زايمان در آب يكي از روش‌هاي جديد زايمان طبيعي است كه با توجه به مزايايي كه نسبت به ديگر انواع زايمان دارد، بسيار مورد استقبال قرار گرفته است. در اين روش مادر به مراتب درد كمتري را تجربه مي‌كند و فرايند زايمان نيز به سهولت انجام مي‌گيرد. همچنين مانند زايمان طبيعي تمامي شرايط شما و جنين از جمله ضربان قلب در حين زايمان بررسي مي‌شود. زايمان در آب به دو روش انجام مي‌شود؛ در روش اول مادر در طول تحمل درد، در آب مي‌ماند و براي زايمان از آب خارج مي‌شود و در روش ديگر مادر در تمام مراحل زايمان، درون آب باقي مي‌ماند. آنچه اهميت دارد اين است كه پزشك با بررسي كامل شرايط شما، اجازه اين نوع زايمان را بدهد. سپس مي‌توانيد با سپري كردن چند جلسه آموزشي خود را براي زايمان آماده كنيد. در ادامه بيشتر درباره مزايا و معايب اين روش توضيح خواهيم داد.

منبع: زايمان در آب

زايمان در آب چيست؟

زايمان در آب از جمله روش‌هاي كمكي در زايمان طبيعي است كه باعث مي‌شود مادران با احساس درد و فشار كمتر فرزند خود را به دنيا بياورند چراكه قرار گرفتن در محيط آب به خودي خود آرامش بخش است و با مرطوب نگه داشتن واژن و دهانه رحم مي‌تواند فرايند زايمان را تسهيل كند. با اين حال انجام اين روش نيازمند آموزش ديدن در دوران حاملگي است. بيمارستان‌هايي كه خدمات زايمان در آب را ارائه مي‌دهند معمولاً 8 جلسه آموزشي را براي مادران در نظر مي‌گيرند. 

در طي اين جلسات كه معمولا از هفته بيستم بارداري شروع مي‌شوند در مورد مراحل زايمان، تغذيه مناسب در دوران بارداري، نرمش‌هاي مناسب براي بارداري، مراقبت‌هاي بعد از زايمان طبيعي و بسياري از نكات مهم ديگر آموزش داده مي‌شود. همچنين پزشك نيز راهنمايي‌هاي مفيدي را ارائه مي‌دهد.

براي آشنايي بيشتر در زمينه مراقبت هاي بعد از زايمان طبيعي كليك كنيد.

چرا زايمان در آب را انتخاب مي كنند؟

در اين روش، نوزاد در يك وان مخصوص آب گرم به دنيا مي‌آيد و تمام اقدامات لازم براي يك زايمان طبيعي، مثل بررسي شرايط مادر و كنترل ضربان قلب جنين توسط متخصص انجام مي‌شود.

در زايمان طبيعي معمولي به دليل خشك بودن محيط، به لگن و رحم مادر فشار زيادي وارد مي‌شود و مادر درد زيادي را تحمل مي‌كند اما در زايمان طبيعي در آب به دليل شناور بودن و بي وزني در آب، فشار زيادي به لگن و رحم مادر وارد نمي‌شود؛ در نتيجه مادر درد خيلي كمي را احساس مي‌كند. مهم ترين مساله در اين روش زايمان، بيرون آوردن به موقع نوزاد در لحظه تولد مي‌باشد.

براي اطلاع بيشتر در زمينه زايمان طبيعي كليك كنيد.

زايمان در آب براي كدام دسته از مادران مناسب است؟

تقريباً اكثر بانوان به شرطي كه در دوره‌هاي آموزشي قبل از زايمان شركت كنند مي‌توانند با اين روش فرزند خود را به دنيا بياورند و محدوديت خاصي در اين زمينه وجود ندارد. با اين حال لازم است كه قبل از انتخاب اين نوع زايمان با پزشك خود در اين باره مشورت كنيد تا ارزيابي‌هاي جسماني لازم از شما صورت بگيرد. ممكن است در برخي شرايط خاص نظير چند قلو بودن بارداري يا نچرخيدن جنين در رحم، پزشك اجازه زايمان در آب را به شما ندهد. در نتيجه بسيار اهميت دارد كه مزايا و معايب اين كار را به درستي بررسي نماييد و نسنجيده عمل نكنيد.

براي آشنايي بيشتر با بهترين نوع زايمان كليك كنيد.

زايمان در آب براي چه كساني مناسب نيست؟

همان طور كه گفته شد در برخي شرايط پزشكي ممكن است انجام زايمان در آب گزينه ايده آلي نباشد. از همين رو لازم است در مورد اين شرايط اطلاعات كافي داشته باشيد و در صورت وجود هريك از موارد زير با پزشك خود در اين باره مشورت نماييد.

