فوبياي حيوانات يكي از انواع فوبياهاي خاص است كه فرد ترس شديد و غير معقولي را به واسطه تصور ذهني، ديدن عكس يا مواجهه واقعي با حيواني خاص تجربه مي‌كند. در برخي موارد، فوبياي حيوانات ممكن است با حملات وحشتزدگي يا پانيك همراه شود و مشكلات شديدي از جمله سكته قلبي را براي فرد به وجود آورد. ترس غير منطقي از حيوانات سيري مزمن دارد و در صورتي كه اقدامات درماني صورت نگيرد، ممكن است روابط بين فردي، عملكرد شغلي و اجتماعي‌تان را به كلي مختل كند. با روش‌هايي كه در مشاوره روانشناسي به شما آموزش داده مي‌شود، اين امكان فراهم مي‌گردد كه به تدريج با ترس‌هايتان مواجه شويد و بر آن‌ها غلبه كنيد. در ادامه اين مقاله به بررسي فوبياي حيوانات، علائم، علل بروز و درمان آن مي‌پردازيم پس با ما همراه باشيد.

منبع: فوبياي حيوانات

فوبياي حيوانات چيست؟

فوبياي حيوانات، ترس غير منطقي و افراطي از يك حيوان مشخص است كه پاسخ اضطرابي فوري ايجاد مي‌كند و فرد با نشانه‌هايي از جمله بالا رفتن ضربان قلب و فشار خون و تعريق زياد همراه مي‌گردد. ترس از حيوانات حتي با تصور ذهني يا ديدن عكس از آن حيوان نيز به وجود مي‌آيد و علائم اضطراب شديد را ايجاد مي‌كند. متداول ترين حيواناتي كه باعث ايجاد فوبيا مي‌شوند، شامل موارد زير هستند.

• ترس از عنكبوت
• ترس از مار
• ترس از زنبور
• ترس از پرنده
• ترس از موش
• ترس از ماهي
• ترس از سگ
• ترس از حشره
• ترس از گربه
• ترس از سوسك

براي اطلاع بيشتر در زمينه علائم استرس و اضطراب كليك كنيد.

نشانه هاي فوبياي حيوانات

در صورتي كه به فوبياي حيوانات مبتلا باشيد، در مواجهه با حيواني خاص، به شدت مضطرب مي‌شويد و بلافاصله علائمي مانند افزايش ضربان قلب، تنگي نفس و سرگيجه نشان مي‌دهيد. در موارد شديد، حتي ممكن است حملات پانيك رخ دهد. اين ترس غير منطقي، بايد بيشتر از شش ماه ادامه پيدا ‌كند تا بگوييم فرد مبتلا به فوبياي حيوانات است. همچنين اين ترس به اندازه‌اي در فرد شدت مي‌يابد كه تاثيرات خود را بر جنبه‌هاي ديگر زندگي از جمله روابط بين فردي، تحصيل و خانوادگي نيز مي‌گذارد. 

براي شناخت بيشتر در زمينه حملات پانيك كليك كنيد.

پيامدهاي ناشي از اختلال فوبياي حيوانات

اگر به فوبياي حيوانات مبتلا باشيد، در شرايطي كه احتمال روبرو شدن با حيوان خاص وجود داشته باشد شما رفتارهاي اجتنابي انجام خواهيد داد. به خصوص اگر آن حيوان خاص با انسان‌ها همزيستي داشته باشد يا به وفور در محيط شهري ديده شود. از طرفي رفت و آمد و حتي مهماني رفتن در مكان‌هايي كه انتظار مي‌رود با آن حيوان مواجه شويد، كاهش پيدا مي‌كند. در نتيجه بر عملكردتان در زندگي اجتماعي، روابط بين فردي و شغلي تاثير منفي مي‌گذارد. همچنين در مواقعي فوبي مي‌تواند باعث بروز اختلالات ديگري از جمله افسردگي، وسواس فكري يا عملي و ... شود. 

براي شناخت بيشتر در زمينه افسردگي و وسواس فكري عملي كليك كنيد.

علل به جود آمدن فوبياي حيوانات

فوبيا اختلالي است كه معمولا در سنين كودكي ايجاد مي‌شود. مهم‌ترين علل به وجود آمدن فوبياي حيوانات به شرح زير است.

ژنتيك و عوامل ارثي

يكي از عواملي كه در ايجاد فوبيا نقش دارد، ژنتيك و وراثت است. تحقيقات نشان داده است، افرادي كه در يكي از بستگان درجه يك آن‌ها اختلال اضطرابي وجود دارد، احتمال اينكه به فوبيا مبتلا شوند، بيشتر است.

براي آگاهي بيشتر در زمينه اختلالات اضطرابي كليك كنيد.

يادگيري مشاهده اي

عامل ديگري كه ممكن است مسبب ايجاد فوبيا باشد، مشاهده فوبيا در افراد نزديك خانواده است. اگر در كودكي شاهد ترس والدين يا يكي از اعضاي خانواده‌تان از حيواني خاص بوديد، احتمال بيشتري وجود دارد كه در معرض ابتلا به فوبياي حيوانات قرار بگيرد.

