زايمان كردن به واسطه عمل جراحي يا همان سزارين نيازمند مراقبت هاي به‌خصوصي است كه به مادران كمك مي‌كند تا سلامت خود را بعد از عمل مجدداً به دست بياورند و بتوانند عوارض ناشي از بيهوشي و جراحي را كاهش دهند. از جمله اين مراقبت‌ها مي‌توان به مواردي نظير كنترل خونريزي پس از زايمان و مراقبت از بخيه‌ها اشاره كرد. علاوه بر اين موارد، مادران پس از زايمان سزارين نيازمند دريافت آموزش‌ها و مراقبت‌هايي در ارتباط با فرزندشان هستند تا با وجود دردهايي كه احساس مي‌كنند بتوانند عشق و محبت لازم را براي نوزاد خود فراهم كنند و محيطي سرشار از امنيت را براي او به وجود بياورند. همچنين بايد بدانيد كه نبايد حمايت‌هاي روحي و رواني همسر و خانواده‌تان را ناديده بگيريد، آن‌ها با بودن در كنار شما به روند بهبودي‌تان كمك مي‌كنند. ما در ادامه اين مقاله به انواع مراقبت‌هاي مورد نياز در اين زمينه ها اشاره كرده‌ايم. 

منبع: مراقبت هاي بعد از سزارين

مراقبت هاي بعد از عمل سزارين در بيمارستان

مسئوليت يكسري از مراقبت‌هاي پس از زايمان در عمل سزارين به كادر درمان مربوط مي‌شود. از جمله اقداماتي كه بايد در بيمارستان انجام شود مي‌توان به تحت نظر قرار دادن سطح هشياري، الگوي تنفس، تعداد ضربان قلب، كنترل وضعيت خونريزي و فشار خون مادر اشاره كرد. همچنين در مدت زماني كه در بيمارستان بستري هستيد پرستاران وجود علائمي نظير حالت تهوع، استفراغ، توانايي حركت كردن و مشكلات ادراري را نيز دائم بررسي مي‌كنند. زماني كه مادر از اين جهات مشكلي نداشته باشد و خونريزي نيز با گذشت ساعات اوليه پس از زايمان كاهش يابد پزشك مي‌تواند دستور ترخيص را براي مادر صادر كند.

براي اطلاع بيشتر در زمينه سزارين كليك كنيد.

مراقبت هاي بعد از عمل سزارين در منزل

مراقبت‌هاي لازم در منزل، حدودا سه هفته طول مي‌كشد. با فراهم كردن محيطي آرام و دلنشين، زائو مي‌تواند به تدريج به زندگي معمولي خود بازگردد. در دوران نقاهت بعد از زايمان سزارين بايد نكاتي را در نظر داشت و آن‌ها را رعايت كرد تا اين دوران به خوبي و بدون مشكلي بگذرد. در ادامه به برخي از نكات براي انجام كارهاي مختلف اشاره كرده‌ايم.

1- شير دادن به نوزاد پس از سزارين

بعد از عمل، از يك مشاور درباره روش‌هاي شيردهي بدون اينكه نوزاد روي شكم قرار بگيرد، اطلاعات كسب كنيد. ساعت‌هاي اوليه شيردهي به نوزاد داراي اهميت است و با وجود اينكه كه شما در اثر داروهاي مسكن و بيهوشي خواب آلودگي داريد بايد سعي كنيد به فرزند خود شير بدهيد و اين فرصت را در اختيار او قرار دهيد.

اگر درد داريد و وعده‌هاي كمي مي‌توانيد به فرزندتان شير دهيد، دريغ نكنيد و حتي همان وعده‌هاي اندك را به نوزاد شير بدهيد چراكه وقفه در شيردهي، شيرتان را خشك مي‌كند و فرزندتان براي هميشه از فوايد شير مادر محروم مي‌ماند.

راحت‌ترين حالتي كه مي‌توانيد به فرزند خود شير دهيد را انتخاب كنيد و مراقب باشيد كه وزن نوزاد به شكم و محل بخيه فشار وارد نكند. از يك نفر بخواهيد در نگهداري نوزاد، حداقل دو هفته اول را به شما كمك كند و شما وقت بيشتري براي استراحت كردن داشته باشيد.

براي اطلاع درباره فوائد شير مادر كليك كنيد.

2- تغذيه مادر پس از سزارين

تغذيه مادر در دوران بارداري باعث تقويت مادر براي انجام عمل سزارين مي‌شود. بعد از عمل نيز اين مسئله نقش حياتي در بهبود حال او دارد، مادر پس از زايمان مسئول غذاي خود و فرزندش مي‌باشد و هر آنچه كه مي‌خورد بر شيردهي او تاثير مي‌گذارد. پس بايد در رژيم غذايي مادر ويتامين، پروتئين و مايعات كافي و مقوي وجود داشته باشد تا پروتئين و كلسيم و ساير موادي كه از طريق شير دادن يا در طي عمل از دست داده، جبران شود.

