افت تحصيلي

اصطلاح افت تحصيلي معمولا زماني استفاده مي‌شود كه عملكرد تحصيلي دانش آموز در اكثر دروس يا دروس اساسي، به طور چشمگيري كاهش يابد. افت تحصيلي در دانش آموزان مقطعي نبوده و در صورت ناديده گرفته شدن، مي‌تواند تا ترك تحصيل هم ادامه يابد. شروع افت تحصيلي در كشور ما معمولا از كلاس چهارم (10سالگي) است و براي حل اين مشكل نياز به شناخت علل و عوامل موثر در به وجود آمدن آن در دانش آموزان مي‌باشد. براي اين منظور دريافت مشاوره روانشناسي و كودك مي‌تواند به والدين در پيدا كردن علل افت تحصيلي و درمان آن كمك كند.

براي آشنايي بيشتر در زمينه ترك تحصيل كليك كنيد.

علل و عوامل افت تحصيلي

از جمله مهم‌ترين عوامل افت تحصيلي در ميان دانش آموزان مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

عوامل مربوط به دانش آموز

مزاج و سرشت: همه افراد در ابتداي زندگي داراي طبع خاص خود هستند كه شامل سه نوع آسان، معمولي و دشوار است. بر اساس تحقيقات و تجربه‌ها، كودكان دشوار با احتمال بيشتري افت تحصيلي را تجربه مي‌كنند. كودكان دشوار به كودكاني گفته مي‌شود كه معمولا انعطاف ناپذيرترند و آستانه تحمل پايين‌تري دارند. به همين علت در مواجهه با مشكلات و شكست‌ها آسيب پذير بوده و عكس العمل‌هاي نامناسب از خود نشان مي‌دهند.

هوشبهر فرد (IQ): هنگام صحبت درباره عملكرد تحصيلي بايد دقت كنيم كه ميزان هوشبهر فرد (IQ) در چه درجه‌اي قرار دارد. نمره هوشبهر توسط آزمون‌هاي هوش استاندارد سنجيده مي‌شود و مبحث افت تحصيلي براي هوشبهر زير 85 مطرح نمي‌گردد.

نگرش و طرز تفكر نسبت به تحصيل: معمولا افرادي كه دچار افت تحصيلي مي‌شوند، به تحصيل علاقه دارند اما دچار سردرگمي هستند و نسبت به شرايط خود بي‌توجه‌اند. لازم است كه تفكر و شناخت صحيح نسبت به تحصيل به وسيله آموزش و راهنمايي در ذهن كودك شكل بگيرد. والدين با ايجاد هدف تحصيلي و نگاه مثبت به دانش آموزان كمك مي‌كنند در مسير تحصيل دچار مشكل تحصيلي و افت نشوند.

بي‌انگيزگي و بي‌علاقگي به درس: افت تحصيلي رابطه مستقيمي با بي‌علاقگي نسبت به تحصيل دارد. ريشه‌هاي اين بي‌علاقگي در كلاس اول دبستان و حتي قبل از آن براي كودك شكل مي‌گيرد و والدين بايد در ايجاد نگرش درست نسبت به تحصيل و لزوم درس خواندن با كودكانشان با آگاهي و هوشياري كامل رفتار كنند. همچنين حالت‌هاي خلقي مثل اضطراب يا افسردگي كودك نيز در اين فرايند موثر هستند.

براي اطلاع بيشتر در زمينه افسردگي در كودكان كليك كنيد.

عوامل مربوط به خانواده

بيماري‌هاي جسمي و رواني والدين: اين مورد مي‌تواند نظارت والدين روي فرزند و رفتار او را مختل كند. والدين اگر درگير بيماري‌هاي جسمي يا رواني باشند ممكن است از فرزند خود غافل شده و همين شرايط مي‌تواند راه را براي ورود فرزند به مسيرهاي اشتباه در مدرسه يا بيرون مدرسه فراهم كند.

اختلاف‌ها و مشاجرات خانودگي: دعواي والدين و جو نامناسب خانواده باعث زده شدن فرزند و فرار او از محيط خانه و خانواده مي‌شود كه خود مي‌تواند فرد را در معرض افت تحصيلي قرار دهد. فقدان يكي از والدين يا طلاق والدين مي‌تواند تاثير مخربي روي تحصيل دانش آموز داشته باشد. ناهماهنگي والدين در سبك فرزندپروري باعث سردرگمي شده و آن‌ها را در مسائلي مثل تحصيل و آينده آن دچار ترديد مي‌كند به طوري كه ممكن است فرد احساس كند هرگز شرايط مطلوب براي درس خواندن براي او وجود نخواهد داشت. اين اتفاقات در هر دوره‌اي مي‌تواند باعث افت تحصيلي فرد شود.

شيوه‌هاي نظارت و كنترل معيوب والدين: والدين و مربيان سخت گير با نصيحت‌هاي تكراري و خسته كننده باعث زدگي كودك از تحصيل مي‌شوند. مخصوصا اگر اين نصيحت‌ها و سخت گيري‌ها همراه با توهين، تحقير و تنبيه بدني باشند. ادامه اين روند نيز مي‌تواند پيش بيني كننده افت و ترك تحصيل باشد.

