همزمان با پيشرفت تكنولوژي و بالا رفتن رقابت، اعتياد به كار نيز شكلي پيچيده‌تر و شديدتري به خود گرفته است. شايد با شنيدن كلمه اعتياد، مواد مخدر در ذهن شما بيايد اما بايد بدانيد كه تمام اعمال دنيا قابليت اين را دارند كه به اعتياد تبديل شوند. به اين نوع از اعتيادها اعتياد رفتاري گفته مي‌شود. سخت كوشي قابل تحسين است اما افرادي كه به كار معتادند نمي‌توانند به چيزي غير از آن فكر كنند و ساير ابعاد زندگي‌شان مختل مي‌شود. اگر شما نيز آن‌قدر درگير مشغله‌هاي كاري هستيد كه احساس مي‌كنيد دچار اين اعتياد شده‌ايد، در ادامه اين مطلب ويژگي‌هاي اعتياد به كار، علل و راه‌هاي درمان آن را بررسي كرده‌ايم كه مطالعه آن مي‌تواند براي شما مفيد باشد. 

منبع: اعتياد به كار

چه زماني كار كردن به اعتياد تبديل مي شود؟

اعتياد به كار مثل تمام اعتياد هاي ديگر، نوعي اختلال در سلامت رواني است. اعتياد به كار ناتواني در متوقف كردن رفتار و تمايل وسواس گونه به انجام كار، بيش از حد نياز است. اين موقعيت اغلب يك نياز اجباري براي رسيدن به موفقيت يا فرار از استرس است. افراد مبتلا به اعتياد به كار معمولا به عنوان شخصيت كمال گرا شناخته مي‌شوند. كار كردن زياد زماني به اعتياد تبديل مي‌گردد كه به عملكرد فرد در ساير حوزه‌هاي زندگي آسيب وارد كند. براي آشنايي بيشتر با راهكارهاي غلبه بر كمال گرايي كليك كنيد.

فرد معتاد به كار چگونه است؟

افراد معتاد به كار نمي‌توانند كار نكنند، حتي وقتي مدتي از شغل خود دور باشند، مانند معتاداني كه مواد مخدر به آن‌ها نرسيده واكنش نشان مي‌دهند. آن‌ها نمي‌توانند تفريح كنند و از تعطيلات خود بهره نمي‌برند. اين افراد معمولاً مورد نفرت همكاران و مورد تشويق رئيس خود قرار مي‌گيرند. نشانه‌ها و علائم فرد معتاد به كار در ادامه ذكر خواهد شد.

علائم اعتياد به كار 

1- تمام فكر و ذكرش معطوف و مشغول به كارش است.

2- از كار براي آرامش استفاده مي‌كند.

3- بيشتر از زمان مشخص در محل كار مي‌ماند.

4- وقت‌هايي كه بيكار است، از حال روحي و جسمي خود ناراضي است.

5- عملكرد زندگي در جنبه‌هاي خانوادگي و اجتماعي مختل مي‌شود.

6- تمام تلاش خود را براي هدر نرفتن زمان كاري به كار مي‌بندد.

7- سلامت جسمي و رواني خود را براي شغلش به خطر مي‌اندازد، براي مثال ساعت‌هاي خواب را كاهش مي‌دهد تا بتواند بيشتر كار كند.

8- فردي كه اعتياد به كار دارد بدون افزايش درآمد يا مزايا، كار خود را بيشتر مي‌كند.

9- درخواست‌هاي ديگران براي كمتر كار كردن را نمي‌پذيرد.

10- ترس زيادي در مورد از دست دادن شغل خود دارد.

11- از كار به عنوان راهي براي كنار آمدن با مشكلات رواني خود نظير اضطراب و افسردگي استفاده مي‌كند.

12- از كار براي اجتناب از مواجه شدن با بحران‌هاي زيادي نظير طلاق يا مرگ ديگران استفاده مي‌كند.

فرد معتاد به كار براي اينكه همان لذت و اثراتي كه در گذشته كار كردن براي او به ارمغان مي‌آورد را تجربه كند، بايد بيشتر كاركند. همانطور كه يك معتاد به مواد مخدر مصرف خود را بيشتر مي‌كند.

چگونه بفهميم به كار معتاد شده ايم

براي اينكه بتوانيد بفهميد كه شما يا عزيزانتان به كار معتاد هستيد، بايد سؤالات زير را از خود بپرسيد و اگر اكثر موارد آن در مورد شما صدق مي‌كرد، به نظر با يك مشكل جدي مواجه شده‌ايد.

