برخي كودكان در دوره اي از زندگي دچار لكنت زبان مي شوند. اين دوره ممكن است خيلي كوتاه و گذرا باشد، اما در خيلي مواقع لكنت زبان كودكان شديد شده و براي روابط آن‌ها و اعتماد به نفس‌شان مشكلاتي را ايجاد مي كنند. خيلي مواقع خانواده ها در مورد لكنت كودكان و نحوه برخورد درست با آن ها نگراني هايي دارند. در اين مقاله درمورد علت ايجاد لكنت و راه هاي برخورد و مقابله با آن صحبت خواهيم كرد. براي اطلاع از روش هاي افزايش اعتماد به نفس كودكان كليك كنيد.

منبع: لكنت زبان

لكنت زبان

لكنت زبان در واقع يك نوع از اختلال گفتاري است كه در دسته اختلالات عصبي رشدي قرار مي‌گيرد. لكنت مشكل در روش معمولي سخن گفتن است كه شكل‌هاي مختلفي مثل تكرار يا كشيدن حروف اول، بيان پر فشار بخش اول كلمه، توقف كامل كلمه يا حذف تلفظ كلمه را شامل مي‌شود. براي اطلاع از ديگر انواع اختلال گفتاري كليك كنيد.

سنين ابتلا به لكنت

لكنت در هر سني مي‌تواند رخ دهد اما در حدود سني 2 تا 4 سال شايع‌تر است. پسران بيشتر از دختران دچار لكنت زبان مي‌شوند. لكنت زبان معمولا بين 18 تا 24 ماهگي آغاز شده و تا حدود 5 سالگي نيز ديده مي‌شود. در حدود 6-7 سالگي كه با شروع مدرسه مصادف است، به دليل شرايط هيجاني و افزايش استرس‌هاي كودك، احتمال بروز لكنت بيشتر مي‌شود. با آگاهي از اصول تربيت فرزند مي‌توانيد اين احتمال را تا حد زيادي كاهش دهيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه تربيت كودك كليك كنيد.

علت لكنت زبان

بروز لكنت زبان در كودكان مي‌تواند منشا زيستي و منشا رواني داشته باشد. برخي از دلايل آن عبارتند از: 

1.علل زيستي

_يكي از علت‌هاي لكنت زبان دلايل ژنتيكي است. حدود 60% كساني كه دچار لكنت زبان شده‌اند، در خويشاوندان نزديكشان افراد دچار لكنت زبان داشته‌اند.

_لكنت زبان در كودكان مي‌تواند به علت مشكل در فرايندهاي مغزي و نقص در كاركرد محل‌هاي درگير در تكلم مغز بوجود آيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلالات عصبي رشدي كليك كنيد. 

2. علل رواني

_لكنت زبان در كودك مي‌تواند به علت اضطراب‌ها و استرس‌هاي محيطي در كودكان ايجاد شود. بنابراين لكنت كودك را يكي از نشانه‌ها و علائم استرس در كودكان مي‌دانند. براي اطلاع كامل از استرس در كودكان كليك كنيد.

_خيلي از كودكاني كه در معرض ترس‌هاي ناگهاني و شديد قرار گرفته‌اند، در سنين خردسالي دچار اضطراب مي‌شوند. معمولا اختلال استرس پس از سانحه در كودكان مي‌تواند علت اصلي لكنت باشد.

_مشكلات عاطفي مثل محروميت‌ها و جدايي‌هاي ناگهاني از والدين در سنين كم مي‌تواند در بروز لكنت يا تاخيرهاي كلامي موثر باشد. داشتن اضطراب جدايي بر تشديد اين اختلال مي‌افزايد. براي اطلاع از نشانه‌ها و درمان اضطراب جدايي كليك كنيد.

انواع مختلف لكنت زبان

متخصصان 3 نوع لكنت زبان را از يكديگر متمايز مي‌كنند كه موارد زير را در برمي‌گيرند:

1. لكنت رشدي

لكنت رشدي بيشتر در كودكان زير 5 سال اتفاق مي‌افتد و پسران بيش از دختران آن را تجربه مي‌كنند. در اين نوع لكنت فرد در رشد و پرورش توانايي‌هاي زباني و گفتاري با مشكل رو به رو مي‌شود. اين نوع لكنت معمولاً بدون دريافت درمان حرفه اي به طور طبيعي بهبود مي‌يابد.

2. لكنت نوروژنيك

لكنت نوروژنيك مشكلي است كه در اثر وجود اختلال عملكردي ميان مغز، سيستم عصبي و عضلات درگير در فرايند توليد كلام اتفاق مي‌افتد و براي بهبودي به دريافت خدمات حرفه‌اي گفتار درماني نياز دارد.

