بيماري سرخك در كودكان

سرخك نوعي بيماري ويروسي ويژه كودكان و بسيار خطرناك و گاهي كشنده است. امروزه با برنامه‌هاي واكسيناسيون كه در كشورهاي مختلف وجود دارد كودكان بسيار كمي به آن مبتلا مي‌شوند. با اين حال هنوز هم در سراسر جهان حدود 100 هزار نفر در سال در اثر اين بيماري كشته مي‌شوند كه بيشتر آن‌ها زير پنج سال سن دارند. هر فردي فقط يك بار به بيماري سرخك مبتلا مي‌شود و بعد از بهبودي، در برابر سرخك ايمن خواهد بود.

نشانه‌هاي بيماري سرخك در كودكان

نشانه‌ها و علائم اين بيماري حدود 10 تا 14 روز بعد از ورود ويروس به بدن خود را نشان مي‌دهند. نشانه‌هاي سرخك عبارتند از:

• راش؛ لكه‌هاي پوستي پهن و بزرگ كه به تدريج و با شروع از سر، كل بدن را فرا مي‌گيرد
• لكه‌هاي كوچك به نام كوپليك به رنگ سفيد و با مركز آبي سفيد در داخل دهان
• تب
• سرفه خشك
• آبريزش بيني
• گلو درد
• التهاب چشم‌ها

اين علائم بسيار شبيه به نشانه‌هاي آبله مرغان هستند و يا در مواردي افراد كوچك‌ترين نشانه‌ها را دال بر وجود بيماي جدي مي‌پندارند. پيشنهاد مي‌شود در اين مواقع به متخصص جهت تشخيص مراجعه نماييد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه آبله مرغان كليك كنيد.

راه‌هاي ابتلا به بيماري سرخك

به طوري كلي بيماي سرخك از طريق هوا قابل انتقال مي‌باشد. از شايع‌ترين موارد انتقال مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

1. تماس با محيط‌هاي آلوده (براي مثال كودكان با تماس به سطوح آلوده و به دهان زدن دستشان باعث ابتلا به بيماري سرخك مي‌شوند)

2. در تماس بودن با افراد بيمار

3. سرفه و عطسه

نكته: در محيطي كه فرد بيمار حضور داشته ويروس سرخك مي‌تواند براي چندين ساعت در آن جا بماند و افراد ديگر را حتي در صورتي كه خود حضور نداشته باشد مبتلا نمايد.

عوامل خطرساز در ابتلا به سرخك

عوامل خطر به شرايطي اطلاق مي‌شود كه در آن ميزان خطر ابتلا به بيماري افزايش مي‌يابد، بيماري سرخك در موارد زير با احتمال بيشتري بروز پيدا مي‌كنند:

_عدم واكسيناسيون

_سفر به مناطق با شيوع بالاي بيماري سرخك

_كمبود ويتامين A در رژيم غذايي

مراحل و مدت زمان بيماري سرخك

بيماري سرخك دوره‌ي دو تا سه هفته‌اي را طي مي‌كند. دوره‌هاي مختلف اين بيماري را در ادامه شرح داده‌ايم:

1. دوره نهفتگي

حدود 10 تا 14 روز بعد از ورود ويروس به بدن هيچ نشانه‌اي از بيماري مشاهده نمي‌شود كه به آن دوره نهفتگي گفته مي‌شود.

2. دوره بروز نشانه‌ها

نشانه‌هايي از سرخك كه با بيماري‌هاي ديگري مثل سرماخوردگي، آبله مرغان و سرخجه نيز ممكن است اشتباه گرفته شود در اين دوره بروز پيدا مي‌كنند. نشانه‌هايي مثل تب، سرفه، آبريزش بيني، گلو درد و التهاب چشم در اين دوره ظاهر مي‌شوند. اين دوره از بيماري سرخك ممكن است دو يا سه روز طول بكشد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه سرخجه كليك كنيد.

3. دوره حاد بيماري

لكه‌هاي پوستي راش و كوپليك كه در قسمت نشانه‌ها به آن اشاره شد در اين مرحله ظاهر مي‌شود. لكه‌هاي پوستي از سر و صورت شروع مي‌شوند و به تدريج تمام بدن را فرا مي‌گيرند. نشانه‌هاي ديگر كه در مرحله قبل ايجاد شده بودند نيز به تدريج تشديد مي‌شوند. به طور مثال درجه تب بيشتر مي‌شود و تا 41 درجه بالا مي‌رود.

4. دوره مسري

دوره‌اي از بيماري كه فرد مي‌تواند ديگران را نيز به سرخك مبتلا كند دوره مسري نام دارد. دوره مسري هشت روز به طول مي‌انجامد. از چهار روز قبل از شروع دوره حاد بيماري آغاز مي‌شود و تا چهار روز بعد از شروع آن ادامه دارد.

عوارض جانبي بيماري سرخك

سرخك گاه عوارض جانبي با خود به همراه دارد. برخي از اين عوارض به شرح زير هستند:

_عفونت ميكروبي گوش يكي از عوارض شايع در اين بيماري است.

_التهاب حنجره و يا ديواره‌هاي داخلي عبور هوا در شش‌ها

_ذات الريه يكي ديگر از عوارض جانبي سرخك كودكان است كه به خصوص در افرادي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند رخ مي‌دهد و گاه منجر به مرگ مي‌شود.

_آنسفاليت كه التهاب حاد مغزي است در موارد بسيار نادر بروز پيدا مي‌كند.

_زايمان زودرس، كم وزني نوزاد و مرگ مادر از عوارض سرخك در دوران بارداري است. به همين دليل مادران در اين دوران بايد بسيار مراقب باشند.

