معمولا همه مادران هنگامي كه فرزند خود را به دنيا مي‌آورند به دنبال برنامه تغذيه‌اي كامل براي او هستند و از متخصصين درباره غذاي كودك زير يك سال سوال مي‌كنند. بايد بدانيد نوزاد تازه متولد شده براي تغذيه به چيزي جز شير مادر و يا شير خشك نيازي ندارد و تا شش ماهگي نيز بايد تنها از سينه مادر تغذيه كند چرا كه هنوز سيستم ايمني بدن كودك به طور كامل شكل نگرفته و با خوردن بعضي مواد غذايي ممكن است كودك دچار مشكلاتي شود اما از زماني كه مكمل‌هاي غذايي كمكي به برنامه غذايي كودك اضافه مي‌شوند، شما بايد به غذاها و مواد ممنوعه ازجمله نمك، شكر و چربي‌ها توجه بيشتري داشته باشيد. بايد بدانيد كه در همه حال بايد بتوانيد به خوبي از كودك خود مراقبت كنيد و در اين راه لازم است كه از مشاوره كودك بهره مند شويد تا نيازهاي كودك را به درستي برآورده كنيد.

منبع: غذاي كودك زير يك سال | غذاهاي ممنوعه براي كودك زير يك سال

آنچه در برنامه غذايي كودك بايد به آن توجه كنيد

به طور كلي تغذيه كودكان يكي از نيازهاي اوليه و اساسي آنان است كه بايد بسيار مورد توجه قرار گيرد. تغذيه كودكان زير يك سال عمدتاً شير خشك يا شير مادر را شامل مي‌شود. با اين حال شما از 6 ماهگي مي‌توانيد دادن غذاهاي مكمل به فرزندتان را آغاز نماييد و مواردي نظير شير پاستوريزه، فرني، سوپ يا حريره بادام را نيز در برنامه غذايي او بگنجانيد. ما در ادامه تلاش كرده‌ايم تا نكات مرتبط با تغذيه كودكان زير يك سال را از ماه اول تا ماه دوازدهم به تفكيك در اختيار شما قرار دهيم. 

براي اطلاع درباره نيازهاي اوليه و اساسي كودكان كليك كنيد.

غذاي كودك زير يك سال در يك ماهگي

تغذيه كودك در يك ماه اول پس از تولد براي بسياري از مادران دشوار است. نوزادان در اين زمان ممكن است در پيدا كردن و گرفتن سينه مادر مشكل داشته باشند يا مسائلي نظير كمبود شير مادر، كيفيت تغذيه نوزاد را با دشواري روبه‌رو كند. با اين حال لازم است در اين زمان صبوري بيشتري به خرج دهيد و بيش از هر چيز بر رابطه محبت آميز خود با كودك تلاش كنيد.

جالب است بدانيد حتي نگاه كردن يا فكر كردن به نوزاد مي‌تواند با ايجاد تحريكات عصبي منجر به ترشح بيشتر هورمون پرولاكتين و آكسي توسين در بدن شما شود و بدين ترتيب توليد شير و فرايند بيرون آمدن آن را تسهيل نمايد. اين هورمون‌ها همچنين محبت بين مادر و فرزند را نيز افزايش مي‌دهند و در نتيجه مي‌توانند به پيوند عميق‌تر ميان شما و فرزندتان كمك كنند.

از همين رو اگر در اين دوران با مشكلات شيردهي روبه‌رو شديد به جاي نگراني دائمي در مورد فرزند، سعي كنيد آرامش خود را حفظ كرده و ارتباط سالم‌تري با نوزاد برقرار نماييد. كمك گرفتن از شير خشك زماني كه نگران عدم دريافت شير كافي از جانب فرزندتان هستيد مي‌تواند به شما كمك كند تا از وضعيت سلامت فرزند خود اطمينان بيشتري كسب كنيد. توجه داشته باشيد كه در صورت خودداري نوزاد از خوردن شير يا ناتواني او درگرفتن سينه، هرگز از شير پاستوريزه براي تغذيه او استفاده نكنيد. اين كار باعث واكنش‌هاي آلرژيك مي‌شود و سيستم گوارش كودك را با اختلال مواجه مي‌كند.

