اگر تا به حال حملات پانيك را تجربه كرده باشيد خوب مي‌دانيد كه اين حملات چقدر وحشتناك هستند. در ابتداي شروع حملات معمولا فرد براي درمان آن اقدامي نمي‌كند. اما با شروع ترس‌ها و علائمي چون تپش قلب، عرق كردن، احساس تنگي نفس و فشردگي در قفسه سينه به پزشك مراجعه خواهد كرد. اين علائم آنقدر گسترده هستند كه افراد فكر مي‌‌كنند دچار سكه قلبي شده‌‌اند و مي‌‌ترسند كه بميرند. اين حملات به صورت بسيار اتفاقي و به گونه‌اي رخ مي‌دهند كه عامل تحريك ‌كنندهٔ اصلي مشخص نمي‌شود. حملات پانيك تاثير بسيار گسترده‌اي بر فعاليت و كاركرد فرد مي‌گذارند؛ پس لازم است كه هرچه سريع‌تر براي درمان آن اقدام شود. در ادامه اين مطلب به علل و روش‌هاي درمان پانيك مي‌پردازيم.

منبع: درمان حملات پانيك

مروري بر حملات پانيك

حمله پانيك به معني هجوم ناگهاني ترس و اضطراب شديد است كه با علائم و نشانه‌هاي فيزيكي همچون نفس تنگي، تعريق شديد، تپش قلب و ناتواني خود را نشان مي‌دهد. اين حملات بدون هيچ نشانه‌ي قبلي و محرك خاص يبيروني بروز پيدا مي‌كنند و به همين دليل فرد آن را به محيط اطراف خود تعميم مي‌دهد؛ در نتيجه آن محيط در حملات بعد باعث فراخواني نشانه‌هاي ترس مي‌شود. اختلال پانيك به دلايل متعددي همچون ژنتيك و استرس بسيار زياد ايجاد مي‌شود. اين اختلال كشنده نيست اما به دليل ترس بسيار شديدي كه در فرد ايجاد مي‌كند، عملكرد او را تحت تاثير قرار مي‌دهد. به همين دليل بايد براي درمان آن چاره‌اي انديشيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه حملات پانيك كليك كنيد. 

پيش از درمان علت حملات پانيك را بيابيد؟

پي بردن به علت حملات پانيك احتمال درمان آن را بيشتر مي‌كند. حمله اوليه پانيك معمولا بدون هيچ علت معلومي رخ مي‌دهد. ترس از تكرار اين حملات يكي از اساسي‌ترين ترس‌هاي اختلال وحشت زدگي است. پس از حمله اوليه فرد نسبت به احساسات و تغييرات بدني خود حساس شده و هرگونه تغييري را در بدن خود به عنوان خطر تلقي مي‌كند. اغلب حملات بعدي پاسخ به احساس خطري است كه خود فرد در ذهنش ايجاد كرده و به همين دليل در مراحل بعدي از شرايط و موقعيت‌هايي كه در آن حمله دست داده، اجتناب مي‌كند. معمولا در كنار حملات پانيك فرد به يكي ديگر از اختلالات اضطرابي مبتلا مي‌باشد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلالات اضطرابي كليك كنيد.

در ادامه علت حملات را در دو دسته طبقه بندي كرده‌ايم كه به شرح زير هستند:

1. استرس مهم‌ترين دليل حملات پانيك

استرس مزمن باعث مي‌شود كه هورمون‌هاي استرس مثل آدرنالين بيشتر از حد نرمال ترشح شوند و علائم پانيك بروز پيدا كند. استرس مزمن در اثر خواب ناكافي و فقدان تغذيه مناسب به وجود مي‌آيد. استرس حاد ناشي از حوادث آسيب زا نيز باعث مي‌شود كه هورمون استرس به يكباره در بدن آزاد شده و حمله پانيك شروع شود. علائم استرس و اضطراب يكي از نشانه‌هايي است كه فرد مي‌تواند به وجود علتي غير جسماني پي ببرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه علائم استرس و اضطراب كليك كنيد. 

