عمل آي وي اف يا همان لقاح مصنوعي نوعي بارداري خارج رحم است كه طي آن فرايند بارورسازي تخمك توسط اسپرم، خارج از رحم زن و در دستگاه صورت مي‌گيرد. اين روش در بسياري از موارد مي‌تواند مشكل ناباروري زوجين را از بين ببرد و به آن‌ها در تولد فرزنداني سالم كمك كند. در واقع پزشكان در اين روش با انجام مراحلي مانند استفاده از برخي داروها، نمونه برداري از تخمك و نمونه اسپرم به تشكيل رويان در شرايط آزمايشگاهي مي‌پردازند و سپس رويان به رحم مادر انتقال پيدا كرده و يا عمل كاشت انجام مي‌شود. در ادامه به بررسي بيشتر اين موضوع خواهيم پرداخت پس با ما همراه باشيد. 

منبع: عمل آي وي اف يا لقاح مصنوعي

عمل آي وي اف يا لقاح مصنوعي چيست؟

در حالت طبيعي، اسپرم و تخمك در بدن زن بارور مي‌شوند. در صورتي كه تخمك بارور شده، به ديواره رحم بچسبد و لانه گزيني اتفاق بيفتد، رويان شكل مي‌گيرد و بارداري آغاز مي‌شود. همه اين اتفاقات جزئي از فرايند لقاح طبيعي هستند. اما اين فرايند در بدن برخي از بانوان به سهولت صورت نمي‌گيرد. براي مثال در برخي موارد شاهد عدم باروري تخمك توسط اسپرم هستيم و در مواردي ديگر پس از لقاح، لانه گزيني به درستي صورت نمي‌گيرد و درنتيجه سقط جنين به طور مكرر اتفاق مي‌افتد. در اين مواقع ممكن است پزشك گزينه لقاح مصنوعي يا عمل آي وي اف را به زوجين پيشنهاد دهد.

براي آگاهي بيشتر در زمينه ناباروري كليك كنيد.

چه زماني از آي وي اف استفاده مي‌شود؟

ناباروري علل مختلفي دارد. در مواردي نظير ناتواني در توليد اسپرم با كيفيت، دچار بودن به مشكلات ژنتيكي، فيبروئيد رحمي، كاهش عملكرد تخمدان‌ها، ناباروري بدون علت و... مي‌توان از لقاح مصنوعي استفاده كرد و در نتيجه شانس باروري را افزايش داد.

عمل آي وي اف يا لقاح مصنوعي چگونه انجام مي‌شود؟

آي وي اف فرايندي چند مرحله‌اي است كه در ادامه به هريك از آن‌ها به طور جداگانه پرداخته‌ايم.

تحريك تخمك‌گذاري مرحله اول آي وي اف

در اولين قدم براي لقاح مصنوعي داروهايي به زن تجويز مي‌شود كه توانايي باروري او را افزايش مي‌دهند و به فرايند تخمك‌گذاري كمك مي‌كنند. به طور طبيعي زنان هر ماه يك تخمك توليد و آزاد مي‌كنند اما اين داروها باعث مي‌شوند كه در هر ماه بدن زن چندين تخمك آزاد نمايد.

در طي اين مرحله، پزشك به طور منظم سونوگرافي رحم انجام مي‌دهد تا وضعيت تخمك‌گذاري مورد بررسي قرار بگيرد. علاوه بر اين آزمايش خون نيز براي اندازه‌گيري ميزان سطح هورمون‌ها انجام مي‌شود.

بازيابي تخمك مرحله دوم آي وي اف

در اين مرحله عمل آي وي اف يا لقاح مصنوعي نوعي جراحي جزئي براي برداشتن تخمك از بدن زن انجام مي‌شود. اين عمل معمولاً به صورت سرپايي و در مطب پزشك خواهد بود. در طي آن داروهاي بي‌حسي به زن داده مي‌شود تا بتواند بدون درد اين فرايند را پشت سر بگذارد. در اين عمل از تصاوير سونوگرافي به عنوان راهنما استفاده مي‌شود. به اين ترتيب با كمك سونوگرافي سوزني بسيار نازك از واژن وارد مي‌شود و پزشك از تخمدان‌ها نمونه تخمك برمي‌دارد. پس از انجام اين عمل ممكن است كمي درد در ناحيه شكم احساس كنيد كه معمولاً پس از گذشت يك روز از بين مي‌روند.

