شايد خيلي از مواقع از خود بپرسيد خانواده سالم چه خانواده‌اي است و چه ويژگي‌هايي دارد؟ در خانواده سالم نيازهايي فراتر از مسكن، غذا، تحصيل و حتي امنيت جسمي و جنسي اعضا برآورده مي‌شود. انسان داراي ابعاد شخصيتي متفاوتي است كه اگر در خانواده به آن‌ها اهميت داده شود، به بهترين شكل رشد مي‌يابد. بسياري از انحرافات، اختلالات و كج روي‌هاي رفتاري ناشي از مشكلات خانوادگي است. در بسياري از مواقع اين اختلافات به حدي پيچيده مي‌شوند كه تنها با جلسات مشاوره خانواده قادر به رفع آن‌ها خواهيم بود. چه بسا پيشگيري و آموزش به درمان اولويت داشته و بايد پيش از هر چيز به دنبال بهترين سبك زندگي بود. در ادامه به بررسي ويژگي‌ها، نقش و اصول يك خانواده سالم اشاره مي‌پردازيم.

منبع: خانواده سالم

نقش خانواده در جامعه چيست؟

وجود يك خانواده سالم هم براي خود اعضا و هم براي جامعه منافع زيادي به همراه دارد. خانواده نخستين محيطي است كه كودك در آن پرورش مي‌يابد و بر رفتارهاي او در بزرگسالي نيز تاثير مي‌گذارد. اين تاثير به قدري است كه حتي عده‌اي از جرم شناسان آن را عامل سلامت يا بيماري فرد مي‌دانند. نقش خانواده به خصوص در سال‌هاي اوليه رشد كودك انكارناپذير است. كودكان براي رشد متعادل رواني و اجتماعي نياز مبرمي به آرامش، امنيت و محبت در خانواده‌اي سالم دارند. اهميت اين مساله آنجاست كه بقا جامعه در گرو بقاي خانواده و موفقيت و شكست جامعه در سلامت يا گسستگي نهاد خانواده است. براي كسب اطلاع بيشتر از نقش خانواده كليك كنيد.

ويژگي هاي خانواده سالم

آزادي در خانواده سالم به معناي آزادي در ديدن، شنيدن، انديشيدن، احساس‌كردن، خواستن و انتخاب‌كردن است. صميميت در خانواده سالم نيز باعث مي‌شود افراد نظرات خود را علارغم تفاوت‌ها بيان كنند. براي كسب اطلاع از صميميت در خانواده كليك كنيد.

اعضاي خانواده سالم به يكديگر اعتماد مي‌كنند و بين آن‌ها ارتباط روشن و سازگار وجود دارد؛ برقراري ارتباط روشن مستلزم آگاه‌بودن از خود و ديگري و همچنين احترام گذاشتن به يكديگر است. براي آگاهي بيشتر از احترام بين اعضاي خانواده كليك كنيد. 

در خانواده‌هاي سالم لزومي ندارد همه افراد خانواده مثل هم فكر و رفتار كنند. منحصر به‌ فرد بودن اعضاي خانواده نوعي ارزش محسوب مي‌شود. در يك خانواده سالم مشكلات هر كدام از اعضا قضاوت و رد نمي‌شوند، بلكه همه خانواده با هم براي حل آن مي‌كوشند. در چنين خانواده‌هايي قوانين خانه، باز و انعطاف‌پذيرند. براي كسب اطلاع از قوانين خانه كليك كنيد.

همچنين در هر خانواده سالمي علاوه بر اين ويژگي‌ها مجموعه‌اي از اصول وجود دارد كه در زير سايه آن‌ها خانواده شكوفا مي‌شود. در ادامه به چند مورد از اين اصول اشاره كرده‌ايم.

1. وحدت در خانواده سالم

مادر يكي از اركان اصلي براي رسيدن به وحدت خانوادگي است. مادران بايد فرزندان خود را با يكديگر صميمي كرده و كدورت‌هاي ايجاد شده بين ساير اعضاي خانواده را از بين ببرند. آن‌ها اين قدرت را دارند كه همدلي‌ها را زياد كنند و خود مركز كانون گرم خانواده باشند. براي آگاهي بيشتر از وحدت خانوادگي كليك كنيد.

