آيا مي‌دانيد افسردگي فصلي چيست؟ افسردگي فصلي يكي از انواع افسردگي است كه به آن اختلال عاطفي فصلي (Seasonal Affective Disorder) نيز گفته مي‌شود. علائم اين اختلال معمولا در اواخر فصل پاييز و اوايل فصل زمستان در فرد ظاهر مي‌گردد. در واقع در اين ايام شخص به صورت باليني دچار افسردگي و كج خلقي بارز، خواب آلودگي شديد، تحريك پذيري و خستگي مفرط مي‌شود. البته نوع نادري از افسردگي فصلي نيز وجود دارد كه علائم افسردگي در تابستان ظاهر مي‌گردد. خوشبختانه روش‌هاي درماني مختلفي براي اين نوع از افسردگي وجود دارد كه به فرد كمك مي‌كند تا بتواند خلق و خوي خود را در اين فصل بهبود بخشد. در اين مقاله قصد داريم تا در مورد علائم و نحوه درمان افسردگي فصلي به طور كامل بحث كنيم پس همراه ما باشيد.

منبع: افسردگي

افسردگي فصلي چيست؟

افسردگي فصلي كه به آن اختلال عاطفي فصلي (SAD) نيز مي‌گويند، نوعي اختلال خلقي است كه مشابه افسردگي اساسي مي‌باشد. با اين تفاوت كه اين نوع افسردگي در طول ماه‌هاي زمستان و پاييز زماني كه نور خورشيد كمتر است ظاهر مي‌شود و معمولا سالي يك بار براي فرد رخ مي‌دهد. اين اختلال باعث نوسانات خلقي فرد مي‌شود و گاهي ممكن است تا بهار و يا تابستان هم ادامه پيدا كند. 

در برخي اقليم‌ها علائم خلقي اختلال افسردگي فصلي تبديل به يك اختلال جدي مي‌شود؛ كه شكل خفيف‌تر آن در مناطق داراي چهار فصل اقليمي (بهار، تابستان، پاييز و زمستان) با نام "افسردگي زمستاني" طبقه بندي مي‌شود. علائم افسردگي زمستاني از اواخر پائيز و هنگامي كه مدت روشنايي روز كمتر مي‌شود، بروز مي‌كند و تا اواخر زمستان و اوايل بهار پا برجا مي‌ماند و با نزديك شدن به تابستان كاهش مي‌يابد.

براي آشنايي بيشتر با اختلالات خلقي و افسردگي اساسي كليك كنيد.

علائم افسردگي فصلي

اختلال افسردگي فصلي بيشتر در مناطقي از كره زمين كه داراي عرض جغرافيايي بالاتري هستند و نور آفتاب كمتري دارند وجود دارد. علائم افسردگي فصلي در زمستان به شرح زير است.

1- پايين بودن سطح انرژي

2- مشكل در تمركز و هوشياري

3- احساس كسالت، خستگي و كاهش كارايي در روز

4- افزايش اشتها، وزن و ميل به مصرف كربوهيدرات

5- تمايل بيشتر به‌ تنهايي

6- افزايش خواب‌آلودگي و بهم خوردن ريتم خواب

7- كاهش علاقه و عدم لذت بردن از انجام كارهاي روزانه

علاوه بر اختلال افسردگي فصلي در زمستان، نوع ديگر اختلال افسردگي فصلي وجود دارد كه در تابستان رخ مي دهد اما شيوع آن بسيار اندك است. علائم افسردگي فصلي در تابستان به شرح زير است.

1- اضطراب و بي قراري

2- بي خوابي

3- كاهش اشتها و كاهش وزن

4- پرخاشگري و رفتار خشونت آميز

براي شناخت بيشتر با علائم افسردگي كليك كنيد.

عوامل تاثير گذار بر افسردگي فصلي

در ادامه عواملي كه خطر ابتلا به افسردگي فصلي را افزايش مي‌دهند، آورده شده است.

جنسيت: زنان بيش از مردان در خطر ابتلا به اين بيماري هستند.

سن: احتمال ابتلا به اين بيماري در جوانان بيش از ميانسالان است.

منطقه جغرافيايي: افرادي كه در مناطق سردسير و در عرض جغرافيايي بالاتر زندگي مي‌كنند، به دليل اينكه كمتر در معرض نور خورشيد هستند احتمال بيشتري دارد كه دچار اين اختلال شوند.

سابقه خانوادگي و فردي: وجود بيماري افسردگي اساسي و يا اختلال دوقطبي در خود فرد يا خانواده او احتمال ابتلا به اين نوع افسردگي را نيز افزايش مي‌دهد چراكه هم نقش ژنتيك و هم نقش خانواده افسرده پرور پررنگ مي‌شود.

براي اطلاع بيشتر درباره خانواده هاي افسرده پرور كليك كنيد.

علل بروز افسردگي فصلي

اگر چه دلايل افسردگي فصلي همچنان ناشناخته است، اما تحقيقات دلايل زيست شناختي نشانه‌هاي اين اختلال را يافته است.

سروتونين: سروتونين نوعي ماده انتقال دهنده عصبي در مغز است كه منجر به انتقال پيام‌هاي عصبي مي‌شود. اين ماده در بسياري از فعاليت‌هاي بدن به خصوص حالت عاطفي افراد تاثير دارد. هنگامي كه نور از طريق چشم‌ها عبور مي‌كند و به مغز مي‌رسد، ماده سروتونين در بافت عصبي رها مي‌شود. در طول پاييز و زمستان، روشنايي روز كمتر از بهار و تابستان است و اين امر باعث پايين آمدن سطح سروتونين در بدن مي‌شود. براي آشنايي بيشتر با سروتونين كليك كنيد.

