اختلال بدريخت انگاري بدني يا بد شكل انگاري بدن يكي از اختلالات رواني است كه در دوران نوجواني و سنين جواني بسيار شايع مي‌باشد. شايد تا به حال در اطرافيان و دوستان خود كساني را ديده‌ايد كه مدام از ظاهر خود عيب‌هاي عجيب و غريب مي‌گيرند و ساعت‌ها به اين عيب‌ها فكر مي‌كنند. اين افراد در حضور ديگران دائما در حال حرف زدن از عيب‌هاي ظاهري خود هستند و مدام دست به عمل‌هاي زيبايي مي‌زنند، در صورتي كه از نظر شما هيچ مشكل خاصي در ظاهر آن‌ها وجود ندارد. اين اشخاص مبتلا به اختلال بدريخت انگاري بدني هستند. اضطراب، افسردگي، گرايش به مصرف مواد، افكار خودكشي و... از جمله عوارض اين بيماري است. با اين حال روش‌هاي درمان شناختي رفتاري بيشترين تاثير را در كنترل و بهبود اين اختلال داشته است. در اين مقاله قصد داريم در مورد اختلال بدريخت انگاري و نحوه درمان آن توضيح دهيم. 

منبع: اختلال بدشكل انگاري

اختلال بدريخت انگاري بدني چيست؟

اختلال بدريخت انگاري بدني يا بدشكلي بدني (body dysmorphic)، يك نوع اختلال رواني است كه طي آن فرد احساس مي‌كند يك نقص ظاهري خيلي بزرگ و خيالي در بدن خود دارد و مدام از آن گله مي‌كند. در صورتي كه اين نقص يا اصلا وجود ندارد يا اگر هم وجود دارد، بسيار جزئي و كمتر از آن چيزي است كه خود او فكر مي‌كند. مشغوليت ذهني اين افراد به اين مشكلات چيزي فراتر از ناراحتي‌هاي ساده در مورد ظاهر است كه بقيه افراد دارند. اين افراد ساعت‌ها جلوي آينه مي‌ايستند و به عيب‌هاي خيالي خود نگاه مي‌كنند. ممكن است چندين ساعت در روز، در مورد اين نقص‌هاي غير واقعي فكر كنند. اين افراد به حدي به عيب‌هاي خود باور دارند كه حرف هيچ شخص ديگري در مورد اينكه ظاهر خوبي دارند را باور نمي‌كنند. براي آشنايي درباره اختلالات رواني كليك كنيد.

گاهي اوقات اختلال بدريخت انگاري آنقدر شديد مي‌شود كه تمام ذهن و فكر فرد را مشغول مي‌كند و در نتيجه عزت نفس و اعتماد به نفس او را پايين مي‌آورد. حتي ممكن است از ترس مسخره شدن و طرد شدن، از حضور در جامعه خودداري كنند و خود را در خانه حبس كنند. در نهايت نيز ممكن است موقعيت شغلي يا تحصيلي خود را از دست بدهند و در حوزه‌هاي فردي و اجتماعي زندگي خود با مشكل مواجه شوند.

براي اطلاع بيشتر درباره حفظ عزت نفس و اعتماد به نفس كليك كنيد.

پيامدهاي اختلال بدريخت انگاري يا بد شكل انگاري بدن

اين اختلال در سنين نوجواني و جواني، زماني كه فرد بيش از هر زمان ديگري به ظاهر خود اهميت مي‌دهند، شايع‌تر مي‌باشد. در ادامه مهمترين پيامدهاي اختلال بدريخت انگاري ذكر شده است.

1- احساس گناه، شرم و خجالت

2- احساس تنهايي مفرط

3- افسردگي و اضطراب (براي آشنايي بيشتر درباره افسردگي چيست كليك كنيد).

4- وابستگي به الكل يا مواد مخدر (براي شناخت بيشتر درباره انواع مواد مخدر كليك كنيد).

5- احساس مداوم نياز به عمل هاي زيبايي غير ضروري (براي آگاهي درباره عمل هاي زيبايي كليك كنيد).

6- اختلالات خوردن و يا اختلالات خواب (براي اطلاع درباره اختلالات خوردن و اختلالات خواب كليك كنيد).

7- آسيب به خود و حتي افكار خودكشي و گاهي اقدام به خودكشي‌هاي نافرجام (براي آگاهي درباره خودكشي و علائم آن كليك كنيد).

همراه اختلال بدريخت انگاري بدني ممكن است اختلالات ديگري مانند اضطراب، افسردگي، هراس يا فوبياي اجتماعي، وسواس فكري-عملي نيز بروز كند.

براي اطلاعات بيشتر درباره فوبياي اجتماعي و وسواس فكري عملي كليك كنيد.

علائم اختلال بدريخت انگاري بدني (بد شكل انگاري بدن)

محور اصلي اختلال بد ريخت انگاري تصورات مفرط و غير واقعي در مورد ظاهر خود است. اين تصورات مي‌تواند در مورد كوچك يا بزرگ بودن قسمتي از بدن، ناموزون بودن و يا عدم تناسب در عضوي از بدن باشد. بيشترين عضوهاي بدن كه ممكن است اين افكار در مورد آن‌ها شكل بگيرد بيني، دهان، مو، پوست، اندام‌هاي تناسلي و هيكل كلي فرد مانند تصور قد خيلي كوتاه يا چاقي بيش از حد باشد. اين افراد ممكن است رفتارهاي زير را از خود نشان دهند.

