دلبستگي در كودكان در واقع پيوند عاطفي عميقي است كه با مراقب اوليه خود برقرار مي‌كنند. در اين راستا ارتباط نوزاد با مادر يا مراقب اوليه، بستري را فراهم مي‌كند كه نحوه تعامل نوزاد با جهان پيرامونش را مشخص مي‌كند. اگر اين رابطه درست شكل بگيرد، كودك مي‌تواند به دنيا اعتماد مي‌كند و فكر مي‌كند كه دنيا جاي خوبي است. اما اگر اين ارتباط با مراقب به صورت نادرست شكل بگيرد، ديد كودك نسبت به دنيا همراه با بدبيني مي‌شود و جهان را محلي ناامن مي‌پندارد. همچنين دلبستگي ناايمن، اثر مخرب بر روابط كودك با ديگران در سال‌هاي آينده بر جاي مي‌گذارد و او را مستعد ابتلا به انواع اختلالات رواني مي‌كند. اما اين ارتباط اوليه با مراقب چگونه شكل مي‌گيرد؟ چه عواملي بر آن تاثير گذار است؟ و چگونه مي‌توان اين رابطه را به بهترين شكل ايجاد كرد؟ براي پاسخ به اين سوالات با ما همراه باشيد.

منبع: دلبستگي كودكان

دلبستگي در كودكان به چه معناست؟

دلبستگي در كودكان، به معناي پيوند عاطفي عميقي است كه كودك خردسال با فردي كه از او مراقبت مي‌كند، برقرار مي‌كند. نياز به دلبستگي، يك نياز نخستين است كه از هيچ نياز ديگري مشتق نشده و از نيازهاي اساسي براي تحول شخصيت مي‌باشد. همچنين براساس سبك دلبستگي كودكان، نحوه ارتباط با ديگران در بزرگسالي نيز مشخص مي‌شود.

براي اطلاع بيشتر در زمينه ارتباط با ديگران كليك كنيد.

ارتباط اوليه با كودك

ارتباط با مادر پس از تولد و در دوران كودكي بسيار مهم است، چرا كه اگر درست شكل نگيرد فرد در برقراري ارتباط با ديگران نيز دچار احساس ناامني مي‌شود كه مي‌تواند منجر به ازدواج ناموفق او در بزرگسالي شود. عدم ارتباط اوليه مناسب مادر با كودك، حتي ممكن است منجر به بروز اختلالاتي نظير اختلالات اضطرابي و افسردگي در او شود. با آگاهي از مراحل ايجاد دلبستگي در كودك، مي‌توانيد تعامل بهتري با كودكتان برقرار كنيد.

براي آشنايي بيشتر در زمينه مراحل ايجاد دلبستگي كليك كنيد. 

عوامل موثر بر ايجاد دلبستگي در كودكان

مهم‌ترين عاملي كه در سبك دلبستگي كودك نقش دارد، شيوه ارتباط او با مراقب اوليه است. ميزان ابراز محبت به كودك، توجه به نيازهاي اوليه و برآورده كردن آن‌ها، كيفيت حضورتان و ميزان توجهي كه به كودك داريد به خصوص در دو سال اول زندگي، اهميت زيادي دارد چرا كه دلبستگي در كودكان زير دو سال بسيار اهميت دارد.

براي اطلاع بيشتر در زمينه دلبستگي كودك زير دو سال كليك كنيد.

انواع سبك دلبستگي در كودكان

به طور كلي 4 حالت متفاوت در سبك دلبستگي كودك وجود دارد كه با توجه به كيفيت ارتباطي كه با فرزندتان داريد، يكي از موارد زير پديد مي‌آيد.

1- دلبستگي ايمن

در سبك دلبستگي ايمن، هنگامي كه شما حضور داشته باشيد، كودك احساس اطمينان خاطر مي‌كند و با آرامش خيال به فعاليت‌هاي خود نظير بازي و يا كنكاش در محيط مشغول مي‌شود. در اين شرايط اگر فرزندتان تنها باشد يا نزد شخصي غريبه گذاشته شود، با بي قراري و گريه كودك مواجه مي‌شويد. اما زماني كه بازگرديد، كودك شما را طلب مي‌كند و بعد از مدت كوتاهي گريه متوقف مي‌شود. در نهايت نيز دوباره فعاليتش را از سر مي‌گيرد. اين نوع بهترين سبك دلبستگي است.