ملاتونين: ملاتونين هورموني است كه در شب ترشح مي‌شود و در به خواب رفتن ما تاثير بسزايي دارد. افزايش تاريكي در زمستان باعث افزايش ترشح ملاتونين در بدن شده و منجر به خواب آلودگي، بي حوصلگي و كسل شدن مي‌شود. به نظر مي‌رسد اين دو ماده در تعامل با هم، يعني كمبود سروتونين كه باعث هماهنگي و همكاري سلول‌هاي عصبي مي‌شود و افزايش ملاتونين كه بدن را به حالت خواب مي‌برد، باعث اختلال افسردگي فصلي مي‌شوند.

درمان اختلال افسردگي فصلي

براي درمان اختلال افسردگي فصلي چند روش متفاوت وجود دارد كه هر كدام به تنهايي و يا در تعامل با هم مورد استفاده قرار مي گيرند. از جمله روش هاي درمان افسردگي مي‌توان به موارد زير اشاره داشت.

دارو درماني

داروهاي ضد افسردگي مانند SSRI در درمان اين اختلال به كار مي‌رود و مي‌تواند باعث بهبود خلق فرد شود. با توجه به اين كه هر دارويي عوارض خاص خودش را دارد و از طرفي نحوه پاسخدهي هر شخص به داروها متفاوت است، مشاوره افسردگي گزينه مناسبي براي يادگيري مهارت‌هايي است كه خودتان به صورت فعال به مبارزه با افسردگي بپردازيد.

براي اطلاع بيشتر درباره داروهاي ضد افسردگي كليك كنيد.

شناخت-رفتار درماني

هدف اصلي درمان شناختي رفتاري افسردگي، تمركز بر مشكلات جاري فرد، تغيير افكار و رفتارهاي ناكارآمد اوست. طي اين درمان به افراد كمك مي‌شود تا نگاهي واقع بينانه تر به وقايع زندگي داشته باشند و به دنبال راه حل مساله خود باشند. اين تغيير نحوه تفكر باعث بهبود خلق و رفتار افراد مي‌شود و اميد از دست رفته آن‌ها را برمي‌گرداند.

براي آگاهي بيشتر درباره درمان شناختي رفتاري افسردگي كليك كنيد.

نور درماني مصنوعي

همان طور كه در قسمت‌هاي قبل ذكر شد افسردگي فصلي، نوعي افسردگي است كه در طي زمستان كه روزها كوتاهتر است و نور آفتاب كمتري وجود دارد، ظاهر مي‌شود. بنابراين ارتباط نزديكي بين اين اختلال و كمبود در معرض نور مستقيم خورشيد قرار گرفتن وجود دارد. در اين نوع درمان براي كاهش علائم خلقي اختلال افسردگي فصلي، فرد در معرض نور آفتاب و يا طول موج خاصي از نور با استفاده از ليزر، لامپ‌هاي فلورسنت، لامپ‌هاي دي كرونيك و يا لامپ‌هاي بسيار روشن قرار مي‌گيرد. قرار گرفتن در معرض نور يا براي يك مدت زمان خاص و يا در برخي موارد، در يك زمان خاص از روز تجويز مي‌شود. درمان با نور يكي از رايج‌ترين درمان‌ها در اين نوع اختلال است.

براي اطلاع بيشتر درباره افسردگي و انواع آن كليك كنيد.

مراجعه به روانشناس

اگر احساس كرديد ممكن است علائم اختلال افسردگي فصلي را داشته باشيد، مشاوره روانشناسي اين امكان را فراهم مي‌كند تا تحت جلسات درمان حرفه‌اي قرار بگيريد زيرا افسردگي، اختلالي است كه در صورت عدم درمان امكان مزمن شدن آن وجود دارد. عاملي كه اثرات منفي آن زندگي‌تان را به شدت مختل مي‌كند.

ما نيز در مركز مشاوره حامي هنر زندگي شرايطي را براي شما فرآهم آورده‌ايم تا بتوانيد از هر كجاي كشور با مشاوران ما به صورت تلفني و حضوري در ارتباط باشيد. اين مركز با داشتن مشاوراني برجسته و با دانش به شما تضمين خواهد داد تا در كمترين زمان ممكن به درمان مشكلات و مسائل خود بپردازيد. همچنين در صورتي كه در اطرافيان شما كسي از اين اختلال رنج مي‌برد با دريافت راهكارها و روش‌هاي گوناگون به درمان او كمك نماييد.

براي آگاهي بيشتر درباره روند دريافت درمان افسردگي كليك كنيد.

سوالات متداول

چگونه مي‌توان از بروز افسردگي فصلي جلوگيري كرد؟

سعي كنيد در فصل زمستان روزها زمان بيشتري را در خارج از منزل بگذرانيد و در صورتي كه هوا ابري هم بود بازهم به بيرون برويد. همچنين برنامه غذايي سرشار از ويتامين و مواد معدني داشته باشيد و ارتباط خود را با ديگران نيز حفظ كنيد. در كنار اين مسائل مي‌توانيد در اين فصل با يك مشاور در ارتباط باشيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه افسردگي فصلي و درمان آن مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: افسردگي