1- نگاه كردن بيش از حد به آينه و چك كردن خود و يا اجتناب كردن از نگاه به آينه

2- دائما دنبال تاييد شدن مناسب بودن ظاهر خود از جانب ديگران هستند.

3- استفاده بيش از حد از لوازم آرايش براي پوشاندن عيب‌هاي تصوري خود يا پوشيدن لبا‌س‌هاي سايز بزرگتر براي ديده نشدن نقصشان

4- به دنبال انجام عمل‌هاي پي در پي هستند و از يك دكتر زيبايي به دكتر زيبايي ديگر مي‌روند.

علل اختلال بد شكل انگاري

درباره اين اختلال نمي‌توان علل خاص و مشخصي را معين كرد اما با اين حال تجربياتي كه افراد در دوران نوجواني داشته‌اند مي‌تواند در بروز اختلال بدريخت انگاري موثر باشد. نوجواني دوراني است كه افراد با كوچك ترين تمسخر و يا واكنش منفي ناراحت شده و در تلاش براي اصلاح مشكل خود هستند. وقتي نوجوان به اين باور برسد كه بدن او مشكل دارد، اين ديدگاه به باور ذهني او تبديل مي‌شود. در واقع فرايندهاي شناختي نقش اساسي را ايفا مي‌كنند كه به شكل‌هاي گوناگوني تحريف مي‌شوند. نوجوان نيز با رفتارهاي وارسي كردن سعي در كاهش علائم اضطراب خود دارد و موقتا آن را خاموش كرده اما مجددا اشتغال‌هاي ذهني باعث تقويت اضطراب فرد مي‌شود. 

درمان اختلال بدريخت انگاري

بعضي از افراد مبتلا به اختلال بدريخت انگاري، براي تغيير احساسشان نسبت به ظاهري كه دارند، دست به عمل‌هاي جراحي زيبايي مي‌زنند اما اين كار نه تنها مشكلشان را حل نمي‌كند بلكه احساس بدي كه نسبت به خود دارند را، تشديد مي‌كند. ممكن است فرد در يك چرخه تكراري عمل‌هاي زيبايي قرار بگيرد و براي فرار از احساسات ناخوشايند خود، عمل‌هاي پي در پي انجام دهد. بهترين پيشنهادي كه مي‌توانيد به اين افراد داشته باشيد، مراجعه به روانشناس و دريافت مشاوره است. روانشناسان براي درمان از دو رويكرد شناختي رفتاري و دارو درماني بهره مي‌برند كه در ادامه توضيح خواهيم داد.

براي آگاهي از روند دريافت مشاوره كنترل استرس و اضطراب كليك كنيد.

درمان شناختي رفتاري

درمان اختلال بدريخت انگاري از طريق درمان شناختي رفتاري و روان درماني صورت مي‌گيرد. نخست اين افراد بايد بپذيرند كه استفاده از عمل هاي جراحي گوناگون مشكلي را حل نمي‌كند. طي جلسات مشاوره روانشناسي، درمانگر با ريشه يابي احساس ناخوشايند فرد نسبت به خودش، راهكارهاي موثر براي درمان را در اختيار او قرار مي‌دهد. مراجع به كمك درمانگر افكار غير منطقي خود را مي‌شناسند و سعي مي‌كنند آن‌ها را با افكار مثبت و منطقي جايگزين كنند.

براي آشنايي بيشتر درباره روان درماني كليك كنيد.

دارو درماني

ممكن است در سيكل درمان افراد با اختلال بد شكل انگاري از دارو درماني رواني نيز استفاده گردد، به خصوص اگر همراه با اختلال بدريخت انگاري، فرد داراي اختلالات اضطرابي و علائم افسردگي هم باشد. داروها مي‌توانند باعث كاهش افكار وسواسي و علائم تكانشي فرد شوند. از مهم‌ترين داروها مي‌توان به مهاركننده‌هاي بازجذب انتخابي سروتونين اشاره كرد كه در واقع نوعي داروي ضدافسردگي هستند.

براي آشنايي با اختلالات اضطرابي و علائم افسردگي كليك كنيد.

كلام آخر

با توجه به اينكه اختلال بد ريخت انگاري مي‌تواند تاثيرات خود را بر تمام جنبه‌هاي زندگي شما بگذارد در صورتي كه مايل هستيد درباره روش‌هاي مختلف درمان اختلال بد شكل انگاري اطلاعات مناسبي كسب كنيد و نسبت به مشكل خود و يا اطرافيانتان بهترين راهكارها را انتخاب كنيد مي‌توانيد از مشاوران ما در مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي به صورت تلفني و حضوري خدمات دريافت نماييد. اين مركز با داشتن مشاوراني برجسته اين امكان را براي شما فرآهم آورده است تا در كمترين زمان ممكن بتوانيد به درمان مشكلات خود بپردازيد.

سوالات متداول

اختلال بد شكل انگاري با چه عوارضي براي فرد همراه است؟

اختلال بد شكل انگاري مي‌تواند بر تمام جنبه‌هاي زندگي شما تاثيرات منفي خود را بگذارد. شما به دليل ابتلا به اين اختلال ممكن است حتي احساس شرم و خجالت زدگي داشته باشيد و به دليل فشار رواني و مشكلاتي كه داريد به افسردگي نيز دچار شويد و دائما اضطراب و استرس داشته باشيد. همچنين نوجوانان و جوانان در صورتي كه براي درمان اقدام نكنند با خطر خودكشي مواجه هستند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال بدريخت انگاري و درمان آن مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: اختلال بدشكل انگاري