3. لكنت سايكوژنيك

لكنت سايكوژنيك به اختلال در قسمتي از مغز مربوط است كه در فرايند استدلال و تفكر مشاركت دارد. بهبود اين نوع لكنت نيز به دريافت خدمات حرفه‌اي گفتار درماني و روان درماني نيازمند است. در صورت عدم درمان ممكن است كلنت زبان به اختلالات يادگيري نيز منجر شود. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه اختلالات يادگيري كليك كنيد. 

علائم ابتلا به لكنت زبان

لكنت زبان به طور كلي با تكرار برخي كلمات، صداها يا هجاها در روند گفتار شناخته مي‌شود كه فصاحت كلام را تحت تأثير قرار داده و باعث منقطع شدن آن مي‌شود. براي مثال ممكن است فرد هنگام شروع جمله برخي كلمات صامت نظير "ب" ، "ك" يا " د" را تكراركرده و به سختي حروف بعدي را تلفظ نمايد. اين مشكل معمولاً هنگام قرار گرفتن در يك موقعيت استرس‌زا تشديد مي‌شود و ممكن است علائم زير را نيز در بر بگيرد:

- بروز تغييرات جسمي نظير لرزش لب‌ها و پلك زدن بيش از حد

- احساس ناكامي هنگام تلاش براي ارتباط برقرار كردن با ديگري

- دچار شدن به توقف كلام هنگام تلاش براي شروع گفت و گو

- كشيدن برخي صداها هنگام تلفظ يك كلمه

- بروز علائم اضطرابي هنگام تلاش براي صحبت كردن

روش‌هاي درمان لكنت زبان

لكنت زبان در سنين بسيار پايين ممكن است به مرور زمان و به طور خود به خود بهبود يابد. اگر فرزند شما بعد از 5 سالگي نيز مشكلات مرتبط با لكنت زبان را تجربه مي‌كند براي درمان او گزينه‌هاي زير را مد نظر قرار دهيد:

1. گفتار درماني

گفتار درماني يكي از رشته‌هاي توانبخشي است كه به بهبود انواع مشكلات زبان و گفتار كمك مي‌كند. مراجعه به گفتار درمانگر به فرزندتان ياري مي رساند تا با استفاده از تمرين‌هاي گفتاري فصاحت كلام خود را بهبود ببخشد و از اين طريق به اعتماد به نفس بالاتري در اين زمينه دست يابد. درمانگر در اين درمان معمولاً بر الگوهاي گفتاري كودك تمركز كرده و با استفاده از روش‌هاي مختلف پاداش دهي به او كمك مي‌كند تا كنترل سرعت كلام  و تنفس خود را در دست بگيرد و در نتيجه با روايي بيشتري سخن بگويد.

2. بازي درماني

در بسياري از موارد لكنت زبان در اثر تجربه رويدادهاي استرس‌زا در كودكي بروز پيدا مي‌كند. كودمان به دليل توانايي كم‌تر براي پردازش و هضم مشكلات هيجاني، نمي‌توانند احساسات خود را به خوبي بيان كنند و از همين رو اضطراب‌هاي شديد منجر به مشكلات جسماني يا رفتاري در آن‌ها مي‌شود و در بسياري از موارد با اختلالات گفتار نمايان مي‌گردد.

روانشناس متخصص در حيطه كودك با استفاده از روش‌هاي مختلفي نظير بازي درماني به فرزندتان كمك مي‌كند تا او بتواند به شيوه‌هاي سالمي احساسات و ترس‌هاي خود را بيان كند و روش‌هاي مناسب سازگاري با آن‌ها را بياموزد. كمك گرفتن از يك گفتار درمانگر و روانشناس در كنار هم به تسريع فرايند درمان كمك كرده و باعث مي‌شود كودك و والدين با سهولت بيشتري روش‌هاي غلبه بر مشكلات گفتاري را فرابگيرند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه نكات حساس تربيت فرزند كليك كنيد.

3. رواندرماني شناختي رفتاري

لكنت تنها به كودكان اختصاص ندارد و ممكن است فرد در هر دوره سني دچار لكنت زبان باشد. در اين شرايط اگر روانشناس تشخيص دهد كه عوامل رواني در بروز اين اختلال تأثيرگذار هستند از درمان‌هايي نظير درمان شناختي رفتاري براي بهبود اين مشكل بهره مي‌گيرد. درمان شناختي رفتاري به شما كمك مي‌كند تا بتوانيد افكار زير بنايي مؤثر در بروز لكنت زبان را شناسايي كنيد. اين كار باعث مي‌شود اعتماد به نفس از دست رفته خود را بالا ببريد و با غلبه بر استرس‌ها و اضطراب‌هاي محيطي مشكل لكنت زبان خود را نيز رفع نماييد.

