احساسات حالات دروني و همراه هميشگي وجود انسان هستند و شناخت آن‌ها به شما كمك مي‌كند تا به يك نوع خودشناسي برسيد. مواجهه با موقعيت‌ها و افراد مختلف، انواع احساسات متفاوت را در شما ايجاد مي‌كند. گاهي از ديدن يك دوست خوشحال مي‌شويد و گاهي از ديدن يك سگ مي‌ترسيد. هركدام از احساسات تاثيري بر مغز مي‌گذارند و ساختار شيميايي مغز را بر اساس نياز بدن در آن موقعيت شكل مي‌دهند. شناخت احساسات براي هر فرد تجربه‌اي منحصر به فرد مي‌باشد و حتي شدت و ميزان احساسات بر اساس ساختار ژنتيك و شخصيت هر فردي متفاوت است. در اين مطلب، به بررسي احساسات و چند روش براي شناخت احساسات اصلي و ثانويه مي‌پردازيم.

منبع: احساسات

احساسات و انواع آن

بر اساس رويكردهاي مختلف، احساسات به شكل‌هاي مختلفي دسته بندي شده‌اند. اما متخصصين بر هشت احساس پايه اتفاق نظر دارند:

عصبانيت، ترس، انزجار، غم، تعجب و حيرت، شادي، شرم و احساس گناه 

اين حس‌ها ويژگي‌هاي مخصوص به خود را دارند. حالات چهره، تغييرات فيزيولوژيكي و رفتارهاي مرتبط با هر كدام از انواع احساسات منحصر به خود آن حس است. ساير احساسات بيشتر با ذهن و شناخت همراه هستند و شاخص زيست شناختي خاصي ندارند.

چه زماني بي احساس هستيم؟

وقتي شخص نمي‌داند كه چه احساسي دارد، از خودش دور شده و صميميت را در روابط خود از دست مي‌دهد. با گذشت زمان اطرافيان متوجه اين بي خيالي و گاه تصنعي بودن بازخوردها مي‌شوند؛ در نتيجه به مرور از او فاصله خواهند گرفت. براي اطلاع بيشتر از ناتواني در كنترل هيجانات كليك كنيد.

پس زماني كه حس خود را ناديده مي‌گيريد، سازگاري‌تان با محيط و اطرافيان لطمه ديده و احتمالا رفتارهاي ناكارآمد بيشتري از شما سر مي‌زند. شناخت عواطف و حس‌ها به شما مي‌گويد كه در واقع چه مي‌خواهيد و با دقت در ان‌ها به خودشناسي خواهيد رسيد. براي آگاهي بيشتر از خودشناسي كليك كنيد. 

چگونه مي تواني به شناخت احساسات رسيد؟

با آگاهي از انواع احساسات خود مي‌توانيد آن‌ها را ادراك و تجربه كنيد؛ با تامل و ابراز حس خود در نهايت مي‌توانيد به سمت ارتباطات سالم‌تر قدم برداريد. براي دست يابي به شناخت احساسات، لازم است تغييرات فيزيولوژيكي بدن در حين تجربه احساسات‌تان را بشناسيد. افرادي كه داراي سلامت روان هستند، هنگام بروز انواع احساسات آن‌ها را سركوب نكرده و همانطور كه هست آن را بروز مي‌دهند. اين رفتار همان معناي اصيل بودن است. براي كسب اطلاع بيشتر از اصيل بودن كليك كنيد. 

گام اول شناخت طبيعت احساسات

براي اينكه بتوانيد انواع احساسات خود را بشناسيد، بايد طبيعت، خواستگاه و ريشه‌ي آن را درك كنيد. براي اي نكار، 6 مرحله وجود دارد كه در ادامه به طور مختصر ذكر شده‌اند:

1. درك منشا و مبدا احساسات

احساسات، پاسخ‌هاي برنامه ريزي شده‌اي هستند كه در طي تكامل بشر شكل گرفته‌اند. مانند اينكه در چه شرايطي بايد بترسيد تا بدن آماده استفاده از بالاترين توان براي دفاع از خود شود. انواع احساسات در حفظ بقاي انسان و همزيستي با محيط نيز موثر است. احساسات مثبت مشترك ميان انسان‌ها باعث نزديك شدن آنان به يكديگر و انجام كارهاي فوق العاده مي‌شود. براي اگاهي بيشتر از ويژگي آدم‌هاي احساساتي كليك كنيد.

