علت تنگي نفس چيست و چه بيماري‌هايي مي‌توانند زمينه ساز اين مشكل باشند؟ تنگي نفس در واقع وضعيتي است كه در آن فرد احساس مي‌كند نمي‌تواند به طور عميق نفس بكشد و به همين خاطر ممكن است در انجام فعاليت‌هاي روزانه نظير راه رفتن، دويدن و ساير تحركات بدني با محدوديت مواجه شود. با وجود بيماري كرونا بسياري از افراد در اين زمينه بسيار حساس شده‌اند و با كوچك ترين علامتي كه نشانه دهنده تنگي نفس باشد به پزشك مراجعه مي‌كنند در صورتي كه توجه داشته باشيد كه اين مسئله مي‌تواند ناشي از يماري‌هاي تنفسي، عفوني، قلبي-عروقي و فاكتورهاي مرتبط با استرس نيز باشد. با اين حال ما در ادامه به بررسي جامع و بيشتر علل تنگي نفس در افراد پرداخته‌ايم پس با ما همراه باشيد.
منبع: علت تنگي نفس | شناسايي دلايل تنگي نفس و راهكارهاي رفع آن

تنگي نفس چيست؟

تنگي نفس وضعيتي است كه در آن فرد نمي‌تواند به طور عميق نفس بكشد و ممكن است همراه با اين مسئله احساس خفگي يا درد قفسه سينه را نيز داشته باشد. اين مشكل مي‌تواند عملكرد حركتي فرد را در طي روز تحت تاثير قرار داده و منجر به ناتواني در راه رفتن سريع، دويدن يا ساير فعاليت‌هاي بدني سنگين شود.

علت تنگي نفس | چرا به تنگي نفس دچار مي‌شويم؟

اين روزها با مطرح شدن تنگي نفس به عنوان علامتي از ويروس كرونا بسياري از افراد دائما وضعيت تنفسي خود را چك مي‌كنند و در اين زمينه حساسيت بيشتري نشان مي‌دهند. از همين رو سوالات در مورد علل تنگي نفس افزايش يافته و به يك مسئله چالش برانگيز تبديل شده است. ما در ادامه مهم ترين دلايل دچار شدن به تنگي نفس را شرح داده‌ايم. همچنين شما مي‌توانيد براي بررسي‌هاي بيشتر از مشاوران ما در مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي، مشاوره تلفني دريافت نماييد.

1- دچار شدن به ويروس كرونا

ويروس كرونا با قدرت همه گيري بسيار بالا امروزه تمام جهان را درگير خود ساخته است. از جمله شايع ترين علائم ابتلا به ويروس كرونا مي‌توان به تب، سرفه خشك و خستگي اشاره كرد. اين بيماري در برخي موارد مي‌تواند با تنگي نفس همراه شده و دردهاي عضلاني، مشكلات گوارشي و ساير علائم آنفولانزا را نيز به همراه داشته باشد.

اگر در كنار تنگي نفس از علائم مذكور نيز برخورداريد يا اخيرا بدون سابقه ابتلا به هيچ گونه بيماري زمينه‌اي، دچار مشكل تنفسي شده‌ايد براي اطمينان يافتن از وضعيت جسماني خود مي‌توانيد اقداماتي نظير آزمايش كرونا و اسكن ريه را طبق تشخيص و توصيه پزشك انجام دهيد. از آنجايي كه الگوي درگير شدن ريه‌ها در بيماري كرونا در اكثر افراد شبيه به هم است؛ انجام اسكن ريه تا حد زيادي مي‌تواند در مورد وجود اين ويروس و ساير عفونت‌هاي ريوي اطلاعات مناسبي فراهم كند.

براي آشنايي بيشتر در زمينه علائم كرونا كليك كنيد.

