افراد مبتلا به اختلال كنترل تكانه چه شرايطي دارند؟

افراد مبتلا به اختلال كنترل تكانه معمولا به طور تكراري يك رفتار زيان بار را انجام مي‌دهند. آن‌ها فكر مي‌كنند توانايي جلوگيري از ميل و وسوسه قوي خود به اين كار را ندارند. افراد مبتلا به اختلال تكانه به سبب افكار وسوسه كننده‌ي خود اضطراب و تنش فراواني را متحمل مي‌شوند و اين امر آن‌ها را وادار مي‌سازد تا در نهايت براي رهايي از اين تنش فكر خود را عملي كنند. اين همان موضوعي است كه در اختلال وسواس فكري عملي نيز تجربه مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلال وسواس فكري عملي كليك كنيد.

در انواع وسواس‌ها كه اختلال كنترل تكانه نيز جزو آن‌ها محسوب مي‌شود، فرد كنترلي بر افكار خود ندارد و همواره سعي مي‌كند تا جلوي آن‌ها را بگيرد اما اغلب به خاطر احساسات شديد دروني موفق نمي‌شود و نمي‌تواند در برابر انجام عملي كه ممكن است تجاوز به حقوق ديگران و يا در تضاد با هنجارهاي جامعه باشد، مقاومت كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه انواع وسواس كليك كنيد.

علائم اختلال كنترل تكانه

تشخيص اختلال كنترل تكانه كار ساده‌اي نيست و ممكن است با برخي ديگر از انواع اختلالات اشتباه گرفته شود و يا گاه حتي به عنوان اختلال در نظر گرفته نشود. اغلب افراد مبتلا رفتاري پر خطر، ناگهاني، بي‌پروا و پرخاشگرانه از خود بروز مي‌دهند؛ مثل دروغ گفتن، دزدي، آتش افروزي. زودرنجي، بي‌قراري از خصوصيات اين افراد است و اغلب در تمركز كردن و يادآوري اسامي ضعف دارند. اين اختلال با انزوا، كاهش اعتماد به نفس، گوشه‌گيري اجتماعي، احساس گناه و تغييرات خلقي همراه است.

مراحل انجام يك فكر در افراد مبتلا به اختلال كنترل تكانه چيست؟

افراد مبتلا به اختلال كنترل تكانه به طور كلي 5 مرحله را در هر اقدام خود سپري مي‌كنند.

مرحله اول: يك تنش يا فكر وسواس گونه و آسيب زا در ذهن ايجاد مي‌شود كه فرد را دچار اضطراب و بي قراري مي‌كند.

مرحله دوم: پردازش و رشد دادن تنش و فكر كه براي اقدام به آن كار برنامه ريزي مي‌كنند.

مرحله سوم: اقدام به عمل كه باعث لذت شديد براي فرد مي‌شود.

مرحله چهارم: پس از برآورده شدن خواسته، احساس آرامش و رسيدن به هدف دارند و به ادامه زندگي مي‌پردازند.

مرحله پنجم: احساس پشيماني و گناه به سراغ فرد مي‌آيد و با خود عهد مي‌بندد كه ديگر اين كار را نكند. البته دوباره با ايجاد تنش، به سمت تكرار آن مي‌رود. مرحله پنجم در همه‌ي افراد وجود ندارد.

اختلال كنترل تكانه و انواع آن

انواع مختلفي از اختلال كنترل تكانه در جديدترين دسته بندي اختلالات رواني مشخص شده است كه در ادامه به بررسي مهم‌ترين آن‌ها مي‌پردازيم.

اختلال آتش افروزي

اين افراد عمدتا آتش درست مي‌كنند و قبل از اين كار شديدا احساس اضطراب، تنش و بر انگيختگي دارند. به طوري كه توانايي مقابله با اين احساسات را ندارند. آتش براي آن‌ها بسيار جذاب است و هنگامي كه چيزي را آتش مي‌زنند، به آن نگاه كرده و در پيامدهاي بعدي آن مشاركت مي‌كنند. آتش زدن باعث ارضا و لذت بردن آن‌ها مي‌شود.

براي تشخيص جنون آتش افروزي بايد مواردي را در نظر گرفت؛ مثل اين كه نفعي در آتش زدن براي فرد وجود ندارد يا بيماري جسمي ديگري عامل اين اتفاق نيست. افراد مبتلا صرفا بدون هيچ دليلي و براي كسب لذت اين كار را مي‌كنند. افراد مبتلا به اختلال آتش فروزي، معمولا در طولاني مدت آن را تجربه مي‌كنند و ممكن است به اختلالات رفتاري ديگري مثل قمار بازي تغيير پيدا كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه جنون آتش افروزي كليك كنيد.