2. احساسات اوليه را بشناسيد

اغلب روانشناسان مجموعه‌اي از احساسات را هيجانات اساسي مي‌دانند كه باقي حس‌ها بر مبناي آن‌ها شكل مي‌گيرد. احساسات اصلي شامل خشم، نفرت، ترس، شادي، غم و تعجب هستند. احساساتي مثل غرور، شرم، عشق و اضطراب نيز طبق ديدگاه‌هاي جديد در زير دسته احساسات اصلي قرار دارند. براي آگاهي بيشتر از عصبانيت كليك كنيد.

3. نقش و اهميت هر احساس را بشناسيد

هر احساسي در بقا، رشد و تصميم گيري بسيار مهم و تاثيرگذار است. همه احساسات، حتي حس‌هاي منفي نيز در پيشرفت و حركت به شما كمك مي‌كنند. مثلا فرض كنيد يك روز هيچ احساس اضطراب و خجالت و غروري نداشته باشيد؛ به همه چيز بي اهميت هستيد و در نتيجه تمام زندگي خود را از دست مي‌دهيد. 

4. شناخت چگونگي تاثير احساسات بر تصميمات

احساسات، ارزش و اهميت اطلاعات را تعيين كرده و مي‌توانند در تغيير جهت تصميم گيري فرد موثر و مهم باشند. شناخت نادرست از خود و خواسته‌هايي كه فرد آن‌ها را ارزشمند مي‌داند، منجر به تصميم گيري‌هاي اشتباه خواهد شد. با شناسايي خطاهاي شناختي و نگاهي به درون خود مي‌توانيد به احساسات خود را نيز بشناسيد. براي اطلاع بيشتر از خطاهاي شناختي كليك كنيد. 

5. احساسات مي توانند اختلال ايجاد كنند

احساسات شما نيز مي‌توانند مانند اعضاي بدن باعث بروز يك اختلال شوند و يا برعكس، يك اختلال احساسات‌تان را تحت تاثير قرار دهد. برخي از اختلالاتي كه احساسات را مختل مي‌كنند عبارتند از:

_ اختلالات اضطرابي كه شامل نگراني‌هاي طولاني مدت و بيش از حد در مورد وقايع روزمره است. براي اطلاع بيشتر از اختلالات اضطرابي كليك كنيد. 

_ طيف اسكيزوفرني كه با فقدان احساسات يا خلق تحريك پذير و افسرده همراه هستند. براي آگاهي بيشتر از نشانه زودرنجي كليك كنيد.

_ شيدايي كه در اختلال دو قطبي اتفاق مي‌افتد، شامل دوره‌هاي طولاني مدت خلق و خوي غير طبيعي و بيش از حد بالا است.

_ افسردگي كه شامل احساسات طولاني غم و بي علاقگي است. براي اطلاع بيشتر از احساس پوچي كليك كنيد.

6. احساسات خود را ثبت كنيد

هر وقت كه احساسي را تجربه كرديد، آن را يادداشت كرده و حالاتي كه برايتان اتفاق افتاده را شرح دهيد. اين گونه آگاهي بيشتري از نوع احساس، محرك‌هاي ايجاد كننده آن و واكنش‌هاي بدنتان به دست مي‌آوريد. شايد در نگاه اول ساده به نظر بيايد، اما وقتي اينكار را انجام دهيد، متوجه پيچيده بودن احساسات و واكنش‌هاي بدن خود مي‌شويد.

ياد بگيريد كه چه احساسي داريد

مردم در حالات مختلف احساسات متفاوتي را گزارش مي دهند در حالي كه تمايز آن‌ها را نمي‌دانند. بايد بدانيد كه تفاوت احساسات در چيست؛ مثلا عصبانيت با ناراحتي و بهت با خوشحالي چه فرقي دارند. در ادامه خواهيم گفت كه هر احساس چگونه بر شما تاثير مي‌گذارد:

1. احساس خشم

خشم زماني به سراغ شما مي‌آيد كه احساس كنيد شرايط آن گونه كه بايد نيست. تجربه جسمي خشم در پشت كمر بين تيغه‌هاي شانه رو به بالا، در پشت گردن و در اطراف دو طرف فك احساس مي‌شود. احساس گرما، تنش، درد و فشار نيز از ديگر تغييراتي است كه در زمان خشم تجربه مي‌كنيد. براي كسب اطلاع بيشتر از احساس خشم كليك كنيد.

2. احساس نفرت

احساس نفرت واكنشي نسبت به محرك‌هاي زننده است. چيزهايي كه احتمال دارد شما را بيمار كنند و شما براي محافظت از روح و جسم خود از آن‌ها بيزار مي‌شويد. اتفاقاتي مثل سوءاستفاده جنسي نيز مي‌تواند شامل اين تجربه‌ها باشد. نفرت در درجه اول خود را در معده، سينه و سر نشان مي‌دهد. براي كسب اطلاع بيشتر از احساس نفرت كليك كنيد.

