ناتواني در كنترل هيجانات ممكن است براي هر كسي در هر جايگاه اجتماعي اتفاق بيافتد. اما چگونه برخي افراد حتي در بغرنج ترين لحظات هم مي‌توانند هيجانات خود را كنترل كرده و براي حل مساله بهترين راه حل را انتخاب كنند؟ اگر توجه كرده باشيد، مي‌بينيد كه هر چه سن افراد بالاتر مي‌رود چه در زمان شادي و چه در زمان ناراحتي، راحت‌تر هيجانات‌شان را كنترل مي‌كنند. شايد به اين دليل كه مهارت‌هاي زندگي را بيشتر تمرين كرده و روز به روز با تجربه‌تر مي‌شوند. با اين حال برخي افراد با وجود بالا رفتن سن‌شان هنوز قادر به كنترل هيجانات خود نيستند. با آگاهي از دلايل و روش‌هاي كنترل هيجانات مي‌توانيد  خود را كنترل كرده و كيفيت زندگي‌تان را افزايش دهيد.

منبع: كنترل هيجانات

ناتواني در كنترل هيجانات به چه معناست؟

افرادي كه قادر به كنترل هيجانات خود نيستند به صورت مخرب، نامناسب و افراطي به محيط اطراف خود پاسخ مي‌دهند. خشم، غم، اضطراب و ترس از جمله هيجانات و انواع احساسات است كه هر فردي در طول زندگي خود تجربه مي‌كند. هر كسي ممكن است در برهه اي از زمان قادر به كنترل احساسات خود نباشد. براي اطلاع بيشتر از كنترل احساسات كليك كنيد. 

اين مساله گاهي در پي مشكلات جسماني رخ مي‌دهد. حتما تجربه كرده‌ايد در شرايطي كه از نظر جسماني تحت فشاريد مثل گرسنگي و خستگي، آستانۀ تحمل‌تان پايين آمده و واكنش‌هاي عصبي و تندتري نيز نشان مي‌دهيد. اين عدم كنترل هيجاني كه گاها اتفاق مي‌افتد امري طبيعي است، اما اگر شما دائما با ناتواني در كنترل هيجانات خود مواجه مي‌شويد بايد به دنبال رفع علل محيطي و رواني براي مشكل خود باشيد. براي كسب اطلاعات بيشتر از انواع احساسات كليك كنيد. 

نشانه هاي ناتواني در كنترل هيجانات

با اينكه كنترل هيجان براي بسياري از افراد به صورت يك عادت انجام مي‌شود اما اين كار براي همه آسان نيست. معمولا ناتواني در كنترل هيجان با علائم و نشانه‌هاي خاصي همراه است كه در ادامه به آن‌ها اشاره مي‌كنيم:

1-  احساس تحت فشار بودن زياد به خاطر احساسات و هيجانات منفي تجربه شده

2- احساس ناتواني و پريشاني در توصيف هيجانات خود

3- احساس ناتواني در كنترل هيجانات

4- دشواري در درك اينكه چرا هيجانات به اين شيوه تجربه مي‌شوند

5- استفاده از روش‌هاي مخربي نظير سيگار كشيدن يا نوشيدن زياد الكل براي كاهش احساسات و هيجانات ناخوشايند

چه عواملي منجر به ناتواني در كنترل هيجانات مي شوند؟

عوامل زيادي در ناتواني فرد در كنترل هيجانات تاثير دارد. مثلا با در نظر گرفتن تاثير سن بر كنترل هيجانات مي‌توان گفت كودكان بيش از ساير افراد در تنظيم هيجان‌هاي خود مشكل دارند. زيرا هنوز به مهارت‌هاي لازم براي اين موضوع دست پيدا نكرده‌اند. به همين خاطر در مقابل هر عامل ناراحت كننده‌اي گريه و جيغ و فرياد مي‌كنند.

با بالا رفتن سن افراد نسبت به هيجانات خود آگاهي بيشتري پيدا مي‌كنند. كودكاني كه با وجود افزايش سن همچنان با ناتواني در كنترل هيجانات خود مواجه مي‌شوند بايد در زمينه‌هاي زير مورد بررسي قرار بگيرند:

- اختلالات سازگاري

- اختلال نقص توجه و بيش فعالي (براي اطلاع بيشتر از بيش فعالي كليك كنيد.)

- اختلالات طيف اوتيسم (براي اطلاع بيشتر ازاوتيسم كليك كنيد.)

- اختلال نافرماني مقابله اي (براي اطلاع بيشتر از اختلال نافرماني مقابله اي كليك كنيد.)

اگر داراي فرزندي هستيد كه در كنترل و تنظيم هيجاني به رشد و پختگي لازم نرسيده، براي بررسي بيشتر به مشاوره كودك و نوجوان مراجعه نماييد. با درمان اختلال و مشكل اصلي، كودك شما در زمينۀ كنترل هيجاني نيز پيشرفت خواهد كرد.

