آيا امكان تنفر از فرزند وجود دارد؟ دنياي والد و فرزند معمولا به صورت روابط آميخته با عشق و محبت در نظر گرفته مي‌شود؛ با وجود اين گاهي والدين به دلايل مختلفي ممكن است نسبت به فرزند خود احساس تنفر پيدا كنند. عموما تنفر از فرزند، احساس گناه فراواني نيز براي والدين به همراه دارد كه مي‌تواند مشكل را دو چندان كند. رابطه والد و فرزندي مانند هر رابطه ديگر دستخوش فراز و نشيب‌هايي مي‌شود و اين كاملا طبيعي است. آنچه اهميت دارد اين است كه والدين بتوانند به خوبي هيجانات خود را شناسايي كنند و به دلايل زير بنايي آن واقف باشند تا بتوانند براي چالش‌هايي كه در ارتباط با فرزند خود مواجه مي‌شوند، چاره اي بينديشند. مشاوره كودك اين امكان را فراهم مي‌كند با شناخت دلايل زير بنايي تنفر از فرزند و يادگيري شيوه‌هاي مناسب تربيت فرزند بتوانيد بر اين مشكل غلبه كنيد. 

منبع: تنفر فرزند

دلايل تنفر از فرزند

تنفر از فرزند به دلايل مختلف و پيچيده‌اي مي‌تواند رخ دهد. گاهي والدين مشكلات دروني يا مسائل حل نشده ارتباطي با فرزند خود يا ديگران دارند كه آن به صورت تنفر حس مي‌كنند. برخي از مسائل و علل زيربنايي تنفر از منظر روانشناسي كودك شامل موارد زير است. براي اطلاع بيشتر درباره روانشناسي كودك كليك كنيد.

1- تعارض دروني والدين

خيلي اوقات تعارض‌هاي دروني حل نشده والدين بدون اينكه فرد از آن آگاه باشد منجر به واكنش‌هايي مثل بيزاري از فرزند مي‌شود. تعارض‌ها و مسائل حل نشده فرد مي‌تواند منجر شود فرد احساس منفي نسبت به خود پيدا كند و در مورد فردي كه ارتباط نزديك داشته و وابستگي به او دارد ناخودآگاه احساس تنفر پيدا كند. 

2- تعارضات، كشمكش و ناكامي در ارتباط با كودك

ارتباط والد با كودك مي‌تواند با چالش‌هاي زيادي مواجه شود. برخي مواقع كودكان خلق دشوارتري دارند و حساس ترند، در حالي كه ممكن است رفتارهاي كودك به دليل يك بيماري يا اختلال مثل بيش فعالي يا اوتيسم باشد. در اين وضعيت والدين روش تربيتي سختگيرتري اتخاذ كرده و متقابلا با مقاومت و لجبازي بيشتر كودك مواجه مي‌شود. در كل اينگونه الگوي ارتباطي به تدريج باعث مشكل ارتباطي و به نوعي افزايش حس منفي بين والد و كودك مي‌شود. 

گاهي مشكلات رفتاري فرزندان يا ناسازگاري او مي‌تواند باعث آشفتگي و كاهش تحمل پدر و مادر شود. در اين موارد عموما والدين از كنترل و بهبود رفتارهاي كودك عاجز مي‌شود و گاها تلاش‌هاي والدين در كنترل فرزند كه توام با خشم و هيجان شديد است، با شكست مواجه مي‌شود. اين احساس ناكامي مي‌تواند در ارتباط با فرزند خشم بيشتري براي والد ايجاد كند. به تدريج خشم پنهان شدت يافته با احساس ناكامي، ممكن است تبديل به ايجاد احساس تنفر از فرزند شود. 

براي اطلاع بيشتر درباره بيش فعالي و اوتيسم كليك كنيد.