1. آيا برنامه كاري شما، باعث ايجاد مشكل در خانواده يا زندگي اجتماعي شده است؟
2. آيا ترك كردن كار و به خانه رفتن براي شما سخت است؟
3. آيا شما به خاطر احترام و تحسين ديگران، معمولاً از ثمرات و مزاياي كار صرف نظر مي‌كنيد؟
4. آيا شما وعده‌هايي كه به ديگران در مورد زمان‌هاي بيكاري داده‌ايد را مي‌شكنيد؟
5. هنگام تعطيلات، استراحت كردن براي شما دشوار است و بي‌قرار مي‌شويد؟
6. سلامت جسمي شما به خاطر برنامه كاري بيش از حد كاهش يافته است؟
7. آيا از درخواست ديگران براي كم كردن كار سر باز مي‌زنيد؟
8. آيا تلاشي براي كم كردن ميزان كار خود انجام داده‌ايد كه در آن شكست بخوريد؟

توجه : اگر 5 مورد از 8 مورد بالا را داريد، حتما جهت بررسي بيشتر و دريافت كمك به روانشناس مراجعه كنيد.

پناه بردن به كار، فرار از مشكلات رواني ديگر

معمولاً افرادي كه از كمبود اعتماد به نفس، افسردگي يا مشكل در روابط اجتماعي رنج مي‌برند، خود را بيش از حد به كار مشغول مي‌كنند. آن‌ها معمولاً كساني هستند كه فكر مي‌كنند نمي‌توانند روي زندگي خود كنترل داشته باشند و براي آن تلاش كنند؛ بنابراين خود را با كار بيش از حد سرگرم مي‌كنند.

اين افراد معمولاً از عدم مسئوليت پذيري نيز رنج مي‌برند و با كار كردن سعي مي‌كنند از مسئوليت‌هاي ديگر زندگي فرار كنند. همچنين رفتار كمال‌گرايي نيز در آن‌ها مشهود است و مي‌خواهند خيلي زود به اهداف بلندمدت خود برسند. در واقع اين افراد براي درمان اعتياد به كار نياز به حل مسائل ايجاد كننده اعتيادشان دارند.

براي اطلاع بيشتر درباره افزايش مسئوليت پذيري كليك كنيد.

توصيه هايي براي بهبود اعتياد به كار 

رعايت برخي توصيه‌ها و تعيين كردن يكسري قوانين در مورد مسائل شغلي مي‌تواند در بهبود اعتياد به كار به شما تا حد زيادي كمك كند از جمله اين توصيه‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

1- زمان مشخصي را براي پرداختن به امور كاري اختصاص دهيد

امروزه با گسترش استفاده از اينترنت افراد زيادي به صورت دور كاري حتي زماني كه در منزل حضور دارند به فعاليت‌هاي شغلي خود مي‌پردازند. از آنجايي كه در اين حالت فرد محدوديت زماني خاصي براي انجام كارهاي خود ندارد ممكن است هر ساعتي از شبانه روز را به شغل خود اختصاص دهد. اين امر مي‌تواند زمينه ساز وابستگي به كار و فاصله گيري از ساير روابط اجتماعي شود. در نتيجه اگر شغلي داريد كه ساعات كاري انعطاف پذيري دارد سعي كنيد خودتان براي آن چارچوب مشخصي تعيين كنيد و زمان‌هاي محدود و خاصي را براي پرداختن به آن اختصاص دهيد.

2- استراحت نيز نياز به برنامه ريزي دارد!

بسياري از افراد به استراحت و اوقات فراغت به عنوان يك نياز جدي نگاه نمي‌كنند. همچنين برخي انتظار دارند اوقات فراغت حتما زمان‌هاي طولاني و همراه با تفريحات خاصي باشد. در حالي كه لازم است هر روز زمان هرچند كوتاهي را به استراحت‌هاي ساده‌اي اختصاص دهيد و در بلندمدت براي داشتن تفريحات بهتر نيز برنامه ريزي كنيد. برخي افراد كه دچار اعتياد به كار هستند دائما استراحت كردن را به تعويق مي‌اندازند و آن را به زماني موكول مي‌كنند كه كارشان تمام شود. در حالي كه لازم است زمان مشخصي را در طول روز به آن اختصاص دهيد و درست در همان ساعت كارهايتان را متوقف كنيد.

3- استرس‌هاي زندگي‌تان را شناسايي كنيد

همان طور كه پيش تر اشاره شد بسياري از افراد براي فرار از مشكلات و فشارهاي رواني موجود در زندگي خود به كار كردن زياد پناه مي‌برند. تلاش كنيد كمي زندگي خود را مورد بازنگري قرار دهيد و ببينيد اگر كار كردن نبود مجبور بوديد با چه استرس‌ها و مشكلاتي دست و پنجه نرم كنيد. شناخت اين مسائل به شما كمك مي‌كند تا به جاي فرار از آن‌ها به دنبال راه حلي برايشان بگرديد.