براي جلوگيري از كم خوني و كمبود ويتامين، مصرف روزانه قرص آهن و يك قرص مولتي ويتامين تا سه ماه بعد از زايمان توصيه مي‌شود. در زمان شيردهي از مصرف غذاهاي نفاخ و حساسيت زا مثل گوجه فرنگي، كلم، پياز، شكلات و ادويه جات اجتناب شود.

در اين دوران مادر احساس تشنگي بيشتري مي‌كند و روزانه بايد ۸ تا ۱۲ ليوان آب مصرف كند، نوشيدن آب به برطرف كردن يبوست نيز كمك مي‌كند. مصرف كمپوت ميوه و سبزيجات پخته نيز نبايد فراموش شود و بايد در رژيم غذايي وجود داشته باشد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه دوران بارداري كليك كنيد.

3- مصرف مسكن بعد از سزارين

در صورتي كه بعد از عمل درد داشتيد درخواست مسكن كنيد زيرا هرچه بيشتر صبر كنيد، درد شما طاقت فرساتر مي‌شود. با تسكين درد، فرايند بهبودي و شيردهي بهتر صوت مي‌گيرد، البته فراموش نكنيد كه دريافت مسكن بيش از حد نيز توصيه نمي‌شود.

4- فعاليت هاي بدني بعد از سزارين

يكي از مفيدترين مراقبت هاي بعد از سزارين و زايمان طبيعي پياده روي است. پياده روي و راه رفتن باعث مي‌شود تا از يبوست و نفخ جلوگيري شود و روند بهبودي شما سرعت بيشتري داشته باشد. استراحت كافي در اين دوران ضروري است، سعي كنيد زماني كه نوزاد شما خواب است خودتان هم استراحت كنيد.

البته استراحت بيش از حد و بيشتر از ده ساعت ماندن در بستر نيز مضر است. از انجام كارهاي سنگين پرهيز كنيد تا مشكلي پيش نيايد.

براي شناخت بيشتر در زمينه زايمان طبيعي كليك كنيد.

5- ضد عفوني كردن پانسمان

بعد از مرخص شدن از بيمارستان اگر پانسمان‌هايتان ضد آب بود، استحمام كوتاه مدت و ايستاده اشكالي ندارد، اما اگر ضد آب نباشد جاي بخيه تا سه روز نبايد با آب تماس پيدا كند. بعد از سه روز جاي بخيه را به آرامي شست‌وشو دهيد (بدون ليف و صابون)، سپس اجازه دهيد جاي بخيه به آرامي خشك شود. براي جلوگيري از عفونت بهتر است هر روز حمام كنيد، جاي بخيه را دست كاري نكنيد، به شكم تان فشار نياوريد و اجسام سنگين بلند نكنيد و از شورت‌هاي گشاد استفاده كنيد.

6- توجه به نكاتي در مورد نحوه نشستن از جمله مراقبت هاي بعد از سزارين

بسيار اهميت دارد كه در ساعات و روزهاي اوليه پس از زايمان سزارين به طور ناگهاني از حالت خوابيده به نشسته تغيير حالت نداده و اين كار را با آرامش و مراقبت كافي انجام دهيد. به اين منظور لازم است كه ابتدا پاهايتان را در كنار هم جفت كنيد. سپس با كمك گرفتن از يك تكيه گاه زانوهايتان را به سمت بالا كشيده و با چرخشي بسيار آرام در وضعيت نشسته قرار بگيريد. اين كار به مراقبت از بخيه‌ها و جلوگيري از بروز خونريزي در اين ناحيه كمك مي‌كند.

7- آگاهي از علائم عفونت در ناحيه بخيه‌ها

بروز عفونت در ناحيه بخيه‌هاي شكم از جمله مهم‌ترين مشكلاتي است كه پس از زايمان بايد در مورد آن مراقب باشيد. در صورتي كه اين ناحيه ملتهب شده، بيش از حد قرمز و دردناك است احتمال بروز عفونت وجود دارد. اين شرايط مي‌تواند با دچار شدن به تب خفيف تا شديد همراه باشد كه به درجه عفونت بستگي دارد. در صورت مشاهده هر يك از اين علائم هرچه زودتر به پزشك مراجعه كنيد. عفونت‌هاي خفيف ممكن است تنها باشست و شو با آب و صابون و خشك نگه داشتن محل زخم بهبود يابند اما در موارد جدي‌تر مصرف داروهاي آنتي بيوتيك براي رفع مشكل ضرورت مي‌يابد.