3- پذيرفتن بيش از حد مسئوليت

گاهي والدين به دلايل مختلف همه مسئوليت‌هاي كودك را به دوش مي‌كشند. والديني كه در مورد تحول كودك خود نگراني بيش از حد دارند و يا به طور ناخودآگاه تمايل دارند والد كامل و بي نقصي باشند، بيشتر اوقات خيلي از مسئوليت‌ها را از كودكان خود مي‌گيرند. با وجود اين، احساس تحمل بيش از حد و فشار رواني كه فرد تحمل مي‌كند، مي‌تواند باعث شود اين حس منفي به سوي كودك بازگردانده شود و به نوعي احساس بيزاري ايجاد گردد. والدين با آگاهي از روش‌هاي ايجاد مسئوليت پذيري كودكان مي‌توانند از ايجاد چنين چرخه معيوبي جلوگيري كنند.

براي آشنايي بيشتر درباره افزايش مسئوليت پذيري كودكان كليك كنيد.

4- تجربه آسيب‌هاي پيشين

برخي مواقع، آسيب‌هاي پيشيني كه فرد تجربه كرده است، به طور ناخودآگاه مي‌تواند بر احساسش نسبت به كودك خود تاثير بگذارد. مشكلاتي مثل تجربيات بدرفتاري يا آزار پيش از ازدواج، يا سوء رفتار در طول زندگي، مشكلات خانوادگي يا مشكلات عاطفي در طول كودكي مي‌تواند در زيربناي حس تنفر از فرزند موثر باشد. به علاوه استرس‌ها و ضربه‌هاي دوران بارداري يا زايمان بسيار مشكل كه براي سلامت مادر تهديد كننده است مي‌تواند حس منفي ناهشياري به كودك ايجاد كند.

5- مشكلات و اختلالات رواني

گاهي اختلالات رواني كه والد تجربه مي‌كنند در احساسي كه به كودك خود دارند تاثيرگذار است. گاهي تنفر از فرزند مي‌تواند ناشي از افسردگي و يا افسردگي پس از زايمان در والد باشد. اين اختلال در پدر يا مادر باعث تفكر و احساس منفي شديد نسبت به خود و دنياي اطراف مي‌شود. اين مشكلات مي‌تواند بر كاركرد ارتباطي مادر و كودك تاثيرگذار باشد. همچنين مشكلاتي مثل اختلال دوقطبي كه با نوسانات شديد خلق و رفتار همراه است و اختلالات شخصيت مثل شخصيت‌هاي مرزي كه در روابط خود دچار مشكلات شديد مي‌شوند، در شكل گيري ارتباط منفي با كودك موثر است. 

براي شناخت بيشتر درباره افسردگي پس از زايمان كليك كنيد.

6- كودكي سخت و مشكل دار

برخي والدين كه در كودكي تجربيات تلخ و آسيب زا داشته‌اند، به خصوص در مواردي كه سوء رفتار شديد، كودك آزاري يا محروميت‌هاي عاطفي شديد را تجربه كرده‌اند، در بزرگسالي در ارتباط با كودك خود احساسات منفي و مشكلات رفتاري زيادي را نشان مي‌دهند. خيلي از والديني كه در كودكي حس كرده‌اند مورد خشونت يا تنفر والدين قرار گرفته‌اند و احساس دوست داشتني نبودن طرد شدگي كرده‌اند، به طور ناخودآگاه اين احساس را به كودك خود انتقال مي‌دهند.

براي آگاهي بيشتر درباره كودك آزاري جنسي كليك كنيد.

7- كشمكش‌ها با همسر و تنفر از فرزند

گاهي روابط با همسر باعث ايجاد تنفر از فرزند مي‌شود. براي مثال بعضي مواقع زناني كه مورد بدرفتاري شوهر قرار مي‌گيرند يا احساس توجه يا محبت كافي را از او دريافت نمي‌كنند، ناخوداگاه خشم خود را به كودك منتقل مي‌كنند. يك بارداري ناخواسته باعث افزايش حس منفي و انتقال تنفر به نوزاد تازه به دنيا آمده مي‌شود. در واقع گاهي فردي كه در زندگي خود تعارض فراوان دارد نوزاد جديد را نمي‌تواند بپذيرد.