2. دلايل فيزيولوژيكي حملات پانيك

اگر به دليل حملات پانيك به پزشك مراجعه كنيد، ابتدا شما را از لحاظ جسمي معاينه مي‌كنند. چرا كه بعضي از مشكلات فيزيولوژيكي مي‌توانند نشانه‌هاي حملات پانيك را تداعي كنند كه بايد آنها را رفع كرد. مشكلاتي همچون:

كم بودن قند خون: پايين بودن قند خون با ايجاد نشانه‌هايي مانند عرق كردن، تپش قلب، احساس ضعف، سرگيجه و لرز حملات پانيك را تداعي مي‌كند.

پركاري و كم‌كاري تيروئيد: پركاري تيروئيد باعث بي‌قراري، تنگي نفس، تپش قلب و لرز و تعريق مي‌شود كه بسيار شبيه نشانه‌هاي جسمي حمله پانيك است. بنابراين با تداعي حمله پانيك، فرد دچار ترس شده و دائم نگران شروع حمله پانيك مي‌باشد. كم‌كاري تيروئيد نيز باعث كاهش غلظت كلسيم و بالا رفتن غلظت فسفات در پلاسماي خون مي‌شود كه در موارد شديد، فرد دچار حالاتي شبيه حمله پانيك مي‌شود.

نشانگان كوشينگ: ناشي از افزايش ميزان كورتيزول خون است كه منجر به افسردگي و اضطراب مي‌شود.

نفس نفس زدن: اشاره به نوع تنفس فرد دارد. به‌طور مثال، آسم در كودكي در بعضي افراد، نوع تنفس كردن آن‌ها را تغيير مي‌دهد.

مسموميت با كافئين: مصرف زياد كافئين نيز باعث ايجاد نشانه‌هاي اضطراب مي‌شود كه خود منجر به ترس از بروز حمله پانيك مي‌‌شود.

درمان حملات پانيك

حملات پانيك قابل درمان هستند و با چند جلسه روان درماني (تعداد جلسات بستگي به بيمار و روش درماني دارد) فرد به بهبودي كامل مي‌رسد. از دارو نيز براي درمان استفاده مي‌شود، اما به دليل آن كه بعد رواني دليل اصلي بروز وحشت زدگي است، براي درمان پانيك حتما نياز به مشاوره روانشناسي مي‌باشد. بخش‌هايي از درمان پانيك با درمان فوبيا همپوشاني بالايي دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان فوبيا كليك كنيد.

1. درمان حملات پانيك به روش رفتار آگاهانه

يكي از موثرترين روش‌هاي درمان اختلالاتي همچون پانيك و فوبي مكان‌هاي باز، درمان به روش رفتار آگاهانه است. در اين روش به شما كمك مي‌شود تا بتوانيد واقع بينانه‌تر به ترس‌ها و موقعيت‌هاي وحشت آور بنگريد.

مثلا اگر شما در حين رانندگي دچار حمله پانيك شويد چه مي‌شود؟ ماشين را كنار نگه مي‌داريد تا حالتان بهتر شود. در اين روش شما متوجه مي‌شويد كه اتفاق هولناكي قرار نيست بيافتد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه روان درماني كليك كنيد. 

2. روش درماني افشا براي حملات پانيك

در روش درماني افشا به كمك درمانگر، شما در يك محيط امن و كنترل شده‌اي قرار مي‌گيريد تا حالات فيزيكي كه در حين حمله پانيك تجربه مي‌كنيد، شبيه سازي شود. سپس درمانگر به شما كمك مي‌كند تا براي كنار آمدن با وحشت زدگي راه‌هاي كارآمدتري را پيدا كنيد. مثلا ممكن است از شما بخواهد مانند زماني كه حمله شروع مي‌شود، شروع به نفس نفس زدن كرده و همان احساسات را تجربه نماييد. با هر بار تكرار اين وضعيت ترس شما از حالات بدني كمتر شده و مي‌توانيد حملات را كنترل كنيد.

