حدود 25% موارد شرايط دائمي پيدا كرده‌اند. اغلب زماني كه نشانه‌ها در مراحل ابتدايي قرار دارند درمان ميسر است و در صورت پيشرفت احتمال بهبود كامل كاهش پيدا مي‌كند.

علل بروز سندرم ورنيكه كورساكوف

سندرم ورنيكه كورساكوف بيشتر در ميان افراد مبتلا به اعتياد الكل رايج است. همچنين در شرايطي كه جذب مواد غذايي محدود است و ويتامين‌هاي مورد نياز به بدن نمي‌رسد اختلال ورنيكه كورساكوف مي‌تواند بروز كند. شرايطي مثل:

1. جراحي باي پس معده

2. سرطان معده

3. سرطان روده ( از درد ناشي از سرطان تغذيه مختل مي‌شود)

4. اختلالات خوردن (توصيه مي‌كنيم مقاله اختلالات خوردن را مطالعه كنيد.)

5. دياليز كليه و مشكلات كليوي

6. رژيم‌هاي شديد و روزه گرفتن

7. عفونت‌هاي مزمن

8. الكليسم - شايع‌ترين دليل اين بيماري است چرا كه افراد الكي رژيم غذايي نا مناسب دارند به علاوه‌ي آن الكل مانع جذب ويتامين ب1 مي‌شود. براي اطلاع از ساير مواد اعتياد آور كليك كنيد.

درمان سندرم ورنيكه كورساكوف

اگر بيمار مشكوك به سندرم ورنيكه كورساكوف باشد بلافاصله بايد براي دريافت خدمات پزشكي بستري شود. در اين مرحله تزريق تيامين از دهان مؤثر نبوده  و براي بررسي علائم و عوارض و نظارت بستري انجام مي‌شود. جايگزيني تيامين مي‌تواند علائم رايج مانند مشكلات بينايي، حركات چشم، مشكلات هماهنگي و سردرگمي را بهبود بخشد. اما بازيابي حافظه و شناخت به سختي و ديرتر انجام مي‌شود و درمان با ويتامين تنها مي‌تواند جلوي پيشروي را بگيرد. درمان به صورت تزريق ويتامين ب1 داخل وريدي انجام مي‌شود و تا زماني ادامه مي‌يابد كه ديگر نشانه‌هاي مشاهده نشوند.

اگر چه ممكن است در بيمارستان كمبود ويتامين به شكل متفاوتي نيز انجام شود. سپس وعده‌هاي غذايي با منابع غني ويتامين ب1 تجويز شده و استفاده از الكل منع مي‌شود. طبق مطالعات 25 درصد افراد مبتلا به سندرم ورنيكه كورساكوف بهبود يافته‌اند و تقريبا نيمي بهبودي جزئي و حدود 25 درصد وضعيتشان تغيير چنداني نكرد. بهره‌مندي از روش‌هاي ترك اعتياد مي‌تواند در پيشروي بيماري مؤثر باشد؛ لازم است اين روش‌ها به صورت اصولي و با نظارت متخصص انجام گيرد. براي اطلاع از روش‌هاي ترك اعتياد كليك كنيد.

پيشگيري از سندرم ورنيكه كورساكوف

رژيم غذايي سالم و متعادل و پرهيز از مصرف بي‌رويه الكل، اصل اساسي در پيشگيري از اين اختلال است. علاوه بر اين پس از بازگشت از بيمارستان و ترك اعتياد بيمار همواره براي پيشگيري از مصرف دوباره به مراقبت نياز دارد. چرا كه اغلب افراد بعد از ترك الكل باز به دوران نابسمان مصرف باز مي‌گردند. در اين شرايط خانواده در مراقبت از بيمار مهم‌ترين نقش را دارد. در اين زمينه مي‌توانيد از مشاوره خانواده كمك بگيريد. افرادي كه نشانه‌هايي از سوءجذب دارند لازم است اقدامات پيشگيرانه انجام دهند و غذاهاي حاوي تيامين مصرف كنند. برخي از غذاهاي حاوي تيامين و ويتامين B1 شامل موارد زير مي‌شود:

• برنج غني شده
• سويا
• دانه‌ي آفتابگردان، چيا، كدو حلوايي
• گوشت ماكيان
• نخود
• مارچوبه
• پرتغال
• شير
• اسفناج
• نخود فرنگي
• لوبياي ليما
• آجيل
• غلات

براي دريافت مشاوره در زمينه سندرم ورنيكه كورساكف مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : سندرم ورنيكه كورساكوف | نشانه ها، علل و درمان سندرم ورنيكه كورساكوف