8- مشكلات محيطي و فقر

گاهي مشكلات زندگي يا مشكلات اقتصادي در افزايش حس تنفر از فرزند اثر گذار است. در خانواده‌هايي كه فقر زيادي وجود دارد، هر اشتباه كودك مي‌تواند تبعات بيشتري براي خانواده داشته باشد. همچنين مشكلات اقتصادي فشار رواني و استرس زيادي براي خانواده ايجاد مي‌كند كه مي‌تواند روابط منفي را بيشتر كند. به طوركلي مجموعه‌اي از اين عوامل در شكل گيري والدين سمي نقش دارند.

براي اطلاع از ويژگي والدين سمي كليك كنيد.

اثرات تنفر از فرزند

تنفر از فرزند ممكن است تنها در يك برهه زماني باشد، اما گاهي اين حس تنفر ريشه عميقي داشته و تاثيرات دراز مدت خواهد داشت. براي آن كه بتوانيد در برابر اين تاثيرات رفتار درستي پيش بگيريد، مقاله آموزش پدر و مادر را مطالعه كنيد. اثرات تنفر از فرزند موارد زير را در بر مي‌گيرد.

اثرات كوتاه مدت:

1- كناره گيري و درونگرايي كودك

2- پرخاشگر شدن با اطرافيان و همسالان

3- ايجاد ترس و اضراب مستمر

4- احساس گناه

5- مشكلات اشتها و غذا خوردن

6- مشكلات تحصيلي

اثرات دراز مدت:

1- اختلالات اضطرابي، افسردگي

2- مشكلات اعتماد به نفس و مشكل در روابط

3- افزايش احتمال رفتار مشابه با كودك خود

راهكارها مقابله با تنفر از فرزند

مي‌توانيد با روش‌هايي كه در ادامه بيان مي‌كنيم با حس بيزاري خود مقابله كنيد و با شكل دهي يك سبك دلبستگي ايمن ميان خود و فرزندتان بهداشت جسمي و رواني او را به بهترين شكل برآورده كنيد.

1- رفتارها و ويژگي‌هاي سني كودك را بشناسيد و انتظارات را از كودك تعديل كنيد. توجه داشته باشيد كه بعضي رفتارها به مرور زمان حذف مي‌شوند و نيازي به رفتارهاي هيجاني و پرخاش نيست.

2- با بهره بردن از كمك مشاور به علل احساس تنفر خود از فرزندتان پي ببريد و در راستاي كاهش آن تلاش كنيد. به اين نكته توجه داشته باشيد كه فرزند شما نيز به مانند هر انسان ديگري نياز دارد تا از مهر و محبت مادر برخوردار شود. 

3- روحيه خود را مثبت نگه داريد. براي خود برنامه‌هاي تفريحي و استراحت و فعاليت‌هاي موثر مثل ورزش داشته باشيد. سعي كنيد در گروه‌ها و يا حتي كارگاه‌هايي شركت كنيد كه به پيوند عاطفي ميان شما و فرزندتان كمك مي‌كند.

4- مهارت‌هاي كنترل هيجان خود و مديريت خشم و كنترل استرس را ياد بگيريد و تمرين كنيد. اين مسئله در زندگي زناشويي شما نيز مي‌تواند مفيد باشد.

5- مشكلات ارتباطي خود با كودك را بشناسيد و به كمك كسب آگاهي از نكات تربيتي فرزندان، مشورت گرفتن، كتاب خواندن و كمك حرفه اي مهارت‌هاي فرزندپروري را در خود تقويت كنيد تا خيلي از تعارض‌ها كاهش يابد. براي اطلاع بيشتر درباره نكات تربيتي فرزندان كليك كنيد.

سوالات متداول

تنفر والدين از فرزند خود با چه آسيب‌هايي همراه است؟

كودك همواره احساس تنهايي مي‌كند و به خاطر احساس بدي كه والدين نسبت به او دارند خود را سرزنش مي‌نمايد. همچنين اعتماد به نفس و عزت نفس خود را نيز از دست مي‌دهد و به مرور دچار اختلالات مختلفي از جمله افسردگي و اضطراب مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه كودك و خانواده مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: تنفر فرزند