2- بيماري‌هاي تنفسي يكي از علت هاي تنگي نفس

تنگي نفس اغلب علامت بارز اكثر بيماري‌هاي تنفسي محسوب مي‌شود. براي مثال در بيماري آسم كه نوعي التهاب در مسير تنفسي است افراد اغلب دچار تنگي نفس مي‌شوند و علائم ديگري نظير درد قفسه سينه، سرفه و خس خس هنگام نفس كشيدن را نيز تجربه مي‌كنند. پنوموني يا همان عفونت ريه يكي ديگر از مشكلات بسيار مهمي است كه مي‌تواند با علامت تنگي نفس خود را نشان دهد. در وضعيت پنوموني ريه‌هاي فرد ملتهب و پر آب مي‌شود و همين مسئله كيفيت تنفس را تحت تاثير قرار مي‌دهد. بيماري كرونا نيز در اكثر موارد با ايجاد پنوموني سلامت فرد را به خطر مي‌اندازد. ساير بيماري‌هاي تنفسي كه منجر به تنگي نفس مي‌شوند مواردي نظير آمبولي ريه، انسداد ريوي مزمن و ذات الريه را در بر مي‌گيرند.

3- بيماري‌هاي قلبي عروقي

تنگي نفس از جمله علائم مشترك در بين بيماران مبتلا به مشكلات قلبي و عروقي است. براي مثال مبتلايان به بيماري‌هاي قلبي مادرزادي، افراد دچار آريتمي و بيماري عروق كرونري همگي در اكثر اوقات از تنگي نفس و درد قفسه سينه شكايت دارند. در نتيجه اغلب وقتي بيماري تنفسي خاصي وجود ندارد پزشك فرد را به يك متخصص قلب ارجاع مي‌دهد تا وضعيت او از اين نظر نيز مورد بررسي قرار بگيرد.

4- حساسيت و آلرژي يكي از علت هاي تنگي نفس

افرادي كه دچار حساسيت يا همان آلرژي به مواد دارويي يا غذايي خاص هستند اغلب هنگام مواجه شدن با ماده مورد نظر علائمي نظير تنگي نفس، ورم دست و پا، خارش پوست و قرمزي بدن را نشان مي‌دهند. اگر در پي مصرف غذا، داروي خاص يا استنشاق ماده اي سمي دچار اين وضعيت شده ايد سريعا براي بهبود وضعيت تنفسي خود به اورژانس مراجعه نماييد. 

5- آپنه تنفسي يا وقفه تنفسي در خواب

برخي افراد در طول شب بارها از خواب بيدار مي‌شوند و در اين ميان احساس تنگي نفس و كلافگي مي‌كنند. اين امر مي‌تواند ناشي از اختلالي به نام آپنه تنفسي باشد. در اين شرايط مراكز تنفسي مغز به طور موقت در طول خواب متوقف شده و به عضلات تنفسي دستور نفس كشيدن را صادر نمي‌كنند.

علاوه بر اين مسئله بزرگ بودن لوزه‌ها و چاقي مفرط نيز مي‌توانند در اين زمينه تاثير داشته باشند. در اين شرايط لازم است به پزشك مراجعه كنيد تا معاينات مورد نياز را انجام داده و آزمايش‌هاي لازم نظير پلي سومنوگرافي را براي شما تجويز نمايد. در پلي سومنوگرافي عواملي نظير الگوي تنفس، حركات چشم، جريانات الكتريكي مغز و فعاليت‌هاي عضلاني در طول خواب اندازه گيري مي شوند و اختلال خواب به طور دقيق مشخص مي‌گردد.

براي اطلاع بيشتر درباره آپنه خواب كليك كنيد.

6- اضافه وزن و چاقي يكي از علت هاي تنگي نفس

اضافه وزن و چاقي علاوه بر اينكه ريسك ابتلا به انواع بيماري‌هاي زمينه‌اي نظير بيماري‌هاي قلبي عروقي را افزايش مي‌دهند مي‌توانند به خودي خود علائم تنگي نفس را به همراه بياورند و در صورت بروز مشكلات تنفسي وضعيت را تشديد نمايند چرا كه در اين شرايط گردن از حالت عادي بزرگ تر شده و راه‌هاي هوايي كوچك يا مسدود مي‌شوند.