غذاي كودك زير يك سال در دو ماهگي

پس از گذشت يك ماه معمولاً نوزادان در خوردن شير مادر يا شير خشك به مهارت دلخواه دست مي‌يابند و مي‌توانند مكيدن درست را ياد بگيرند. در اين زمان به دليل افزايش توانايي كودك زياده روي نكنيد و بيش از حد به او شير ندهيد. خوردن 8 الي 12 وعده شير در طول روز براي كودك كافي است. آنچه اهميت دارد اين است كه فواصل تغذيه كودك طولاني نباشد و نوزاد بيش از 3 ساعت گرسنه نماند. همچنين هنگام شروع و خاتمه شير دادن به كودك، تلاش كنيد رفتار خود را با واكنش‌هاي او هماهنگ نماييد. به طوري كه اگر نوزاد پس از مدتي شير خوردن را متوقف كرد، او را براي ادامه دادن تحت فشار نگذاريد. در اين زمان شير دادن را متوقف كرده و مجدداً در فاصله كوتاهي آن را از سر بگيريد.

غذاي كودك زير يك سال در 3 تا 6 ماهگي

در فاصله بين 3 تا 6 ماهگي سرعت وزن گيري كودكان افزايش مي‌يابد و اشتهاي بهتري پيدا مي‌كنند. در اين زمان به خصوص از 4 ماهگي ممكن است كودك نشانه‌هايي از خود بروز دهد كه بيانگر تمايل او براي مصرف غذاهاي ديگر به جز شير مادر يا شير خشك است. با اين حال بايد احتياط به خرج دهيد و تا حد ممكن از دادن غذاهاي جامد به فرزندتان خودداري كنيد. اگر احساس مي‌كنيد كودك نسبت به غذاهاي بزرگسالان از خود ولع نشان مي‌دهد مايعاتي نظير لعاب برنج را در مقادير بسيار كم به شير او اضافه كنيد تا از آن ميل كند. با اين حال لازم است قبل از 6 ماهگي براي دادن هرگونه غذاي كمكي به كودك حتماً با پزشك مشورت نماييد.

براي آشنايي بيشتر در زمينه شروع غذاي كمكي نوزاد و انواع غذاي كمكي كليك كنيد.

غذاي كودك زير يك سال در 6 ماهگي

6 ماهگي زماني است كه مي‌توانيد با اطمينان بيشتر وعده‌هاي كمكي را شروع كرده و غذاهايي نظير فرني، سوپ، حريره بادام و شير پاستوريزه را به فرزندتان بدهيد. با اين حال هرگز به طور ناگهاني كودك را با حجم زيادي از غذا روبه‌رو نكنيد. اضافه شدن غذاي سفره به رژيم كودك بايد به صورت تدريجي و در مقادير كم باشد تا معده او بتواند خود را با شرايط جديد سازگار كرده و دچار واكنش‌هاي آلرژيك نشود. در صورتي كه فرزندتان بعد از خوردن اين غذاها با علائمي نظير اسهال، استفراغ، رفلاكس شديد معده و بي‌قراري مواجه شد حتماً از يك متخصص كمك بگيريد.

براي اطلاعات بيشتر درباره تغذيه نوزاد تا شش ماهگي كليك كنيد.

غذاي كودك زير يك سال در 7 تا 12 ماهگي

از اين ماه فرزند شما به  خوردن فرآورده‌هاي گوشتي، سبزيجات و ميوه‌ها نياز پيدا مي‌كند. براي دادن اين غذاها به كودك سعي كنيد پوره‌هايي در مقادير كم درست كنيد و در وعده‌هاي متعدد آن‌ها را بگنجانيد. تلاش كنيد فرزندتان را با انواع طعم‌ها مواجه كنيد و اگر او نسبت به طعم خاصي بي‌علاقه بود سريعاً نااميد نشويد چراكه شما مي‌توانيد به روش‌هاي مختلفي كودك خود را به غذا خوردن علاقه مند كنيد. گاهي لازم است كودك بيش از ۱۰ بار يك غذا را امتحان كند تا نسبت به آن علاقه مند شود. هرچقدر در اين زمينه انعطاف پذيري بيشتري به خرج دهيد و صبورتر باشيد در آينده عادات غذايي بهتري در فرزندتان شكل خواهد گرفت.