ساير شرايطي كه منجر به عدم كنترل هيجانات مي شود

پيشتر به مشكلاتي اشاره كرديم كه در رشد تنظيم هيجاني كودكان مشكل ايجاد مي‌كنند. از آن جا كه اين مشكل در بزرگسالي نيز به ميزان زيادي وجود دارد، در صورت مشاهدۀ ناتواني در كنترل هيجانات و وجود واكنش‌هاي شديد هيجاني از جانب بزرگسالان، بررسي موارد زير ضروري است:

1- سندروم آسپرگر (براي اطلاع بيشتر از آسپرگر كليك كنيد.)

2- سومصرف الكل و مواد

3- اختلال خلقي دو قطبي (براي اطلاع بيشتر از دو قطبي كليك كنيد.)

4- دليريوم

5- افسردگي پس از زايمان (براي اطلاع بيشتر از افسردگي پس از زايمان كليك كنيد.)

6- ديابت

7- افت قند خون

8- اختلال استرس پس از سانحه (براي اطلاع بيشتر از اختلال استرس پس از سانحه كليك كنيد.)

9-  ناتواني در كنترل هيجانات همراه با انواع روان پريشي از جمله اسكيزوفرنيا

10- اختلال شخصيت ضد اجتماعي (براي اطلاع بيشتر از اختلال شخصيت ضد اجتماعي كليك كنيد.)

اگر طبق بررسي‌هاي متخصص وجود هر يك از اين اختلال‌ها تاييد شود، شروع درمان ضروري مي‌باشد. با درمان اين اختلالات، مشكلات مربوط به تنظيم هيجان نيز كاهش پيدا خواهند كرد.

چه زماني مراجعه به متخصص ضروري است؟

تجربۀ بعضي علائم و نشانه‌ها زنگ خطري است كه به شما مي‌گويند براي رفع مشكل خود در تنظيم هيجان بايد هرچه زودتر به روانشناس مراجعه كنيد. در صورتي كه با هريك از علائم زير مواجه شديد مراجعه به متخصص را به هيچ وجه به تعويق نياندازيد.

1- تجربۀ احساسات و افكاري مبني بر اينكه دنيا ارزش ادامه دادن ندارد.

2- داشتن افكار و احساساتي با محتواي آسيب زدن به خود

3- شنيدن صداها يا ديدن چيزهايي كه اطرافيانتان قادر به ديدن و شنيدن آن‌ها نيستند

4-  ناتواني در كنترل هيجانات و احساس كاهش ميزان هشياري

5- تجربۀ هيجانات شديد بدون وقوع رويداد برانگيزانندۀ مرتبط با آن

6- داشتن هيجاناتي نظير غم و خشم در بيشتر روزهاي هفته

روش هاي كنترل هيجان

با انجام برخي كارهاي ساده مي‌توانيد هيجانات خود را تحت كنترل قرار دهيد. اين راهكارها عبارتند از:

1. كنترل شرايط

اگر در شرايط سخت دچار ناتواني در كنترل هيجانات خود مي‌شويد، بايد اين موقعيت‌ها را شناسايي كرده و آن‌ها را كنترل كنيد. مثلا مي‌توانيد كارهايتان را به موقع انجام دهيد تا با اتمام وقت و دير شدن دچار خشم و عصبانيت نشويد. براي كسب اطلاع بيشتر از تقويت احساسات مثبت كليك كنيد. 

2. ناتواني در كنترل هيجانات | خودآگاهي

ناراحتي و مشكل براي تمام افراد پيش مي‌آيد. برخي‌ افراد اين ناراحتي‌ها را با خشم و فرياد و برخي ديگر با سكوت و انكار آن را تخليه مي‌كنند. در صورتي كه هيجانات به درستي تخليه نشود، مشكلات زيادي براي فرد به وجود مي‌آيد. به همين دليل ضروري است كه با كمك يك روانشناس به خودشناسي برسيد و با آگاهي از هيجانات و احساسات خود آن را به شيوه درست ابراز كنيد. 

3. كنترل هيجان فوري

برخي مواقع لازم است كه هيجانات خود را به سرعت كنترل كنيد. مثلا در شرايطي كه خشمتان فوران كرده اما ابراز آن ممكن نيست. در اين لحظه بايد نفس عميق بكشيد و از يك تا ده بشماريد. حواس خود را پرت كنيد مثلا از آن موقعيت دور شده و با فكر كردن به يك خاطره و اتفاق خوشايند افكار خود را تغيير دهيد. روانشناس به شما كمك مي‌كند كه تكنيك‌هاي كنترل هيجانات را به درستي بياموزيد و از آن‌ها استفاده كنيد. متخصصان مركز مشاوره حامي هنر زندگي در خدمت شما هستند تا در اين زمينه ياري‌تان كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه ناتواني در كنترل هيجانات مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: كنترل هيجانات