دلايل و درمان اختلال آتش افروزي

علت اختلال كنترل تكانه و مهم‌ترين دلايل اين افراد براي آتش زدن، استرس، احساس بي كفايتي و تعارض با ديگران و مشكل در ارتباطات است. دليل زيستي اين بيماري ممكن است اختلال در عملكرد دوپامين در مناطقي كه به اعتياد مرتبط است باشد. بهترين روش درمان، درمان شناختي رفتاري است كه شامل قرارگيري در موقعيت و جلوگيري از اقدام به آتش زدن، نحوه درست پاسخ دادن به تنش‌ها و آموزش آرميدگي يا مديتيشن است كه اغلب مؤثر واقع مي‌شود اما بايد زير نظر متخصص و طي يك برنامه مدون انجام شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مديتيشن كليك كنيد.

اختلال دزدي

دزدي بيمارگون، ميل شديد و مداوم به دزدي است. بر خلاف دزدهاي حرفه‌اي كه از فروشگاه‌ها دزدي مي‌كنند، اين افراد واقعا نمي‌خواهند چيزي داشته باشند و ارزش مالي چيزي كه مي‌دزدند براي آن‌ها اهميتي ندارد، بلكه آن حس هيجان و برانگيختگي از عمل دزدي است كه باعث اين كار مي‌شود. اين افراد با وجود هيجاني كه از دزدي احساس مي‌كنند، اما سعي مي‌كنند در مقابل اين حس خودشان را كنترل كنند چون مي‌دانند اين عمل نادرست و ناخوشايند است. چيزهايي كه مي‌دزدند برايشان مصرف خاصي ندارد، معمولا آن‌ها را نمي‌خواهند و گاه دور مي‌اندازند.

نكته مهم در اين بيماران اين است كه آن‌ها معمولا توانايي خريد چيز‌هايي كه مي‌دزدند را دارند و مشكل و مسئله‌ي مالي در اينجا مطرح نيست. ترس از دستگير شدن كوچك‌ترين پيامد دزدي بيمارگون است و عوارض جدي‌تري در زندگي فرد مي‌گذارد. دوره‌هاي بي خوابي، بي قراري و تحريك پذيري ديگر عوارضي است كه آن‌ها تجربه مي‌كنند. آزاري كه افكار وسواسي در ذهن آن‌ها ايجاد مي‌كند نيز مي‌تواند زندگي و كار آن‌ها را مختل كند.

براي آن‌ها فرقي ندارد كه از چه كسي و از كجا دزدي مي‌كنند و ممكن است حتي از دوستان و محل كار خود نيز دزدي كنند. معمولا اين افراد همزمان با اين اختلال، دچار افسردگي، اختلالات اضطرابي و اعتياد به مواد مخدر نيز مي‌شوند. اقدام به خودكشي نيز جدي‌ترين خطري است كه آن‌ها را به مقدار زياد تهديد مي‌كند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه جنون دزدي كليك كنيد.

اختلال كنترل تكانه | دليل و درمان اختلال دزدي بيمار گون

شباهت دزدي بيمارگون با اعتياد به مواد مخدر در اين است كه هر دو قبل از اقدام به عمل، احساس تنش و اضطراب دارند و بعد از آن احساس رضايت و آرامش به دست مي‌آورند. همچنين شباهت ديگر آن‌ها اين است كه فرد نياز دارد براي تجربه دوباره لذت و آرامش، به مقدار بيشتري اين كار را انجام دهد كه باعث مي‌شود تعداد دفعات دزدي بيشتر شود.

دليل زيستي اختلال دزدي بيمارگون مثل اعتياد به مصرف مواد، تغيير در دوپامين، سروتونين و گيرنده‌هاي مواد مخدر در مغز است كه شباهت زياد با تغييراتي كه در افراد معتاد به كوكائين روي مي‌دهد، دارد. درمان‌هايي كه براي اعتياد به مواد مخدر وجود دارد مي‌تواند به اين افراد نيز كمك كند. انواع روش‌هاي درمان استرس (حساسيت زدايي منظم و تدريجي و مديتيشن)، درمان بيزاري آور، يافتن منبعي جايگزين براي ارضا از جمله درمان‌هايي است كه توسط متخصص روانشناسي ارائه مي‌شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان استرس كليك كنيد.

اختلال انفجاري متناوب

اختلال انفجاري متناوب شامل رفتارهاي پرخاشگرانه ناگهاني و كارهاي خسونت‌آميز جدي مي‌شود. فرد مبتلا به اين اختلال ممكن است به ديگران حمله كند و يا به تخريب اموال دست بزند. تشخيص رفتار تهاجمي با بررسي شدت پرخاشگري و تخريب و آسيب صورت مي‌گيرد. بين تجربه‌ي حوادث آسيب‌زاي كودكي و ابتلا به اين اختلال ارتباط مستقيمي وجود دارد. اغلب اين افراد تحت درمان‌هاي دارويي و رفتاري شناختي قرار مي‌‌گيرند. درمان‌هاي شناختي رفتاري به افراد كمك مي‌كند تا باورها و افكار وسواس‌گونه‌ي خود را اصلاح كنند و در برابر آن‌ها مقاومت كنند. جهت درمان انواع اختلال كنترل تكانه مراجعه به مشاوره كنترل استرس و بهره‌مندي از روش‌هاي روان درماني الزامي است.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال كنترل تكانه مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع : اختلال كنترل تكانه | مراحل و انواع ناتواني در كنترل تكانه