براي اينكه در جامعه‌اي وحدت وجود داشته باشد، ابتدا بايد درون خانواده‌ها و بين اعضا وحدت ايجاد شود. وقتي اعضاي خانواده، كدورت‌هايشان را پيش افراد غريبه عنوان مي‌كنند اما با عضو خانواده خود كنار نمي‌آيند نشان از عدم وحدت در آن خانواده است. انسجام خانوادگي و احترام بين اعضاي خانواده به دنبال وحدت خانواده به وجود مي‌آيند. براي كسب اطلاع بيشتر در زمينه انسجام خانوادگي كليك كنيد. 

2. عشق در خانواده سالم

عشق اولين موضوعي است كه در يك خانواده سالم مطرح مي‌شود. ابراز عشق در خانواده از طرف همه اعضا بايد صورت بگيرد. زوج‌هايي كه زندگي مشترك موفق دارند، حضور هميشگي يك نوع عشق و محبت بي چون و چرا را عامل اصلي خوشبحتي در زندگي خود مي‌دانند. اين موضوع مي‌تواند نقش مهم و استحكام پذيري را در خانواده داشته باشد. براي اطلاعات بيشتر در زمينه ابراز عشق در خانواده كليك كنيد. 

اين محبت بدون قيد و شرط باعث مي‌شود كه همه اعضا به يكديگر اعتماد داشته و هميشه مهم ترين مسائل خود را با خانواده مطرح كنند. بنابراين صداقت در خانواده‌اي با اين ويژگي‌ها بيشتر به چشم مي‌خورد. اظهار عشق، محبت بيشتري را در پي دارد و باعث مي‌شود در جامعه نيز افرادي تربيت شوند كه به ديگران اهميت مي‌دهند؛ پس همدلي و ياري رساني در آن جامعه تقويت مي‌شود. براي آگاهي بيشتر از صداقت در خانواده كليك كنيد. 

آنچه براي ايجاد يك خانواده سالم بايد انجام دهيد

همواره به ياد داشته باشيد كه يك خانواده سالم و موفق بدون تلاش همه اعضا و به طور خود به خود به دست نمي‌آيد. براي رسيدن به اين امر بايد ميزان آگاهي خود و ساير اعضاي خانواده‌تان را بالا ببريد و در اين مسير گام‌هاي لازم را برداريد. ما در ادامه به مهم ترين راهكارها در زمينه ايجاد يك خانواده سالم اشاره كرده ايم:

1. بين صميميت و نياز به تنهايي تعادل ايجاد كنيد

يكي از مشكلاتي كه در اكثر خانواده‌ها مشاهده مي‌شود مشكلات مرتبط با تعيين مرزها و حريم شخصي است. برخي خانواده‌ها صميميت را به گونه‌اي تعريف مي‌كنند كه اجازه داشتن هيچ گونه حريم شخصي به اعضاي خود نمي‌دهند. والدين در اين سيستم معمولا بسيار كنترل گر هستند و نسبت به هرگونه تمايل براي تنهايي بچه‌ها يا همسر واكنش نشان مي‌دهند.

در مقابل خانواده‌هاي ديگري نيز وجود دارند كه مرزهاي بسيار دوري از هم دارند. آن‌ها با وجود اينكه در يك خانه زندگي مي‌كنند گويي فرسنگ‌ها از هم فاصله دارند و از نظر عاطفي خود را از يكديگر جدا كرده اند. بسيار اهميت دارد كه بتوانيد در اين ميان موضع معتدلي را اتخاذ كنيد. شما بايد براي گذراندن زمان و ايجاد صميمت بين خود ارزش قائل شويد و در عين حال اجازه دهيد هر نفر شخصيت مستقلي را شكل دهد. براي كسب اطلاع بيشتر از آزادي در خانواده كليك كنيد. 