دچار شدن به زايمان زودرس

پزشكان معمولاً زايمان در آب را براي مادراني كه به زايمان زودرس دچار مي‌شوند توصيه نمي‌كنند. زايمان زودرس به شرايطي گفته مي‌شود كه نوزاد قبل از هفته 37 ام بارداري به دنيا بيايد. به همين خاطر اگر در اين زمان دچار درد و انقباضات رحمي شديد پيش از هر چيز با پزشك خود تماس بگيريد و در مورد نوع زايمان با او مشورت نماييد.

براي شناخت بيشتر در زمينه زايمان زودرس كليك كنيد.

ابتلا به پره اكلامپسي

پره اكلامپسي به وضعيتي گفته مي‌شود كه در آن فشار خون مادر بالا رفته و دچار مشكلاتي نظير دفع پروتئين از ادرار مي‌شود. اين شرايط از جمله خطرات دوران بارداري محسوب مي‌شود كه در صورت مشاهده آن فرد بايد حتماً تحت نظارت پزشك قرار بگيرد و براي انتخاب نوع زايمان نيز به اين مسئله توجه نمايد.

بالا بودن سطح مكونيوم

بالا بودن سطح مكونيوم يا همان مدفوع جنين مي‌تواند بهداشت زايمان را در اين روش تحت تأثير قرار دهد. به همين خاطر اگر در بررسي‌هاي قبلي مشخص شود كه ميزان مكونيوم در رحم بيش از حد نرمال است ممكن است پزشك زايمان در آب را توصيه نكند.

چندقلو بودن حاملگي

به طور كلي زايمان طبيعي در شرايطي كه مادر چند قلو باردار است مي‌تواند دشوارتر و پيچيده‌تر باشد. به همين خاطر در اين شرايط لازم است كه با پزشكتان در اين باره بيشتر مشورت كنيد و در مورد توانايي بدن خود در اين زمينه و عدم وجود مشكل اطمينان بالاتري كسب نماييد.

نچرخيدن جنين

اگر در زمان زايمان جنين هنوز نچرخيده بهتر است در انجام زايمان در آب مجدداً با پزشك مشورت كنيد. تا در صورت لزوم روش ديگري را به شما پيشنهاد نمايد.

همچنين در موارد زير نيز بايد بازهم شرايط را كامل بررسي كنيد و سپس تصميم بگيريد.

• زناني كه چالش‌هاي بارداري زيادي دارند و لگن آن‌ها مناسب شرايط نباشد
• ديابت بارداري 
• جنين درشت و وارونه
• مادر مبتلا به ويروس هرپس تناسلي
• خونريزي بيش از حد مادر
• مشكل درمايع آمينوتيك (خيلي زياد يا خيلي كم بودن)
• سابقه جراحي شكمي

براي شناخت بيشتر در زمينه ديابت بارداري كليك كنيد.

آيا زايمان در آب بهداشتي است؟

مسئله رعايت بهداشت يكي از مواردي است كه بسياري از مادران و متخصصان را در مورد انتخاب زايمان در آب به ترديد مي‌اندازد. در واقع بسياري از افراد نگران افزايش احتمال بروز عفونت‌ها در اين نوع زايمان هستند. با اين حال بررسي‌ها نشان مي‌دهند در صورت انجام اقدامات مناسب احتمال بروز عفونت و آلودگي بسيار كم خواهد بود.

اقدامات بهداشتي لازم براي زايمان در آب

براي اينكه يك زايمان سالم و به دور از آلودگي را تجربه كنيد انجام اقدامات زير مي‌تواند تا حد زيادي به شما كمك كنند.

- اطمينان از تميز بودن وان مخصوص زايمان و تميز كردن آن با محلول‌هاي غير سمي

- وجود امكان تعويض آب براي شرايطي كه مكونيوم وارد آب مي‌شود.

- پر شدن وان زايمان با آب تميز

- استفاده از فيلتر براي وان در صورت كلر داشتن آب

آيا امكان غرق شدن نوازد هنگام زايمان در آب وجود دارد؟

يكي از نگراني‌هاي عمده مادران در اين زايمان، احتمال غرق شدن جنين است. اما بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه احتمال اين موضوع بسيار كم است چراكه جنين در طول دوران بارداري نفس نمي‌كشد و اكسيژن مورد نياز خود را از خون مادر دريافت مي‌نمايد. در لحظات اوليه پس از تولد نيز نوزاد تا چند ثانيه نفس نمي‌كشد و به گونه‌اي رفتار مي‌كند كه انگار هنوز در رحم قرار دارد. در واقع ريه‌هاي كودك در بدو ورود به حوضچه زايمان هنوز بسته است و آب وارد آن نمي‌شود. در اين شرايط بسيار اهميت دارد كه كودك را به محض به دنيا آمدن به آرامي به روي آب بياوريد و اجازه ندهيد پس از بيرون كشيدن نوزاد از آب سر او مجدداً در زير آب قرار بگيريد.