پيشگيري از ابتلا به بيماري سرخك

از بيماري سرخك با اقداماتي مي‌توان به سادگي پيشگيري كرد كه به بررسي آن‌ها مي‌پردازيم:

واكسيناسيون

كشورهاي مختلف برنامه‌هاي واكسيناسيون براي پيشگيري از بيماري‌هايي از جمله سرخك تدوين كرده‌اند و والدين را به پيروي از آن برنامه تشويق يا اجبار مي‌كنند. برنامه واكسيناسيون در ايران طي مدت زماني از بدو تولد تا سنين نوجواني انجام مي‌شود. واكسن سرخك به همراه دو بيماري ديگر (سرخجه و اوريون) تزريق مي‌شود. يك بار در سن 12 ماهگي و بار ديگر بين 4 تا 6 سالگي نوبت تزريق واكسن سرخك است.

در صورتي كه شخصي از اين سنين بدون دريافت واكسن عبور كرده باشد به ويژه اگر در خطر ابتلا به بيماري باشد با تزريق واكسن مي‌تواند پيشگيري انجام دهد. در صورتي كه سن كودك به برنامه واكسيناسيون نرسيده و در معرض خطر ابتلا قرار دارند، لازم است والدين آن‌ها درباره تزريق واكسن با پزشك و يا يك فرد متخصص مشورت كنند.

گلوبولين سروم ايمني

پروتئين گلوبولين سرم ايمني در زنان باردار، كودكان و افرادي كه سيستم ايمني ضعيفي دارند تزريق مي‌شود. اين پروتئين نوعي آنتي بادي است و در صورتي كه شش روز بعد از ورود ويروس به بدن، تزريق شود از بروز بيماري جلوگيري مي‌كند و يا نشانه‌هاي آن را به ميزان زيادي كاهش مي‌دهد.

قرنطينه

فرد مبتلا به سرخك به سادگي مي‌تواند اطرافيان را نيز مبتلا كند. دور نگه داشتن ديگران از بيمار و رعايت شرايط ايمني در تعامل با بيمار براي دور كردن خطر از ديگران ضروري است. افرادي كه قبلا به بيماري سرخك مبتلا شده‌اند ديگر امكان ابتلا و به تبع آن نياز به قرنطينه ندارند.

چرا كودكان و افراد مسن در خطر بيشتر ابتلا به سرخك هستند؟

سرخك به عنوان بيماري ويژه كودكان شناخته مي‌شود اما در بزرگسالان نيز مشاهده مي‌گردد. كودكان و افراد مسن دو گروهي هستند كه سيستم ايمني ضعيف تري نسبت به ديگران دارند و با شيوع بيماري خطر بيشتري آن‌ها را تهديد مي‌كند. همچنين اين دو گروه ممكن است به سن واكسيناسيون نرسيده باشند يا در زمانِ كودكي افراد مسن برنامه منظم واكسيناسيون وجود نداشته باشد.

درمان سرخك

نشانه‌هاي اوليه سرخك با بسياري از بيماري‌ها مشترك است كه خود نياز به مراجعه به پزشك دارند. در صورت ظاهر شدن اين نشانه‌ها بررسي سابقه واكسيناسيون نيز ممكن است لازم باشد. در صورت ظاهر شدن لكه‌هاي پوستي مراجعه به پزشك بسيار اهميت دارد. اين بيماري به دليل ماهيت خطرناك و گاها كشنده‌اي كه دارد هرگز نبايد مورد خود درماني قرار گيرد و لازم است حتما با متخصص مشورت شود. در كنار سلامت جسمي، سلامت روان نيز بايد در نظر گرفته شود، طبق مشاهدات داشتن روحيه مناسب باعث بهبودي سريعتر خواهد شد. براي حفظ سلامت رواني مي‌توان از تكنيك‌هاي روانشناسي و راهبردهاي موجود در آن بهره برد. براي دريافت مشاوره تلفني فردي از مشاوران مركز هنر زندگي كليك كنيد.

داروهاي مورد استفاده در درمان سرخك

براي پايين آوردن تب ناشي از سرخك مي‌توان از داروهاي بدون نسخه مانند ايبوپروفن، استامينوفن يا ناپروكسن استفاده كرد. توجه داشته‌باشيد كه نبايد به كودكان و نوجوانان مبتلا آسپرين داد. آسپرين ممكن است باعث بروز سندروم ري شود. در صورت بروز عفونت گوش و ذات الريه پزشك آنتي بيوتيك تجويز مي‌كند. كودكاني كه دچار كمبود ويتامين A هستند بيشتر از سايرين به سرخك مبتلا مي‌شوند. بنابراين يكي از روش‌هاي درماني و كاهش نشانه‌ها مصرف ويتامين A است.

سؤالات متداول

غذاهاي مفيد براي درمان بيماري سرخك كدام‌اند؟

غذاهاي با طبع سرد به كاهش نشانه‌ها كمك مي‌كند. از خوردن غذاهاي سرخ شده اجتناب كنيد. همچنين خوردن روزانه‌ي يك ليوان دم كرده‌ي گل گاو زبان مي‌تواند بسيار مفيد باشد. براي كاهش خارش مي‌توانيد از شربت خاكشير استفاده كنيد.

علائم سرخك در بزرگسالان چيست؟

علائم سرخك در بزرگسالان شامل مواردي همچون راش، آبريزش بيني، سرفه، اسهال، گلو درد شديد و سرخي چشم مي‌شود. علائم بعد از ده الي دوازده روز پس از ورود ويروس خود را نشان مي‌دهند و اغلب تمام بدن فرد مبتلا پر از لكه‌هاي قرمز مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه بيماري هاي كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : بيماري سرخك | نشانه ها،علائم، علل و درمان سرخك كودكان