داشتن روحيه انتقادپذيري يك توانايي و مهارت مهم است كه هر يك از ما مي‌توانيم با تمرين آن را به دست آوريم و در كنار آن ارتباطي موثر و موفق با ديگران نيز داشته باشيم. همه ما هرروز چه بخواهيم و چه نخواهيم موردانتقاد و ارزيابي ديگران قرار خواهيم گرفت. بعضي از اين انتقادها نكات سازنده و مناسبي را در خود جاي ‌داده‌اند كه حتي باعث پيشرفت ما مي‌شوند. با اين حال براي اينكه بتوانيم از اين نكات در جهت بهبود شرايطمان استفاده كنيم، مي‌بايست روحيه انتقادپذيري را در خود پرورش دهيم و در كنار آن راهكارهاي كنار آمدن با احساسات منفي را نيز بياموزيم. به‌وسيله روحيه انتقادپذيري ما مي‌توانيم نظرات ديگران را در ذهنمان بدون قضاوت و سوگيري بررسي كرده و در صورت تمايل از آن‌ها براي بهبود شرايط استفاده كنيم.

منبع:  روحيه انتقادپذيري | تقويت آداب انتقاد

راهكارهايي براي افزايش روحيه انتقادپذيري و كنار آمدن با احساسات منفي

هنگامي‌كه شما موردانتقاد قرار مي‌گيريد، به‌احتمال‌زياد احساسات ناخوشايندي را تجربه خواهيد كرد. براي كاهش اين احساسات و حفظ سلامت روان خود مي‌بايست به نكاتي توجه داشته باشيد. اين نكات به شما كمك خواهند كه روحيه انتقادپذيري خود را نيز افزايش دهيد و روابط اجتماعي خود را نيز بهبود بخشيد.

براي آشنايي بيشتر در زمينه روابط اجتماعي كليك كنيد.

آرامش خود را حفظ كنيد

بسيار طبيعي است كه هنگام موردانتقاد واقع‌شدن حالت دفاعي داشته باشيم. اما اينكه احساس نااميدي كنيم و اجازه دهيم كه اين هيجانات بر ما غلبه كنند كمكي به تغيير شرايط نمي‌كند. بهترين كار اين است كه در ذهن خود مرور كنيد هركسي اشتباهاتي انجام مي‌دهد و ما در حين اشتباهاتمان در حال يادگرفتن مهارت‌هاي جديد هستيم. انتقاد يك امر اجتناب‌ناپذير در زندگي هر فردي است اما اگر با آن به شكل سازنده برخورد كنيد نتايج ارزشمندي از آن خواهيد آموخت. درنتيجه بهتر است زماني كه از شما انتقاد مي‌شود آرامش خود را حفظ كرده و بر روي كلام طرف مقابلتان تمركز داشته باشيد تا بتوانيد نكات مثبتي را از كلام وي استخراج كنيد.

براي افزايش روحيه انتقادپذيري در لحظه واكنش نشان ندهيد

هنگامي‌كه موردانتقاد قرار مي‌گيريد در لحظه به اين انتقاد پاسخ ندهيد. شما مي‌توانيد با لبخند به‌طرف مقابلتان پاسخ دهيد كه به حرف‌هايش فكر خواهيد كرد. براي مدت حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقيقه سعي كنيد در فضايي متفاوت قرار بگيريد و حتي در ذهنتان نيز به صحبت‌هايي كه شده توجه نكنيد. پس از گذشت اين زمان و آرام تر شدن، شما مي‌توانيد با نگاه واقع‌بينانه‌تري راجع به اين مسئله تفكر و تصميم‌گيري داشته باشيد.

انتقاد را به تمام ابعاد شخصيتتان تعميم ندهيد

هنگامي‌كه فردي از شما انتقاد مي‌كند انتقاد را دقيقاً متمركز بر رفتاري كه او مورد هدف قرار داده در نظر بگيريد و صحبت‌هاي او را به‌طوركلي در مورد شخصيتتان به كار نبريد. براي مثال اگر فردي از يكي از نقاشي‌هاي شما انتقاد كرده اين به اين معنا نيست كه شما به‌طوركلي هنرمند بدي هستيد. صرفاً به اين معناست كه در يكي از تابلوهاي شما و صرفاً از نظر يك نفر، ايراداتي وجود دارد. تعميم انتقادات ديگران به‌تمامي وجوه شخصيتي يكي از مسائلي است كه باعث كاهش عزت‌نفس و ايجاد نااميدي و افسردگي در فرد مي‌شود. اگر مي‌خواهيد از انتقاداتي كه از شما شده به‌صورت سازنده استفاده كنيد دقيقا همان چيزي كه به شما نسبت داده‌ شده را مورد بررسي قرار دهيد.

براي افزايش روحيه انتقادپذيري از انگيزه فرد آگاه شويد

پيش از آنكه در موردانتقادي كه از شما شده فكر كنيد يا به آن واكنش نشان دهيد از خودتان بپرسيد كه انگيزه طرف مقابل براي مطرح كردن چنين انتقادي چيست؟ شما مي‌بايست با خودتان به اين سوال‌ها جواب دهيد.

• آيا آنچه فرد مقابل شما موردانتقاد قرار داده برايتان قابل ‌كنترل كردن است؟
• آيا ديدگاه فردي كه از شما انتقاد كرده برايتان اهميت دارد؟
• آيا شما با طرف مقابلتان در رقابت هستيد؟ 

پاسخ دادن به اين سوال‌ها تا حد زيادي به شما نشان مي‌دهد كه آيا بايد به اين انتقاد فكر كنيد يا خير و اگر قرار است به اين مسئله فكر كنيد تا چه ميزان مي‌بايست به آن اهميت دهيد.