8- خودداري از رژيم‌ها و محدوديت‌هاي غذايي سنگين

بدن مادر بعد از زايمان سزارين و به خصوص در دوران شيردهي انرژي بيشتري مصرف كرده و در نتيجه به كالري بيشتري نيز نياز دارد. در اين دوران براي كاهش وزن عجله نكنيد و خود را با محدوديت‌هاي غذايي دشوار نيازاريد. اين كار مي‌تواند روي سيستم عصبي شما نيز تأثير بگذارد و به تحريك‌پذيري، زودرنجي و عصبي شدن بيش از حد بيانجامد.

9- مراقبت در زمينه برقراري رابطه جنسي

متخصصان توصيه مي‌كنند كه براي از سر گرفتن رابطه جنسي پس از عمل سزارين لازم است چيزي در حدود ۶ تا ۸ هفته صبر كنيد تا بدنتان آمادگي لازم را  به دست بياورد. در طول اين مدت مي توانيد به كمك معاشقه و پيش نوازي نيازهاي حنسي خود وهمسرتان را تامين نماييد.

براي آشنايي بيشتر در زمينه رابطه جنسي بعد از زايمان طبيعي كليك كنيد.

مراقبت هاي بعد از سزارين | كمك به مادر براي برقراري ارتباط با نوازد

زايمان سزارين معمولاً دوران بهبودي طولاني‌تري نسبت به زايمان طبيعي دارد. همين امر باعث مي‌شود مادر در وضعيت دشوارتري قرار بگيرد و در ارتباط با نوزاد نيز سختي‌هايي را متحمل شود. از همين رو بسيار اهميت دارد كه در بيمارستان به مادر كمك كنند در ساعات اوليه پس از هوشياري نوزاد را در آغوش بگيرد و تماس پوستي نزديكي با كودك برقرار نمايد.

همچنين در خانه نيز لازم است همسر و اطرافيان به مادر كمك كنند مدت زمان بيشتري فرزند خود را بغل كند و براي شيردهي به او زمان بگذارد. مادراني كه به دليل شرايط دشوار جسماني نمي‌توانند به اندازه كافي با فرزند خود در تعامل باشند معمولاً از نظر روحي نيز تحت فشار قرار مي‌گيرند و اضطراب و افسردگي بيشتري را گزارش مي‌كنند. اين مسئله مي‌تواند بر كودك نيز اثر گذاشته و رشد هيجاني او را نيز با مشكل مواجه سازد. اگر در برقراري ارتباط با كودك خود با مشكلات بسياري روبه‌رو هستيد و نمي‌توانيد دوران پس از زايمان را به راحتي پشت سر بگذاريد از يك روانشناس براي عبور از اين برهه حساس و مهم زندگي خود كمك بگيريد.

دانستني هايي درباره مراقبت هاي بعد از سزارين

• از تماس با افرادي كه بيماري مسري دارند اجتناب كنيد. 
• اگر شكم تان افتاده و يا اضافه وزن داريد، با يك پارچه نخي، شكم بند يا دست، شكم را بالا نگه داريد تا بر روي شكاف عمل فشار نيايد. محل بخيه را خشك نگه داريد. اگر محل بخيه دچار درد، قرمزي و ورم يا ترشح شد به پزشك خود اطلاع دهيد.
• خونريزي واژينال معمولا به سمت كم شدن مي‌رود، اما اگر بيشتر شد بايد به پزشك اطلاع دهيد.
• در اين دوران ممكن است عفونت ادراري اتفاق بيفتد كه علائم آن سوزش يا درد حين ادرار كردن و درد در ناحيه پهلو مي‌باشد كه نياز به پيگيري فوري دارد و ممكن است بعد از عمل در اثر سونداژ مثانه اتفاق بيافتد.
• تب بيشتراز ۳۸ درجه خطرناك است و ممكن است به دليل عفونت ادراري، عفونت زخم، ترومبوفلبيت و... باشد.
• اگر در دفع ادرار و اجابت مزاج مشكلي داشتيد با پزشك معالج خود صحبت كنيد.

براي آشنايي بيشتر با بهترين نوع زايمان كليك كنيد.

سؤالات متداول

- آيا مراقبت هاي بعد از سزارين در عمل‌هاي بدون بيهوشي كه از بي‌حسي‌هاي نخاعي در آن‌ها استفاده مي‌شود متفاوت است؟

خير، در زايمان با بي‌حسي يا اپيدورال مادر هوشياري خود را از دست نمي‌دهد و همين امر كار را براي مراقبين راحت‌تر مي‌كند چراكه احتمال افت عملكرد هوشياري و بروز مشكلاتي در علائم حياتي پايين‌تر است. از جمله توصيه‌هايي كه بيشتر براي مراقبت‌هاي پس از زايمان اپيدورال توصيه مي‌شود اين است كه مادر سر خود را روي بالش قرار ندهد، به پشت و به صورت طاق باز بخوابد و تلاش كند سر را در ارتفاعي هم سطح با بدن قرار دهد.

براي دريافت مشاوره در زمينه مراقبت هاي بعد از سزارين مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: مراقبت هاي بعد از سزارين