7- درگيري با استرس و دچار شدن به حمله عصبي

حمله عصبي يا پانيك نوعي اختلال روان شناختي است كه در آن فرد به طور ناگهاني مجموعه‌اي از علائم جسماني را تجربه مي‌كند كه به يك حمله قلبي يا ايست تنفسي شباهت دارد. از همين رو بسياري از افراد مبتلا به پانيك در طول حمله‌هاي خود مشكلات مرتبط با تنگي نفس را گزارش مي‌دهند. اين مسئله به اين دليل اتفاق مي‌افتد كه افراد مبتلا به پانيك تحت شرايط استرس زاي شديدي قرار دارند.

در اين مواقع اكثر افراد ناخودآگاه شروع به تند نفس كشيدن مي‌كنند اين مسئله منجر به وضعيتي مي‌شود كه به طور تخصصي هيپرونتيلاسيون نام دارد. الگوي تنفس غلط در نهايت اكسيژن را از اندام‌ها گرفته و منجر به احساسات بدني بسيار ناخوشايندي نظير گزگز و مور شدن، تنگي نفس، احساس خفگي و ترس از مرگ قريب الوقوع مي‌شود. اگر شما نيز تحت استرس شديد دچار چنين علائمي مي‌شويد و در عين حال مبتلا به اختلال جسماني خاصي نيستيد لازم است از يك روان شناس باليني براي بهبود وضعيت خود كمك بگيريد. روان شناسان در درمان شناختي رفتاري با آموزش تنفس ديافراگمي و مهارت‌هاي كنترل استرس در بهبود اين مشكل به شما ياري مي‌رسانند.

براي آشنايي بيشتر در زمينه كنترل استرس كليك كنيد.

نكاتي كه براي بهبود تنگي نفس بايد به آن توجه كنيد

درمان مشكلات تنفسي متناسب با تشخيص علت بروز آن مي‌تواند متفاوت باشد. اگر تنگي نفس در اثر بيماري خاصي نظير مشكلات قلبي ايجاد شده باشد پيش از هرچيز بايد به درمان آن مشكل پرداخت. در اين ميان رعايت برخي نكات نيز مي‌تواند در تسريع فرايند بهبودي بسيار موثر باشد كه در ادامه به برخي از مهم ترين آن‌ها اشاره كرده‌ايم.

- كنار گذاشتن مصرف توتون و تنباكو

- تلاش براي قرار نگرفتن در معرض انواع آلاينده‌هاي محيطي

- انجام تكنيك‌هاي تنفسي براي ايجاد آرامش رواني بيشتر و يادگرفتن تنفس صحيح

- قرار دادن يك پنكه يا وسيله‌اي براي تهويه هوا در محيط  

- پيروي از يك رژيم غذايي سالم و توجه به بهداشت خواب

- انجام ورزش‌هاي سبك

- كمك گرفتن از تمرين‌هايي نظير مراقبه و يوگا

براي اطلاع درباره تكنيك هاي تنفسي كليك كنيد.

سوالات متداول

- براي تشخيص علت تنگي نفس بايد به چه متخصصي مراجعه كنم؟ آيا رفتن پيش متخصص ريه ضرورت دارد؟

در قدم اول ابتدا لازم است به يك پزشك عمومي مراجعه كنيد تا او ارزيابي‌هاي جامع را در دستور كار قرار دهد. زماني كه پزشك عمومي مشكل خاصي را تشخيص دهد شما را به متخصص مربوطه ارجاع خواهد داد. در نتيجه لزوما هركسي كه به تنگي نفس مبتلا است نبايد به متخصص ريه مراجعه كند گاهي اوقات ممكن است درمان مشكل در گرو مراجعه به يك پزشك قلب، متخصص اعصاب و يا حتي يك روانشناس باشد.

براي دريافت مشاوره در زمينه علت تنگي نفس مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: علت تنگي نفس | شناسايي دلايل تنگي نفس و راهكارهاي رفع آن