2. عشق و علاقه خود را به موضوع خاصي مشروط نكنيد

بسيار اهميت دارد كه افراد خانه و خانواده خود را پناهگاه امني بدانند و همواره در مورد دوست داشته شدن از جانب والدين يا خواهر و برادرهاي خود احساس اطمينان داشته باشند. توجه كنيد كه ممكن است در طول زندگي هريك از افراد اشتباهاتي مرتكب شوند كه خشم شما را برانگيزد.  اين امري طبيعي است و براي همه اتفاق مي‌افتد اما مسئله مهم اين است كه به اعضاي خانواده خود نشان دهيد كه در اين مواقع از كار آن‌ها ناراحت هستيد و كل شخصيت او را زير سوال نمي‌بريد. اين مسئله به خصوص براي فرزندان اهميت بسياري دارد كه بدانند والدين آن‌ها همواره دوستشان دارند و مهر و محبت خود را به خاطر هيچ مسئله‌اي از آنان دريغ نمي كنند. به همين خاطر هرگز جملاتي نظير " ديگر دوستت ندارم" يا " ديگر مادر تو نيستم" را به خاطر اشتباهات فرزندانتان به كار نبريد.

3. به نيازهاي يكديگر توجه نماييد

اصلي ترين نيازهاي انسان يعني نياز به امنيت، عشق و احترام پيش از هرجايي در خانواده برآورده مي‌شوند. افرادي كه از اين نيازها محرومند اغلب از نظر روان شناختي دچار بحران شده و كم تر مي‌توانند به سمت خودشكوفايي قدم بردارند. از همين رو بسيار اهميت دارد كه نيازهاي يكديگر را بشناسيد، برايشان ارزش قائل باشيد و براي برآورده كردن آن‌ها تلاش كنيد.

4. مسئوليت پذير باشيد

يك خانواده سالم زماني پديد مي‌آيد كه همه اعضاي آن وظايف خود را بشناسند و در برابر يكديگر احساس مسئوليت پذيري كنند. اين امر تعهد و پايبندي را در افراد تقويت كرده و باعث مي‌شود در ساير روابط خود نيز با موفقيت بيشتري عمل كنند. با تقويت مسئوليت پذيري مي‌توانيد زندگي مشترك‌تان را به بهترين نحو مديريت نمايد. براي كسب اطلاع بيشتر از زندگي مشترك موفق كليك كنيد. 

5. براي ايجاد يك خانواده سالم صداقت را از ياد نبريد

صداقت با مفهوم اعتماد ارتباط تنگاتنگي دارد و نبود آن مي‌تواند آسيب بسياري به اعضاي خانواده وارد كند. براي مثال والديني كه به هر دليلي به فرزند خود دروغ مي‌گويند نوعي احساس شكاكيت و ترديد را در او شكل مي‌دهند كه باعث مي‌شود نتواند به راحتي به دنياي پيرامون اطمينان كند و يا همواره سطحي از نگراني و تنش را در خود احساس نمايد. از همين رو تلاش كنيد به خاطر بهانه‌هاي مختلف صداقت را زير پا نگذاريد و به جاي دروغ گفتن راه حل سالم تري براي حل مشكلات خود پيدا كنيد.

6. انعطاف پذير باشيد

هر خانواده‌اي قوانين مربوط به خود را دارد كه كمك مي‌كند اعضاي آن در چهارچوب خاصي رفتار نمايند و در كنار يكديگر آرامش داشته باشند. با اين حال بسيار اهميت دارد كه هدف ايجاد اين قوانين را از ياد نبريد و به طور خشك و انعطاف ناپذير در پي اجراي آن‌ها نباشيد. اجراي قوانين در خانواده بايد در خدمت رفع تنش و ايجاد صلح باشد نه اينكه خود به محل تنش و اختلاف تبديل شود. در نتيجه سعي كنيد متناسب با شرايط گوناگون از خود انعطاف پذيري به خرج داده و در صورت لزوم قوانين را تغيير دهيد.