در ۸ ماهگي كودك مي‌تواند غذاهاي جامد بيشتري مصرف كند. از همين رو خوردن تكه‌هاي نرم شده تخم مرغ و ميوه به طور روزانه مي‌تواند در دستور كار مادران قرار بگيرد. از جمله ديگر غذاهايي كه مي‌توانيد به نوزاد ۸ ماهه بدهيد مي‌توان به برنج كته، سبزيجات پخته، ماست، شير، پنير و فرني اشاره كرد. پس از اين ماه تا ۱۲ ماهگي مي‌توانيد به مرور ميزان وعده‌هاي كمكي و تنوع غذايي را بيشتر نماييد. اما همچنان لازم است كه از اهميت شير دادن به كوك خود غافل نشويد. فرزند شما در اين زمان همچنان به دريافت شير مادر يا شير خشك نياز زيادي دارد و محروم شدن از آن مي‌تواند در فرايند رشد او اختلال ايجاد كند.

براي شناخت بيشتر در زمينه راه هاي علاقه مند كردن كودكان به غذا كليك كنيد.

غذاهاي ممنوع براي كودك زير يك سال كدامند؟

يكي از باورهاي غلط والدين اين است كه كودكان بايد از همان ابتدا با ذائقه خانواده آشنا شوند، تا بعد از شير گرفته شدن مشكلي پيش نيايد. در حالي كه هنوز بسياري از اندام‌هاي كودك رشد كامل نيافته است.

براي اطلاع از مراحل رشد كودك يك ساله كليك كنيد.

1- در مصرف نمك دقت كنيد

غذاي كودك خود را بهتر است بدون نمك و يا كم نمك درست كنيد. نمك براي شما و كودك تان مفيد نيست. به صورت كلي كمتر از 1 گرم نمك براي هر فرد در روز توصيه مي‌شود. اگر مي خواهيد عطر و طعمي به غذاي كودك بدهيد، سعي كنيد از گياهان يا كره بي نمك استفاده كنيد. حتي اگر نمك را به رژيم غذايي او اضافه نمي‌كنيد لازم است نمك ساير غذاها را در نظر داشته باشيد. مثلا در هر برش نان 0.4 تا 0.5 گرم نمك وجود دارد. براي آگاهي بيشتر اطلاعات تغذيه‌اي روي بسته بندي مواد غذايي را بررسي كنيد.

2- غذاي كودك زير يك سال | عسل براي كودكان زير يكسال ممنوع

خيلي از مادران عقيده دارند عسل مي‌تواند مقوي باشد و براي كودك بسيار لذت بخش است. اما عسل به دليل باكتري بوتوليسم (از زنبور به وجود مي‌آيد) مي‌تواند منجر به بيماري و حساسيت در كودك زير يك سال شود.

3- تخم مرغ هميشه مفيد نيست

طبق دستورالعمل‌هاي پزشكي، اصلا نبايد تا 6 ماه اول به نوزاد تخم مرغ بدهيد. به دليل احتمال ابتلا به سالمونلات از 6 ماهگي تا يكسال نيز، بايد تخم مرغ را به طور كامل پخته باشيد. پس از پايان يكسالگي، مي‌توانيد تخم مرغ با پخت‌هاي مختلف را به اختيار در برنامه غذايي كودك قرار دهيد. قبل از يك سالگي معده و سيستم ايمني بدن كودكان ضعيف است اما با گذشت زمان به مراتب قوي‌تر مي‌شود.

4- غذاي كودك زير يك سال | شير گاو مكمل غذايي

تا يك سالگي به هيچ عنوان شير گاو را به عنوان نوشيدني به كودك ندهيد. اما بعد از 6 ماهگي مي‌توانيد از اين نوشيدني به صورت مكمل در برنامه غذايي او استفاده كنيد. به عنوان مثال شير گاو را به سيب زميني آب‌پز يا له شده اضافه نمائيد. از شير بز، شير سويا يا بدون لاكتوز نيز مي‌توانيد استفاده كنيد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه دادن شير گاو به نوزاد كليك كنيد.

5- بادام زميني

مهم‌ترين مشكل دادن آجيل به كودكان، خطر خفه شدن آن‌هاست. بهتر است تا يك سالگي كودك صبر كرده و پس از يك سالگي به او آجيل بدهيد. البته اگر مثل كره بادام زميني صاف و نرم باشد، از 10 ماهگي قابل مصرف است. اگر شما سابقه آلرژي به آجيل در خانواده خود داريد، لازم است كه بيشتر محتاط باشيد.