3. احساس ترس

حس ترس در پاسخ به برخي تهديدات است كه به شما كمك كند از آن اجتناب كرده و خود را نجات دهيد. در مواجهه بعدي نيز از آن محرك‌ها ترسيده و احتياط خواهيد كرد. ترس يكي از پيشرفته ترين و تكامل يافته ترين احساسات آدمي است. اين حس اغلب در نيمه بالاي بدن و يا پاها حس مي‌شود. تپش قلب، تنفس سريع و بالارفتن متابوليسم از ويژگي‌هاي ترس است كه باعث مي‌شود در موقعيت‌هاي خطرناك با انرژي بيشتري از خود محافظت نماييد.

4. احساس شادي

خوشحالي در پاسخ به چيزهايي است كه اغلب پيام‌هايي از بقا، شكوفايي و موفقيت دارد. رابطه جنسي، داشتن فرزند، موفقيت در اهداف، مورد تقدير واقع شدن و... از انواع موقعيت‌هاي شادي آفرين هستند. احساس گرما، احساس رضايت، امنيت و بودن در يك زندگي خوب از ويژگي‌هاي حس خوشحالي است. براي اطلاع بيشتر از تقويت احساسات مثبت كليك كنيد. 

5. احساس غم

غم در پاسخ به ضرر و زياني است كه براي شما اهميت دارد. يك احساس دردناك براي جلوگيري از خسارات در آينده يا قدرداني از چيزهاي از دست رفته مي‌باشد. احساس غم معمولا در سينه شروع شده و از طريق گلو به سمت بالا حركت مي‌كند. چيزي كه آن را بغض  ناميده و حس مي‌كنيد در حال خفه كردن شماست در نهايت به اشك ختم شده و كمي تخليه مي‌شويد. پس در زمان غم به خودتان اجازه گريه كردن بدهيد. گريه كامل در بازيابي انرژي و تسكين غم كمك مهمي خواهد كرد. براي اطلاع بيشتر، مقالات احساس غم و باورهاي غلط و اندوه را مطالعه فرماييد. 

6. احساس بهت و تعجب

احساس بهت و تعجب زماني اتفاق مي‌افتد كه با رويدادي غير منتظره رو به رو مي‌شويد. بهت و تعجب، در مقايسه با ديگر احساسات، متفاوت است به طوري كه كه نسبت به مثبت و منفي بودن آن رويداد خنثي هستيد. تعجب، شگفتي يا سورپرايز، كمك مي‌كند تا به اتفاقات غير منتظره توجه كنيد. بهت و تعجب در درجه اول در سر و سينه احساس مي‌شود و ممكن است نوعي احساس خالي بودن و يكه خوردن را ايجاد كند. براي اطلاع بيشتر از احساس بهت و تعجب كليك كنيد. 

شدت و درجه احساسات

احساسات با توجه به شدت و ضعف‌شان با نام‌هاي مختلفي ناميده مي‌شوند. براي مثال احساسات زير از شديد بودن تا ضعيف بودن دسته‌بندي شده‌اند:

عشق: دلسپردگي، دلدادگي، عشق، تعلق، وابستگي، علاقه، دوستي، آشنايي

خوشحالي: نگنجيدن در پوست خود، شادي، خوشحالي، رضايت، آسايش، آرامش

حسادت: دشمني، تنفر، حسادت، غبطه خودن، خودكم بيني (براي اطلاع بيشتر از احساس حسادت كليك كنيد.)

ناراحتي: تنفر، خشم، دلشكستگي، آزردگي، ناراحتي، نارضايتي

ترس: وحشت، هراس، واهمه، ترس، نگراني

پشيماني: شرم، خجالت، پشيماني، مقصر بودن (براي كسب اطلاع بيشتر از راه‌هاي از بين بردن هيجان شرم كليك كنيد.)

تاثير خدمات روانشناسي بر شناخت احساسات

شناخت احساسات و آگاهي از آن‌ها نقش بسيار مهمي در زندگي انسان دارد. در اين صورت فرد مي‌تواند در موقعيت‌هاي مختلف با آگاهي از حس خود، واكنش صحيحي نشان دهد. روانشناس به شما كمك مي‌كند تا به خودشناسي رسيده و با آگاهي از احساسات و حالات دروني خود، بهترين برخورد را با محرك‌ها و وقايع بيروني داشته باشيد. اينگونه ميزان سازگاري‎تان با محيط بيشتر شده و روابط اجتماعي‌تان بهبود مي‌يابد. متخصصان مركز مشاوره حامي هنر زندگي در خدمت شما هستند تا در اين زمينه ياري‌تان كنند. 

براي دريافت مشاوره در زمينه روانشناسي شناخت احساسات مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: احساسات