براي آشنايي بيشتر در زمينه بي قراري و گريه كودك كليك كنيد.

دلبستگي ايمن چگونه ايجاد مي شود؟ 

اگر به اندازه كافي به كودك خود توجه داشته باشيد، بلافاصله نيازهاي او را برطرف كنيد و با حوصله و مهرباني با او ارتباط برقرار كنيد، دلبستگي ايمن را در كودك خود پرورش مي‌دهد. آموزش والدين در زمينه فرزند پروري بسيار اهميت دارد.

تاثيرات دلبستگي ايمن

افرادي كه در كودكي دلبستگي ايمن را تجربه كرده‌اند، در دوران بزرگسالي مهربان و صميمي خواهند شد. اين اشخاص مي‌توانند با ديگران ارتباط موثري برقرار كنند و كمتر دچار اضطراب مي‌شوند و به طور كلي با زندگي سازگارتر هستند. براي آنكه بتوانيد اين موهبت را براي فرزندتان به ارمغان آوريد، بهتر است نكات تربيتي فرزندان را در رفتارتان با اين عزيزان در نظر بگيريد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه نكات تربيتي فرزندان و تربيت كودك كليك كنيد.

2- دلبستگي مقاوم

در اين نوع دلبستگي كودكتان در هنگام حضورتان به شما مي‌چسبد. در واقع كودكتان ترجيح مي‌دهد در نزديكي شما باشد تا اينكه بخواهد محيط اطرافش را كشف كند. شايد توجه كرده باشيد كه زماني كه او را ترك مي‌كنيد، بسيار بي قرار مي‌شود و حتي با بازگشت‌تان، اين بي قراري و ناراحتي كم نمي‌شود. كودك قشقرق راه مي‌اندازد و بسيار خشمگين است، آرام نمي‌گيرد و حتي ممكن است نسبت به شما رفتارهاي پرخاشگري نشان دهد.

دلبستگي مقاوم چگونه ايجاد مي شود؟

اگر مراقبت كننده به كودك اطمينان خاطر ندهد كه "اگر من رفتم، دوباره باز خواهم گشت و تو را تنها نخواهم گذاشت" اين نوع سبك دلبستگي در كودكان ايجاد مي‌شود.

تاثيرات دلبستگي مقاوم

كودكاني كه داراي سبك دلبستگي مقاوم هستند، دائما حس نگراني و غمگيني دارند. اين حالت تا بزرگسالي با آن‌ها همراه است. در نتيجه هميشه نگران ارتباط صميمانه با ديگران هستند و خود را فردي طرد شده يا دوست نداشتني، مي‌پندارند.

3-دلبستگي اجتنابي

در سبك دلبستگي اجتنابي، كودك تمايلي به ارتباط يا تعامل با شما ندارد. در واقع او اصلا توجهي به حضورتان ندارد در نتيجه در نبود شما نيز آشفته نمي‌شود. در اين حالت اگر كودك را تنها بگذاريد و برگرديد باز هم كودك از شما استقبال نمي‌كند و تمايلي به برقراري ارتباط با شما ندارد.

دلبستگي اجتنابي چگونه ايجاد مي‌شود؟ 

مراقبت كننده‌اي كه كودك را اولويت خود قرار نمي‌دهد و نسبت به نياز‌هاي او بي توجه است، با فرزند خود با محبت و عاطفه رفتار نمي‌كند يا وقت كمي براي كودك مي‌گذارد، باعث ايجاد سبك دلبستگي اجتبابي مي‌شود. البته حالت ديگري نيز در پديد آمدن اين سبك دلبستگي وجود دارد؛ ممكن است مراقبت كننده بيش از حد سختگير و يا كنترل كننده باشد و اين حالت‌ها آنقدر كودك را اذيت كند كه دور بودن را ترجيح دهد.