4. ساير روش‌هاي درمان لكنت زبان

در كنار روش‌هاي درماني ذكرشده روش‌هاي ديگري نظير استفاده از ابزار الكترونيكي پخش صدا و بازخورد دهي به كودك، استفاده از تكنيك‌هاي تنفسي براي كنترل اضطراب و تحريك الكتريكي مغز نيز ممكن است براي درمان پيشنهاد شود. علاوه بر كمك گرفتن از خدمات حرفه‌اي لازم است كه از محيط پر آرامشي براي فرد مبتلا به لكنت ايجاد نماييد و تمرين‌هاي انجام شده در جلسات را خانه نيز انجام دهيد. براي اطلاع از بهترين روش‌هاي درمان لكنت زبان كودكان كنيد.

راهكارهايي براي كمك به كودك دچار لكنت زبان

در اينجا به ذكر چند راهكار براي مراقبين پرداخته‌ايم:

1. علت بررسي شود. اگر علت لكنت يك ترس محيطي يا مشكل عاطفي است، حتما بايد عوامل بوجود آورنده آن بررسي و رفع شود.

2. از سرزنش پرهيز كنيد و با لحن عيب جويانه در مورد لكنتش صحبت نكنيد " براي مثال چرا اينطوري حرف مي‌زني".

3. در زمان عصبانيت لكنت كودك بيشتر مي‌شود پس سعي كنيد در زمان عصبانيت آرامش خود را حفظ كرده و سعي كنيد با توهين و تهديد خشم او را بيشتر نكنيد.

4. مراقب باشيد اطرافيان كودك هرگز به خاطر حرف زدنش او را مسخره نكنند. اين كار اعتماد به نفس او را به شدت كاهش داده و مشكل لكنت او را بيشتر مي‌كند.

5. استرس‌هاي كودك مي‌تواند بروز لكنت زبان را بيشتر كند. بنابراين سعي كنيد تا حد ممكن محيط آرام و به دور از تنش و استرسي براي كودك مهيا كنيد.

6. كلام اين كودكان ممكن است با دشواري و طولاني‌تر انجام شود. هرگز صحبت‌هاي كودك را قطع نكنيد و ميان حرفش نپريد.

7. سعي كنيد به صحبت‌هاي كودك توجه كامل داشته باشيد و به دليل لكنت داشتن حرف‌هايش را ناديده نگيريد. 

8. وقتي كودك در حرف زدنش دچار مشكل مي‌شود، ابتدا با آرامش به حرف‌هايش گوش دهيد. سپس در پاسخ يا تاييد او آرام و شمرده حرف زدن كلام خود را الگو قرار دهيد.

9. از ترساندن، تهديد و تنبيه بدني كودك به شدت پرهيز شود. اين شيوه‌هاي تربيتي مشكل او را چند برابر مي‌كند.

10. در صورت بهبود نيافتن يا شدت گرفتن مشكل بهتر است كودك را نزد روانشناس يا گفتاردرمانگر ببريد. گاهي مشكل در اثر اضطراب و ترس عميق در كودك ايجاد مي‌شود كه در اين صورت حل ريشه‌اي مشكل با كمك مشاوره كودك  ضرورت دارد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره كودك كليك كنيد. 

چه زماني از متخصص كمك بگيريم؟

لكنت زبان خيلي اوقات گذراست و تا حدود 5 سالگي از بين مي‌رود. اما گاهي اوقات پس از اين سن نيز از بين نرفته يا شدت آن بيشتر مي‌شود. حتي ممكن است لكنت همراه با مشكلاتي مثل حركات صورت و اختلال تيك همراه شود. در اين شرايط بهتر است براي ارزيابي و مداخله به متخصص مراجعه شود. به خصوص در موقعيت‌هايي كه فشار يا توقف كلام در كودك شدت بيشتري گرفته يا كودك سعي مي‌كند از موقعيت‌هاي حرف زدن اجتناب كند. گاهي مشكلات درون خانه به قدري است كه والدين قبل از آن كه به موضوع لكنت زبان كودك بپردازند، بايد با دريافت مشاوره خانواده و يا زوج درماني به حل مسئله و تعارضات خانه بپردازند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره خانواده كليك كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: لكنت زبان