تلقيح و باروري مرحله سوم آي وي اف

در اين مرحله مرد نمونه اسپرم به آزمايشگاه باروري اهدا مي‌كند. پس از آن پزشكان اين اسپرم را در كنار باكيفيت‌ترين تخمك‌هاي دريافت شده از بدن زن قرار مي‌دهند. در واقع اسپرم و تخمك در نوعي محيط زيستي كنترل شده قرار مي‌گيرند كه در طي آن اسپرم با گذشت چند ساعت مي‌تواند منجر به باروري تخمك شود. اگر پزشك تشخيص دهد كه اسپرم قدرت كمي براي باروري تخمك دارد، اسپرم به صورت مستقيم به تخمك تزريق خواهد شد.

مراقبت از رويان مرحله چهارم آي وي اف

وقتي تخمك بارور شده شروع به تقسيم سلولي كند به آن رويان گفته مي‌شود. در اين زمان كاركنان آزمايشگاه به طور مرتب رويان را بررسي مي‌كنند تا از رشد مناسب آن اطمينان حاصل نمايند. بعد از گذشت حدود 5 روز رويان طبيعي كه داراي چندين سلول است به طور فعال تقسيم مي‌شوند. اگر زمينه بروز اختلال ژنتيكي براي جنين وجود داشته باشد قبل از كاشت رويان در بدن زن آزمايش‌هاي ژنتيكي را نيز براي بررسي احتمال اختلالات ارثي روي تخمك بارور شده انجام مي‌دهند.

انتقال رويان مرحله پنجم آي وي اف

با گذشت 3 تا 5 روز پس از لقاح مصنوعي عمل كاشت يا انتقال رويان به رحم مادر انجام مي‌شود. اين عمل نيز به طور سرپايي و در مطب پزشك صورت مي‌گيرد و در جريان آن زن هوشيار است و نيازي به استفاده از داروهاي بيهوشي ندارد. در اين فرايند سوزن نازكي كه حاوي رويان است از طريق واژن وارد مي‌شود و تا انتهاي رحم پيش مي‌رود. در طي انتقال جنين اگر رويان به ديواره رحم مادر بچسبد و لانه گزيني صورت بگيرد بارداري موفقيت‌آميز خواهد بود. از آنجايي كه ممكن است در لقاح مصنوعي همزمان چندين تخمك باور شود احتمال دوقلوزايي يا چند قلوزايي در آن بيشتر از شرايط طبيعي است.

براي اطلاعات بيشتر در زمينه دلايل ناباروري در مردان و زنان كليك كنيد.

سؤالات متداول درباره عمل آي وي اف يا لقاح مصنوعي

- كامل شدن دوره لقاح مصنوعي چقدر طول مي‌كشد؟

معمولاً آي وي اف فرايندي 4 تا 6 هفته‌اي است. بيشترين زمان به رسيدن تخمك‌ها اختصاص دارد. پس از دريافت تخمك 2 تا 5 روز نيز بايد براي باروري و لقاح آن با اسپرم در آزمايشگاه منتظر ماند.

- آيا آي وي اف تنها زماني انجام مي‌شود كه مشكل باروري از ناحيه زن وجود دارد؟

خير، گاهي اوقات مشكل باروري به خاطر عدم توليد اسپرم با كيفيت است. عمل آي وي اف با افزايش احتمال باروري مي‌تواند به مشكل مردان در اين زمينه نيز كمك كند.

براي دريافت مشاوره در زمينه ناباروري مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق شماره 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: عمل آي وي اف يا لقاح مصنوعي