تاثيرات دلبستگي اجتنابي

كودكاني كه سبك دلبستگي اجتنابي دارند، در آينده افرادي پرخاشگر و خجالتي مي‌شوند كه نمي‌توانند رابطه صميمانه‌اي با ديگران برقرار كنند.

4- دلبستگي آشفته-سردرگم

رفتار كودكاني كه داراي سبك دلبستگي آشفته-سردرگم هستند، پر از تضاد، تناقض و آشفتگي است. اين كودكان رفتار واحدي در مواجهه با مراقبت كننده خود ندارند. رفتار آن‌ها بين عشق و نفرت در تضاد است. در اين حالت ممكن است كودكتان يكبار به شما بچسبد يا لحظه‌اي از آغوش شما تكان نخورد و گاهي ممكن است به محض در آغوش گرفتنش مقاومت كند و بخواهد كه او را زمين بگذاريد. در مواردي نيز احتمال دارد بي تفاوت باشد و هيچ واكنشي بروز ندهد.

براي شناخت بيشتر در زمينه بغل كردن كودك كليك كنيد.

دلبستگي آشفته-سردرگم چگونه ايجاد مي‌شود؟

اين سبك دلبستگي به دليل نداشتن رفتار واحد والدين در برخورد با مسائل كودك ايجاد مي‌شود. در اين حالت رفتار مشابه در كودك، يكبار مورد تنبيه واقع مي‌شود و بار ديگر تشويق مي‌شود. اين رفتارهاي نامتناسب و گيج كننده، عامل ايجاد كننده سبك دلبستگي آشفته در كودك هستند.

تاثيرات دلبستگي آشفته - سردرگم

افراد با سبك دلبستگي آشفته - سردرگم در روابط بعدي خود با ديگران دچار مشكل مي‌شوند و مشكلات سازگاري زيادي در آينده پيدا مي‌كنند. به طور كلي اين سبك آسيب زيادي در كودك ايجاد مي‌كند و مشكلات زيادي را در بزرگسالي براي او به همراه دارد.

نقش والدين در شكل گيري دلبستگي ايمن در كودكان

به طور كلي سبك دلبستگي ايمن، بهترين سبك ارتباطي است كه در سازگاري بيشتر فرد در زندگي نقش مهمي ايفا مي‌كند. بايد توجه داشت سبك‌هاي دلبستگي كودكان بر شخصيت آن‌ها در آينده تاثير مي‌گذارد و در صورتي كه دلبستگي ايمن نباشد، ممكن است منجر به بروز اختلالات شخصيت، افسردگي و اختلالات خلقي نيز شود. با مشاوره روانشناسي مي‌توانيد از شيوه هاي صحيح فرزند پروري و تربيت كودكان در سنين مختلف آگاهي پيدا كنيد و دنيايي زيباتر و آينده اي بهتر براي فرزندتان رقم بزنيد.

در اين راستا مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي با داشتن مشاوراني برجسته در زمينه كودك و نوجوان به شما در ايجاد يك سبك دلبستگي ايمن كمك خواهند كرد. همچنين اين مركز با برگزاري كارگاه هاي مختلف در زمينه كودك اين امكان را براي شما فراهم كرده است تا به سلامت جسمي و رواني كودكتان كمك كنيد و در راستاي پيشگيري از مشكلات گام برداريد.

براي شناخت بيشتر در زمينه مشاوره كودك و روانشناسي كودك كليك كنيد.

سوالات متداول

در صورتي كه دلبستگي ايمن شكل نگيرد چه آسيب‌هايي كودك را تهديد مي‌كند؟

كودك ممكن است در ابتدا واكنش‌هايي مانند گريه و بي‌قراري‌هاي بيش از حد از خود نشان دهد اما مي‌تواند اين موضوع باعث شكل گيري مشكلات ديگري از جمله افسردگي، اختلالات اضطرابي و شخصيتي نيز گردد. 

براي آگاهي بيشتر در زمينه افسردگي، اختلالات اضطرابي و اختلال شخصيتي كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه دلبستگي كودكان و نحوه تعامل مناسب با كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: دلبستگي كودكان