7. در عشق و فداكاري افراط نكنيد

هيچ خانواده‌اي بدون فداكاري‌هاي اعضاي خود دوام نمي‌آورد. گاهي اوقات والدين از لذت‌هاي  بزرگ خود چشم پوشي مي‌كنند تا لحظه‌اي شادي را در چشم فرزندان خود ببينند و به رشد و كمال آن‌ها كمك نمايند. با اين حال توجه داشته باشيد كه افراط در هر موضوعي مي‌تواند پيامدهاي منفي به بار بياورد و شما را از مسير اصلي منحرف نمايند. فداكاري‌هاي افراطي نيز از اين موضوع مستثني نيستند. براي مثال والديني كه دائما اشتباهات فرزندان خود را به گردن گرفته و فرصت تجربه هيچ سختي را به آن‌ها نمي‌دهند ناخواسته فرصت پرورش روحيه مسئوليت پذيري را از فرزندان خود مي‌گيرند و از آن‌ها موجوداتي وابسته مي‌سازند. در نتيجه بسيار اهميت دارد كه بتوانيد در اين زمينه ميانه روي لازم را داشته باشيد و از فداكاري‌هاي افراطي و آسيب زا بپرهيزيد.

8. نسبت به يكديگر پذيرش داشته باشيد

قرار نيست اعضاي يك خانواده همواره شبيه به هم باشند. دو نفر از يك پدر و مادر مي‌توانند ويژگي‌هاي منحصر به فردي را شكل بدهند و تفاوت‌هاي بسياري در رفتار با هم داشته باشند. از همين رو نسبت به بروز تفاوت‌ها آمادگي داشته باشيد و سعي كنيد شخصيت يكديگر را به عنوان شخصيت‌هاي مستقل بپذيريد.

9. در مورد افكار و احساسات خود با يكديگر صحبت كنيد

بسيار اهميت دارد كه اعضاي خانواده بتوانند هنگام بروز تعارض‌ها با يكديگر صحبت كرده و بدون ترس از قضاوت يا شرمندگي احساسات و افكار خود را با يكديگر در ميان بگذارند. حرف زدن به طور شفاف و دقيق در مورد مسائل مختلف باعث مي‌شود راحت تر مشكلات را مديريت نماييد و شاهد تنش‌هاي كم تري در ميان خود باشيد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمين خانواده موفق كليك كنيد. 

10. افراد بي طرف را وارد دعواهاي خود نكنيد

اين موضوع بسيار در خانواده‌ها اتفاق مي‌افتد كه در دعواهاي خود شروع به يار كشي كرده و اعضاي بي طرف را وارد بحث‌ها و مجادله‌هاي خود با فردي ديگر مي‌كنند. براي مثال بسياري از زوجين هنگام دعوا با همسر خود دائما فشار اين موضوع را به يكي از فرزندان منتقل كرده و از او انتظاراتي نظير همدلي يا طرفداري دارند. اين مسئله كه در اصطلاح خانواده درماني تحت عنوان مثلث سازي شناخته مي‌شود معمولا آسيب‌هاي زيادي به شخص سوم وارد كرده و افراد را در يك چرخه معيوب از دعوا و مجادله درگير مي‌سازد. خانواده‌هاي تركيبي مشكلات زيادي در اين ياركشي‌ها تجربه مي‌كنند كه بايد برطرف شود. براي كسب اطلاع بيشتر از خانواده‌ هاي تركيبي كليك كنيد. 

سخن آخر

سلامت افراد در گرو سلامت خانواده آنان است؛ به طوري كه افراد رشديافته در خانواده‌هاي سالم، انعطاف پذيري و موفقيت بيشتري از خود در جامعه نشان مي‌دهند و برعكس افرادي كه خانواده سالمي نداشته‌اند به احتمال بيشتري دچار اختلالات روحي و رواني خواهند شد. به همين دليل ضروري است كه براي تشكيل خانواده سالم خود از يك روانشناس كمك بگيريد تا راهكارهاي اصولي به شما ارائه دهد. متخصصان مركز مشاوره حامي هنر زندگي در خدمتتان هستند تا در اين زمينه ياري‌تان كنند. براي كسب اطلاعات در زمينه مشاوره خانواده كليك كنيد. 

براي دريافت مشاوره در زمينه خانواده سالم مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: خانواده سالم