3. دارو درماني حملات پانيك

دارو نيز مي‌تواند فرايند درمان تسهيل بخشد، اما روش درماني محسوب نمي‌شود. دارو تنها باعث كاهش علائم شده و به فرد كمك مي‌كند كه روان درماني را راحت‌تر ادامه دهد. اما مصرف دارو تنها با تشخيص متخصص در شرايط حاد تجويز مي‌شود. دارو زماني تاثير دارد كه با كمك روان درماني فرد بتواند سبك زندگي خود را تغيير دهد. از مهم‌ترين داروهاي مورد استفاده در درمان حملات پانيك مي‌توان موارد زير را نام برد:

1. مهار كننده‌هاي بازجذذب سروتونين همچون فلوكستين، پاروكستين و و سرترالين

2. مهاركننده‌هاي بارجذب سروتونين و نوراپي نفرين همچون ونلافاكسين

3. بنزوديازپين‌ها مانند زاناكس و كلونازپام 

توجه داشته باشيد كه درمان قطعي پانيك زماني رخ مي‌دهد كه فرد به علت‌هاي ريشه‌اي حملات پي برده باشد و از روش‌هاي كارآمدتري براي مقابله با آن‌ها استفاده كند. در نهايت اينكه اگر دچار حملات پانيك شده‌ايد هر چه زودتر به روانشناس متخصص مراجعه كنيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره كنترل استرس كليك كنيد. 

مهم ترين گامي كه خودتان براي درمان حملات پانيك مي‌توانيد برداريد

اطلاعتتان را از حملات پانيك بالا ببريد. با شناخت اين اختلال متوجه مي‌شويد كه اتفاق هولناكي قرار نيست رخ دهد. نه سكته مي‌كنيد و نه مي‌ميريد؛ بلكخ اين حملات تنها در ذهن شماست. مشاوره كنترل استرس براي درمان استرس و درمان اضطراب بسيار مفيد مي‌باشد. جهت كاهش استرس به نكات زير نيز توجه كنيد:

1- از مصرف سيگار، الكل و كافيين خودداري كنيد.

2- تكنيك‌هاي ريلكسيشن را تمرين كنيد.

3- از تنهايي خودداري كنيد و با خانواده و دوستانتان در ارتباط باشيد.

4- ياد بگيريد كه تنفس خود را چطور كنترل كنيد.

5- از ورود افكار منفي خود جلوگيري كنيد. (براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه افكار منفي كليك كنيد.)

6- در حين حمله پانيك روي يك شي خاص تمركز كرده و با توجه به آن، شدت علائم را كاهش دهيد.

7- يك مكان يا خاطره بسيار بخش را براي خود تداعي كرده و تمام حواس خود را تا حد امكان به مرور آن خاطره بدهيد.

8- گياه اسطوخودوس را تهيه كرده و عصاره آن را هميشه همراه خود داشته باشيد. اين گياه آرام بخش است و با بو كردن و ماليدن آن به دست مي‌توانيد اضطراب خود را از بين ببريد. 

9- ورزش كنيد.

10- خواب و تغذيه مناسب داشته باشيد.

براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.

چه زماني بايد به پزشك مراجعه كرد؟

بهتر است هر زماني كه حملات پانيك و نشانه‌هاي آن را تجربه كرديد، سريعا به پزشك مراجعه نماييد. چراكه هرچه سريع‌تر فرايند درماني شروع شود، احتمال بهبود آن نيز افزايش پيدا مي‌كند. در صورت عدم درمان به مرور زمان نشانه‌هاي حملات شديدتر مي‌شود. همچنين ممكن است نشانه‌هاي پانيك تنها ناشي از اضطراب و يك استرس ذهني نباشد؛ شايد اين نشانه‌ها به دليل مشكل قلبي بروز پيدا مي‌كنند. پس بهتر است سريعا به پزشك مراجعه كنيد تا شرايط‌تان به طور كامل بررسي شود.

پيشگيري از حملات پانيك

راه مشخص و قطعي براي پيشگيري كامل از حملات پانيك وجود ندارد اما با انجام برخي كارها مي‌توانيد شدت آن را كم كنيد يا از بروز حملات بعدي جلوگيري نماييد. اين راهكارها عبارتند از:

1. در صورت بروز اولين حمله به پزشك مراجعه كنيد چراكه هرچه درمان سريع‌تر انجام شود، احتمال بروز حملات بعدي كاهش مي‌يابد. 

2. برنامه درماني خود را با دقت دنبال كنيد و به آن پايبند باشيد. 

3. ورزش و فعاليت‌هاي بدني را در برنامه روزانه خود قرار دهيد چرا كه ورزش نقش بسيار مهمي در كاهش استرس و اضطراب دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه درمان استرس كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان پانيك يا حملات وحشت زدگي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: درمان حملات پانيك