با يك نفر صحبت كنيد

بهتر است در اين مواقع، پس از پايان انتقادها، با يك نفر كه به او اعتماد داريد و به‌خوبي شما را درك مي‌كند صحبت كنيد. شما احتياج داريد كه احساسات و افكار خود را باكسي در ميان بگذاريد و همچنين بهتر است از راهنمايي‌ها و ديدگاه‌هايي كه به شما مي‌شود استفاده كنيد. اين تصميم شما به پيشرفت خودتان نيز كمك مي‌كند و مي‌توانيد آداب معاشرت را بهتر از قبل بياموزيد. 

براي شناخت بيشتر در زمينه آداب معاشرت در زندگي كليك كنيد. 

روحيه انتقادپذيري | پاسخ دادن به انتقادهايي كه از شما شده است

تكرار گفته‌هاي طرف مقابل

هنگامي‌كه فرد در حال انتقاد كردن از شماست در درجه اول سعي كنيد حتي اگر برايتان بسيار سخت است با آرامش به سخنان وي گوش دهيد. ارتباط چشمي خود را با وي حفظ كنيد و با لبخند به صحبت‌هايش توجه نماييد. پس از پايان صحبت‌هاي طرف مقابل، آنچه از صحبت‌هايش برداشت كرده‌ايد را مجدداً بازگو كنيد. اين مسئله باعث مي‌شود تا سوءتفاهم‌هاي احتمالي كه ميان شما ايجادشده است از بين برود.

بازخورد دادن

پس از شنيدن انتقادهاي طرف مقابلتان، درزماني كه براي پاسخ دادن مناسب مي‌دانيد سعي كنيد در مورد انتقادهاي طرف مقابل به او بازخورد دهيد. اين بازخورد بايد ويژگي‌هاي مشخصي داشته باشد. در درجه اول شما مي‌بايست بابت اشتباهات و كوتاهي‌هايي كه داشته‌ايد عذرخواهي نماييد. به خاطر داشته باشيد كه عذرخواهي كردن به اين معنا نيست كه شما تمامي انتقادات و اشتباهات را پذيرفته‌ايد اما نشان‌دهنده اين است كه شما سهم خودتان را در اين ماجرا قبول داريد.

در مرحله دوم بهتر است به‌طرف مقابلتان اين بازخورد را بدهيد كه ازنظر شما كدام قسمت از انتقاد وي سازنده بوده و شما فكر مي‌كنيد حق با اوست. بيان چنين مطالبي باعث مي‌شود كه طرف مقابل شما احساس مثبتي پيداكرده و تعامل و همدلي بالاتري ميانتان برقرار شود.

جست‌وجوي راهكار

از طرف مقابلتان بخواهيد كه راهكاري نيز در اختيار شما قرار دهد. اين مسئله علاوه بر اينكه احساس مثبتي در طرف مقابل شما ايجاد مي‌كند، باعث مي‌شود كه شما نيز با راهكارهاي متفاوتي آشنا شويد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه انتقاد از ديگران كليك كنيد.

روحيه انتقادپذيري | استفاده از انتقاد براي پيشرفت خود

در صورتي كه انتقادها شكل سازنده‌اي دارند، شما مي‌توانيد با در نظر گرفتن نكات زير از آن‌ها در جهت ارتقاي خود استفاده كنيد.

انتقادها را به چشم يك فرصت ببينيد و برنامه ريزي داشته باشيد

همواره فرض كنيد انتقاد كردن به اين معناست كه شما با نقاط ضعفتان آشنا مي‌شويد و مي‌توانيد آن‌ها را از ميان برداريد. همچنين يك هدف گذاري واضح و برنامه‌ريزي مناسب براي رسيدن به هدف داشته باشيد.

راهكارهاي مناسب و نامناسب را از يكديگر جدا كنيد

هنگامي‌كه با نقاط ضعف و اشتباهات خودتان روبه‌رو شديد؛ از ديگران براي رفع آن‌ها كمك بگيريد. همچنين مي‌توانيد درباره برطرف كردن نقاط ضعفتان در اينترنت يا كتاب‌ها، مطالبي را بياموزيد. معمولاً همه اين راهكارها به درد شما نخواهد خورد درنتيجه راه‌هاي مناسب را از بقيه جدا كنيد. كمك گرفتن از ديگران به يادگيري مهارت‌هاي مختلف از جمله مهارت هاي ارتباطي در شما كمك كننده است. 

براي اطلاع بيشتر در زمينه مهارت هاي ارتباطي كليك كنيد.

سؤالات متداول درباره روحيه انتقادپذيري

چگونه به فردي كه از ما انتقاد كرده است واكنش نشان دهيم؟

حتي اگر برايتان بسيار سخت است يا طرف مقابل با لحن مناسبي با شما صحبت نكرده؛ با اين حال سعي كنيد آرامش خود را حفظ كنيد و حالتي دوستانه داشته باشيد. با پايان يافتن صحبت‌هاي طرف مقابل از او تشكر كرده و بخواهيد كه زماني را براي فكر كردن به شما بدهد.

چطور مي‌توانم در مقابل انتقاد واكنش منفي نداشته باشم؟

مهم‌ترين راهكار اين است كه بعد از پايان يافتن صحبت‌هاي طرف مقابلتان، براي مدت حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقيقه، خود را از آن فضا دور كنيد و حتي در ذهنتان نيز به اين مسئله نينديشيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه روحيه انتقادپذيري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع:  روحيه انتقادپذيري | تقويت آداب انتقاد