تجربيات تلخ دوران كودكي

در بسياري از موارد نيز تجربه ترسناك در دوران ابتدايي زندگي عامل ايجاد فوبيا است. اگر در كودكي مورد حمله حيواني خاص قرار گرفته باشيد، يا به هر دليل از آن حيوان ترسيده باشيد، اين تجربه كودكي مي‌تواند عاملي براي ابتلا به فوبياي حيوانات شود.  

ديدگاه زيستي

طبق اين ديدگاه ترس از حيوانات به صورت تكاملي است. به اين معنا كه امكان دارد نوعي سيم كشي زيستي وجود داشته باشد كه باعث مي‌شود افراد به موقعيت‌هاي تهديد كننده با ترس واكنش نشان دهند. ساختار مغزي درگير نيز ناحيه جزيره‌اي قدامي مغز است كه بر افزايش اين ترس اثر مي‌گذارد.

ديدگاه رفتاري

ديدگاه رفتاري هراس را نتيجه شرطي شدن مي‌داند. در واقع فرد از طريق شرطي سازي كلاسيك ياد مي‌گيرد از محركي خنثي كه با محرك آزارنده همراه است بترسد. همچنين عامل ايجاد كننده هراس را شرطي شدن كلاسيك و عامل ماندگاري و بقاي آن را شرطي شدن عامل مي‌داند. يكي ديگر از نظريه پردازان ديدگاه رفتاري نيز معتقد است كه انسان‌ها به گونه‌اي تكامل يافته‌اند كه از محرك‌هاي ذاتا خطرناك مي‌ترسند.

راهكار هاي درمان فوبياي حيوانات

براي آن كه درمان فوبيا موثر واقع شود، فرد مبتلا بايد نسبت به مسئله خود و عامل ايجاد كننده آن آگاهي پيدا كند. شركت در جلسات مشاوره كنترل استرس و متعهد شدن به برنامه درماني، باعث مي‌شود فوبيا حيوانات به راحتي درمان شود. براي شناخت بيشتر درباره روند دريافت مشاوره كنترل استرس و اضطراب كليك كنيد.

شناخت درماني

همان طور كه توضيح داديم افراد مبتلا به فوبياي حيوانات، ترسي بيش از حد و غير معقول نسبت به حيواني خاص دارند. اولين گام در درمان، تغيير باور غلط در مورد حيوان ايجاد كننده فوبيا است كه اين تغيير با شناخت درماني صورت مي‌گيرد. در اين روش درمانگر به شما كمك خواهد كرد تا خطاهاي شناختي و افكار منفي كه در ذهن داريد را بشناسيد و سپس آن‌ها را تغيير دهيد.

حساسيت زدايي منظم 

حساسيت زدايي منظم، از سه مرحله تشكيل شده است. در ابتدا درمانگر با كمك خودتان، ليستي از حالت‌ها يا موقعيت‌هايي كه برايتان استرس زاست تهيه مي‌كند؛ سپس سلسله مراتبي از كمترين تا بيشترين محركي كه برايتان اضطراب آور است مشخص مي‌شود. در مرحله بعدي، روش‌هاي آرميدگي و ريلكسيشن به شما آموزش داده مي‌شود و در گام آخر، درمانگر از شما مي‌خواهد كه همزمان با ريلكس كردن، براساس سلسله مراتب تهيه شده به تدريج محرك‌هايي كه برايتان اضطراب آور است، تجسم كنيد. از آن جايي كه نمي‌توانيد همزمان ريلكس كنيد و اضطراب داشته باشيد، اين شيوه در درمان فوبيا موثر است.

مواجهه درماني

مواجه درماني، شباهت زيادي با روش حساسيت زدايي منظم دارد. در اين شيوه درماني نيز در معرض سلسله مراتب از پيش تهيه شده، قرار مي‌گيريد با اين تفاوت كه احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ مي‌كنيد تا به تدريج اين اضطراب برايتان عادي شود. در واقع در اين روش شما دائما با محرك ترس آور روبه‌رو مي‌شويد. معمولا روند درمان در اين روش طولاني است چرا كه بايد به صورت تدريجي ترس شما كاسته شود.

براي شناخت بيشتر در زمينه درمان فوبيا كليك كنيد.

سوالات متداول

آيا با دارو درماني نيز مي‌توان براي درمان فوبياي حيوانات اقدام كرد؟

موثرترين درمان براي انواع فوبياها و مخصوصا فوبياي حيوانات روان درماني است. ممكن است متخصص براي شما داروهايي نيز تجويز كند كه نقش آن‌ها تنها كاهش برخي علائم است اما به تنهايي نمي‌تواند به درمان منجر گردد.

بهترين روش روان درماني براي فوبياي حيوانات كدام است؟

بكارگيري هر روش بسته به نظر متخصصان و شرايط فرد متفاوت است و ممكن است درمانگر مجموعه‌اي از درمان‌ها را براي بهبود فرد بكار گيرد. با اين حال شما مي‌توانيد با شرح حالي از ترس خود و شرايطي كه تجربه مي‌كنيد، رويكرد درماني مناسب را توسط روانشناسان ما در مركز مشاوره حامي هنر زندگي به صورت مشاوره تلفني دريافت نماييد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه تشخيص و درمان فوبياي حيوانات مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: فوبياي حيوانات