4- از تكنيك‌هاي آرام سازي خود كمك بگيريد 

براي آنكه بتوانيد استرس‌هاي زندگي خود را مديريت كنيد و كمتر در فعاليت‌هاي مرتبط با شغل خود غرق شويد كمك گرفتن از تكنيك‌هاي آرام سازي خود نظير ريلكسيشن، ذهن آگاهي يا پرداختن به مراقبه و يوگا تا حد زيادي مي‌تواند كمك كننده باشد.

5- باورهاي خود در مورد تفريح را تعديل كنيد 

يكي از عواملي كه مي‌تواند افراد را به سمت اعتياد به كار سوق بدهد داشتن باورهاي غلط در مورد تفريح است. براي مثال برخي افراد فكر مي‌كنند در هر لحظه از زندگي خود حتما بايد كار مفيدي انجام دهند و در واقع تفريح كردن نوعي هدر دادن لحظه‌هاست! اين امر باعث مي‌شود در زمان‌هايي كه استراحت مي‌كنيد همواره احساس گناه يا عذاب وجدان داشته باشيد و دائما در مورد انجام امور شغلي با مشغوليت ذهني دست و پنجه نرم كنيد. توجه داشته باشيد كه نياز به تفريح يكي از نيازهاي اساسي همه انسان‌هاست و اگر به درستي ارضا نشود مي‌تواند به الگوهاي رفتار غلط و بيمارگون بيانجامد. در نتيجه داشتن استراحت كافي گامي در جهت سلامت جسم و روان است كه براي هركسي ضرورت دارد.

6- بين كار و زندگي خانوادگي مرزبندي‌هاي مشخصي ايجاد كنيد  

بسيار اهميت دارد كه اولويت‌هاي زندگي خود را به درستي بشناسيد و ميان آن‌ها مرزهاي مشخصي ايجاد نماييد. به اين فكر كنيد كه داشتن يك خانواده سالم و شاداب در كنار پيشرفت شغلي براي شما چقدر ارزش دارد و براي داشتن اين خانواده لازم است چه وظايفي را انجام دهيد؟ در نظر گرفتن اين وظايف و اختصاص دادن زمان‌هاي مشخصي براي آن‌ها به شما كمك مي‌كند تا بتوانيد بين كار و زندگي خانوادگي نوعي تعديل ايجاد كنيد و مرزبندي‌هاي دقيقي در اين باره داشته باشيد.

7- براي درمان اعتياد به كار كمك گرفتن از متخصصين را جدي بگيريد 

امروزه متخصصين براي رفتارهايي كه به صورت وسواسي انجام مي‌شود و عملكرد روزمره فرد را با اختلال مواجه مي‌كنند اهميت قائل هستند و تحت عنوان اعتياد رفتاري براي درمان آن‌ها برنامه ريزي مي‌كنند. براي بهبود مشكل خود لازم است كه در كنار رعايت توصيه‌هاي عمومي به يك روانشناس مراجعه كرده و در جلسات رواندرماني كه به طور اختصاصي بر درمان اعتياد به كار تمركز دارد شركت نماييد.

براي اطلاع بيشتر درباره اعتياد رفتاري كليك كنيد.

درمان اعتياد به كار

اگر شما به كار اعتياد داريد، ممكن است برنامه‌اي مشابه با بيماران مبتلا به اعتياد مواد مخدر دريافت كنيد. براي مثال شركت در جلسات گروه‌درماني با افرادي كه مشكل مشابه با شما دارند يا شركت در جلسات برنامه 12 قدمي براي ترك اعتياد در مورد اعتياد به كار نيز توصيه مي‌شود. توجه داشته باشيد كه اين اعتياد مي‌تواند به اندازه اعتياد به مواد به روح و روان شما آسيب برساند و درنتيجه نياز مبرمي به مداخلات حرفه‌اي روان‌شناسي دارد. در اين شرايط مشاوره ترك اعتياد به شما براي بازسازي زندگي‌تان كمك بسياري خواهد كرد.

براي اطلاع بيشتر درباره روند دريافت مشاوره ترك اعتياد كليك كنيد.

سوالات متداول 

- اعتياد به كار با سخت كوشي و پشتكار چه فرقي دارد؟ 

در اعتياد به كار فرد مشغوليت ذهني فراواني با شغل خود دارد و زماني كه مجبور مي‌شود از كار دست بكشد دچار تنش و اضطراب زيادي مي‌شود. همچنين به دليل پرداختن افراطي به مسائل شغلي دچار افت عملكرد در ساير ابعاد زندگي مي‌گردد. در حالي كه افراد سخت كوش در كنار پيشرفت شغلي مي‌توانند ساير جنبه‌هاي زندگي خود را حفظ كرده و در آن‌ها پيشرفت نمايند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اعتياد به كار مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: اعتياد به كار