نگرش خانواده به تحصيل: ديد خانواده‌ها به تحصيل فرزندان خود و ميزان حمايت‌هاي آن‌ها از تحصيل فرزندشان پيش بين مهمي در آينده و پيشرفت تحصيلي فرد است.

براي آگاهي بيشتر در زمينه رفتار صحيح با نوجوان كليك كنيد.

عوامل مربوط به مدرسه

مشكلات مربوط به نظام آموزشي: اولين تجارب فرد در مدرسه مي‌تواند در طول عمر تحصيلي كودك تاثير گذار باشد. استفاده از سبك‌هاي آموزشي جذاب و امكانات كمك آموزشي مي‌تواند محيط درس را براي كودك جذاب كرده و رغبت او را به مدرسه و تحصيل افزايش دهد.
معلمان و مربيان: معلمان سخت گير، خشك، بداخلاق و بدون مهارت در برخورد با كودك، تاثير بسيار مهمي در پيشرفت يا افت تحصيلي همان دوران و آينده دانش آموز دارد. مربيان و معلمان بعد از والدين به عنوان منبع قدرت و الگوهاي كودك مطرح مي‌شوند، اگر رفتار آن‌ها با كودك تحقير آميز يا نامناسب باشد باعث زدگي كودك از تحصيل خواهد شد و مي‌تواند كودك را دچار مشكلاتي در زمينه نوشتن و بدخطي، خواندن و رياضي كند.

روابط به همسالان: روابط اجتماعي درست با همسالان نقش بسيار مهمي در لذت بخش بودن محيط مدرسه و كلاس دارد. آموزش صحيح نحوه ارتباط اجتماعي و تربيت كودك توسط خانواده پيش بين مهمي براي پيشرفت تحصيلي در افراد است.

براي اطلاع بيشتر در زمينه علل و درمان بدخطي كودكان كليك كنيد.

عوامل مربوط به جامعه

مشكلات اقتصادي، رابطه دوطرفه با افت تحصيلي دارد. همانطور كه وضعيت معيشتي نامناسب مي‌تواند باعث افت تحصيلي شود، شكست در تحصيل نيز مي‌تواند هزينه‌هاي هنگفتي براي جامعه و خانواده فرد داشته باشد. تكرار پايه يا درس و هزينه‌هاي جانبي افزايش دوره تحصيل، بعضي از مشكلات ناشي از افت تحصيلي است. نبود منزل مناسب و اسباب كشي‌هاي مداوم تاثير مستقيمي روي بهم خوردن وضعيت تحصيلي كودك دارد. همچنين معضلات فرهنگي و آسيب‌هاي اجتماعي فراوان، تفريحات ناسالم و پايين آمدن سن اعتياد باعث افت تحصيلي مي‌شود.

راه هاي كاهش افت تحصيلي

براي بهبود عملكرد تحصيلي دانش آموز لازم است كه راه حل‌هاي اساسي به طور جدي پيش بيني و انجام شود. مسئله هر دانش آموز منحصر به خود همان دانش آموز است و بايد دقيق مشخص شود از كجا شروع شده و چه سيري دارد. اطلاعات دقيق و لازم براي هر فرد توسط متخصص جمع آوري شده و براساس ويژگي‌هاي فرد مسير درماني و حل مسئله انجام مي‌شود. آرام شدن فضاي خانه و ارتباط همدلانه ناشي از درك متقابل بين والدين و فرزندان مي‌تواند در پيشگيري و بهبود وضعيت تحصيلي موثر باشد. 

براي آشنايي بيشتر در زمينه مهارت حل مسئله كليك كنيد.

چرا مركز روانشناسي حامي هنر زندگي

مركز مشاوره حامي هنر زندگي با گردهم آوري با تجربه ترين متخصصان در زمينه كودك و مشاوره تحصيلي خدماتي با بالاترين كيفيت ارائه مي‌دهد. يكي از مزاياي مراجعه به كلنيك حامي هنر زندگي اين است كه با تشكيل تيمي از روانشناسان در زمينه هاي تخصصي مختلف قادر است به مراجعان همزمان خدمات مشاوره خانواده، كودك، ازدواج، ترك اعتياد و... نيز ارائه دهد. تنها كافي است از طريق تلفن با مركز ارتباط گرفته و از خدمات حضوري و غير حضوري اطلاعات بيشتر كسب نماييد.

براي شناخت بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد.

سوالات متداول

پيشرفت تكنولوژي چه تاثيري بر افت تحصيلي دانش آموز دارد؟

يكي از علل اصلي مشكلات تحصيلي در دانش آموزان امروزي رشد و پيشرفت تكنولوژي است. كودكان معمولا ساعت‌هاي بسياري را به انجام بازي و بودن در فضاي مجازي مي‌گذرانند و از تحصيل خود غافل مي‌شوند. همچنين انرژي آنان گرفته شده و بازدهي لازم براي انجام تكاليف را ندارند. مجموعه اين عوامل باعث افت تحصيلي خواهد شد.

براي شناخت بيشتر در زمينه مشكلات مرتبط با تكاليف مدرسه كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه علل و نحوه بهبود افت تحصيلي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: افت تحصيلي | علل و راهكارهاي كاهش افت تحصيلي