آيا امكان دارد كه نوزاد در حين زايمان، آب را ببلعد؟

از آنجايي كه كودك در لحظات اوليه پس از تولد نمي‌تواند به طور مستقيم نفس بكشد امكان بلعيدن آب نيز در او وجود ندارد. از جمله عواملي كه باعث مي‌شود كودكان در ابتداي ورود به دنيا مستقيماً نفس نكشند و آب را نبلعند مي‌توان به ترشح هورمون پروستاگلاندين، هيپوكسي خفيف و پر بودن ريه‌ها از مايع آمنيوتيك اشاره كرد. همه اين موارد احتمال آب خوردن جنين را در حين زايمان تا حد بسياري كاهش مي‌دهند.

فوائد و مزاياي به دنيا آوردن نوزاد در آب چيست؟

زاييدن در آب علاوه بر كاهش درد زايمان، مزاياي ديگري نيز دارد كه باعث افزايش محبوبيت آن در ميان خانم‌هاي باردار شده است.

• در اين زايمان به مانند سزارين نيازي به داروي بيهوشي نيست.
• درد زايمان را كم مي‌كند، زمان زايمان كوتاه‌تر و آستانه درد مادر افزايش پيدا مي‌كند.
• به دليل خاصيت كشساني و انعطاف پذيري؛ خطر پارگي و برش پرينه كاهش مي‌يابد.
• وجود آب گرم باعث آرامش مادر و در مراحل آخر زايمان به مادر انرژي مي‌دهد. به دليل شناور بودن در آب، وزن مادر كمتر و حركت او آسان تر مي‌شود. در نتيجه انقباضات رحم بهتر شده و گردش خون آسان تر و اكسيژن بيشتري به نوزاد مي‌رسد.
• شناور شدن در آب باعث كاهش فشار خون نيز مي‌شود، با كمك به كاهش استرس و افزايش اندروفين درد مادر كاهش مي يابد.
• آب همانند حريمي براي مادر شده و موجب كاهش خجالت، اضطراب و ترس او مي‌گردد. همچنين استرس پس از زايمان را كاهش مي‌دهد.
• در اين روش، ضربه‌هاي زايمان به نوزاد كاهش يافته و در نتيجه امنيت زايمان افزايش پيدا مي كند.
• زاييدن در آب به مادر حس كنترل بر زايمان را مي‌دهد، از استرس او مي‌كاهد و اعتماد به نفس مادر را افزايش مي دهد.
• آب، ماهيچه و عضلات مادر را ريلكس مي كند و جريان خون را بهبود مي‌بخشد.
• تولد نوزاد در آب، براي كودك محيطي شبيه به كيسه آمنيوتيك را فراهم مي‌كند.

براي اطلاع بيشتر در زمينه سزارين كليك كنيد.

معايب و خطرات احتمالي تولد در آب

در هر زايماني امكان دارد مشكلاتي ايجاد شود و خطراتي به وجود بيايد، احتمال خفگي، مسموميت و عفونت با آب آلوده، ورود آب به ريه‌هاي نوزاد و آسپيراسيون آب كه مي‌تواند منجر به بيماري تنفسي گردد، پارگي بند ناف، عفونت‌هايي مثل سودوموناس باكتريمي، آسيب مغز به دليل فقدان اكسيژن زير آب، مشكلات الكتروليت ناشي از بلعيدن آب توسط نوزاد وجود دارد. البته براي انجام زايمان بايد با پزشك خود مشورت كنيد و اگر آن‌ها اين نوع زايمان را براي شما مناسب ديدند مي‌توانيد بدون نگراني زايمان كنيد. 

سؤالات متداول

- آيا زايمان در آب براي استفاده از مسكن‌ها محدوديت دارد؟

بله شما در اين نوع زايمان نمي‌توانيد از مسكن‌هايي نظير پپتيدين يا بي حسي اپيدورال استفاده نماييد.

- در چه شرايطي بايد وان زايمان را ترك كنم؟

در مواردي نظير شدت يافتن خونريزي، بروز تغييرات ناگهاني در علائم حياتي و ديدن مكونيوم در سطح آب معمولاً ماما به شما توصيه مي‌كند كه وان يا استخر زايمان را ترك نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه بهترين روش هاي زايمان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: زايمان در آب