6- غذاي كودك زير يك سال | مصرف بعضي از گوشت ها

گوشت‌ها به دليل مقادير بالاي باكتري ليستريا به سادگي مي‌توانند در كودك موجب بيماري ليستريوز شوند. ليستريوز يك مسموميت غذايي است و به شدت مضر است. به همين دليل مصرف گوشت براي نوزادان زير يكسال ممنوع مي‌باشد.

7- صدف دريايي و ميگو

صدف‌هاي دريايي و ميگو را تا يك سالگي نوزادتان به او ندهيد. همان طور كه در دوران بارداري احتياط كرده‌ايد تا با مشكلات مسموميت غذايي روبه‌رو نشويد، براي خوردن صدف و ميگو نيز تا يك سالگي صبر كنيد. اين نوع غذاها ممكن است باعث حساسيت شوند. بنابراين هميشه غذاهاي تازه را يكبار امتحان كنيد، خصوصا اگر در خانواده سابقه حساسيت داريد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه غذاهاي حساسيت زا براي كودكان كليك كنيد.

8- غذاي كودك زير يك سال | پنير پرچرب

پنير پرچرب و غير پاستوريزه مثل بري و كامبرت نيز خطر ابتلا به ليستروزيس را در كودك افزايش مي‌دهند. بنابراين به هيچ وجه اين پنيرها را تا يك سالگي به نوزاد ندهيد. اين مورد در خانواده‌هاي زيادي مشاهده مي‌شود. به هيچ عنوان اين پنيرها را به ديگر خوراكي اضافه نكنيد تا طعم بهتري بدهند. براي اين امر تا يك سالگي او صبر كنيد.

9- غذاهاي شيرين

بعضي از خانواده‌ها فكر مي‌كنند چون كودك هنوز دندان در نياورده، شكر ضرري ندارد. در حالي كه شيريني‌ها و شكلات‌ها آسيب بسياري را به لثه‌هاي كودك وارد خواهد كرد. متخصصان توصيه مي‌كنند تا حداقل يكسالگي، هر گونه شكلات و شيريني را از نوزادان دور نگاه داريد.

10- غذاي كودك زير يك سال | غذاهاي پرچرب يا داراي ترانس

به شدت مراقب غذاهاي فرآوري شده مانند سوسيس‌هاي ارزان قيمت، گوشت چرب و كره‌ها باشيد. اين مواد اصلا براي كودك شما توصيه نمي‌شود. اين مواد به دليل داشتن چربي‌هاي ناسالم، شديدا با بيماري‌هاي قلبي مرتبط هستند و لازم است نوزاد را از آن ها دور نگاه داشت.

11- ماهي هاي خاص

بعضي ماهي‌ها به دليل داشتن جيوه شديدا براي كودك ممنوع شده‌اند. ماهي سفيد براي كودك يكسال مشكلي ندارد. اما كارشناسان مصرف ماهي‌هاي شمشيري، كوسه يا مارلين را تا زير 16 ماه توصيه نمي‌كنند زيرا مقدار جيوه بالا در اين ماهي‌ها مي‌تواند باعث مشكلات زيادي شود.

ماهي‌هاي روغني مثل ماهي تن و ماهي آزاد، در محافظت در برابر بيماري‌هاي طولاني و رشد مغز، تاثيرات زيادي دارند. مشخصا مصرف آن‌ها در برنامه غذايي نوزاد مفيد است اما به دليل مقدار جيوه آن‌ها، مصرف ماهي را در حدود دو وعده در هفته كاهش دهيد. براي دريافت برنامه غذاي و ديگر احتياط‌هاي لازم، مشاوره كودك مي‌تواند براي شما مفيد واقع شود.

براي اطلاع بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد.

سؤالات متداول

- نشانه‌هاي حساسيت غذايي كودك شامل چه مواردي است؟

بروز كهير، خارش پوستي، حالت تهوع، اسهال، استفراغ يا وجود خون در مدفوع از جمله مواردي است كه به شما در مورد وجود حساسيت غذايي هشدار مي‌دهند. در اين زمان لازم است به محض مشاهده اين علائم به يك پزشك متخصص مراجعه كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه بايدها و نبايدهاي غذاي كودك زير يك سال مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: غذاي كودك زير يك سال | غذاهاي ممنوعه براي كودك زير يك سال