قضاوت عجولانه يكي از مشكلاتي است كه به طور روزمره بسياري از افراد را درگير خود مي‌كند. قضاوت عجولانه نه تنها مي‌تواند منجر به رنجش ديگران شود بلكه در بسياري از موارد خود فرد را نيز مي‌آزارد چرا كه اكثراً افراد معتقدند اين قضاوت‌ها به طور غير ارادي سراغشان مي‌آيند و نمي‌دانند كه چگونه بايد جلوي اين قضاوت‌ها را بگيرند. به همين دليل بسياري از اين افراد به دنبال شناسايي علل و راهكارهاي تاثيرگذار در قضاوت عجولانه هستند. اگر شما هم مشكلاتي را در اين باره تجربه مي‌كنيد، در ادامه اين مطلب به توضيحات بيشتري در مورد قضاوت عجولانه پرداخته‌ايم كه مطالعه آن مي‌تواند براي شما مفيد باشد. بهره بردن از مشاوره روانشناسي نيز مي‌تواند به شما در كاهش قضاوت هاي عجولانه و تغيير نگرش‌تان نسبت به ديگران و مسائل مختلف اثرگذار باشد.  

منبع: قضاوت عجولانه

پيامدهاي منفي قضاوت عجولانه

قضاوت عجولانه عموماً ناراحتي‌ها و مشكلات زيادي را براي افراد به بار مي‌آورد. از جمله مهم‌ترين مشكلات مي‌توان به مشكلات ارتباطي و بروز سوءتفاهم‌ها اشاره كرد. هنگامي كه شما بدون شواهد كافي در مورد ديگران قضاوت مي‌كنيد مسلما نمي‌توانيد برخورد درستي با آن‌ها داشته باشيد. در نتيجه اگر شما دائماً در حال قضاوت ديگران باشيد دست به رفتارهاي غلطي خواهيد زد كه باعث مي‌شود اطرافيانتان هر روز از شما فاصله بيشتري بگيريد.

جدا از اين مسئله از آنجايي قضاوت شكلي از پردازش شناختي محسوب مي‌شود، در افكار ما تأثير بسزايي مي‌گذارد. در صورتي كه اين فرايند در ذهن به درستي صورت نگيرد، افكار منفي و تحريف شده بسياري به ما هجوم مي‌آورد كه به دنبال آن‌ها احساسات ناخوشايند نيز به وجود خواهند آمد. ما مي‌توانيم خطاهاي شناختي را بشناسيم و براي درمان آن‌ها از مشاوره روانشناسي كمك بگيريم. 

درنتيجه اگر دائماً دچار احساسات و هيجانات ناخوشايندي هستيد كه با شرايط محيطي تناسب چنداني ندارد، لازم است قضاوت‌هاي خود را در مورد محيط پيرامون بيشتر مورد بررسي قرار دهيد. مراجعه به روانشناس در پيدا كردن قضاوت‌هاي عجولانه، ريشه‌ها و راهكارهاي رهايي از آن‌ها مي‌تواند كمك بسياري به شما داشته باشد.

براي آشنايي بيشتر با خطاهاي شناختي كليك كنيد. 

چرا زود قضاوت مي‌كنيم؟

بطور كلي عجله كردن و عجول بودن رفتار معقولي نيست؛ خصوصاً‌ قضاوت كردن راجع به ديگران. قضاوت عجولانه و زودهنگام مي‌تواند به دلايل متفاوتي اتفاق بيفتد. آگاهي از علل قضاوت عجولانه در يافتن راهكارهايي براي پيش گيري از آن تاثير بسزايي خواهد داشت. ما در اين جا به چند دليل رايج در اين زمينه اشاره خواهيم كرد.

1- تكانشگري

تكانشگري ويژگي رفتاري مربوط به شخصيت است كه باعث مي‌شود افراد در لحظه و بدون فكر قبلي تصميم بگيرند و عمل كنند. از آنجايي كه اين افراد مدت زيادي را صرف فكر كردن نمي‌كنند و عجولانه عمل مي‌كنند معمولاً نمي‌توانند قضاوت دقيق و درستي از مسائل پيراموني خود به عمل بياورند و در نتيجه عجولانه قضاوت مي‌كنند. تكانشگري معمولاً منجر به عمل كردن بر اساس تفكرات آني مي‌شود كه در بسياري از موارد پيامدهاي ناخوشايندي براي فرد به همراه خواهد داشت. براي آشنايي با پيامدهاي عجول بودن كليك كنيد.

2- پيش گويي خود كام‌بخش

پيش گويي خود كام‌بخش شرايطي است كه در آن فرد مجموعه‌اي از باورها و عقايد را از قبل راجع به مسئله‌اي دارد و به همين دليل خودآگاه يا ناخودآگاه شرايط را به گونه‌اي پيش مي‌برد تا عقايدش ثابت شود. براي مثال فردي از قبل باور دارد كه همسرش به او خيانت مي‌كند به همين دليل با او بدرفتاري مي‌نمايد. اين رفتارها منجر به سردي همسر او مي‌شود اما او بدون در نظر گرفتن شواهد و رفتارهاي خود عجولانه همسرش را قضاوت مي‌كند و مي‌گويد كه به او خيانت كرده است.

در واقع اساس اكثر پيش‌داوري‌ها را پيش گويي خودكام بخش رقم مي‌زند. گويي ما مي‌خواهيم زود قضاوت كنيم تنها براي اين كه بگوييم ادعاي قبلي ما حقيقت دارد!

3- عدم برخورداري از مهارت گوش دادن 

يكي از دلايلي كه باعث مي‌شود ما به قضاوت‌هاي نادرست و عجولانه اي برسيم اين است كه نمي‌توانيم به درستي به حرف‌هاي فرد مقابل گوش بسپاريم. در حقيقت در بسياري از اوقات تنها شنونده‌اي هستيم كه در ذهن خود به دنبال جواب‌هاي حاضر و آماده مي‌گرديم و همين موضوع باعث مي‌شود جنبه‌هاي مهمي از گفت‌وگو را از دست بدهيم و نتوانيم به جمع بندي درستي برسيم. از همين رو لازم است زماني كه با فردي گفت‌وگو مي‌كنيد بيشتر توجهتان را به سمت صحبت‌هاي او معطوف كرده و تلاش نماييد كمي از دريچه ذهن او به مسائل نگاه كنيد. اينگونه مطمئن باشيد كه بهتر با ديگران مي‌توانيد ارتباط برقرار كنيد و تاثيرات مثبت آن را بر زندگي خود مي‌بينيد.

براي اطلاع بيشتر درباره چگونگي ارتباط برقرار كردن با ديگران كليك كنيد. 

4- گوش به زنگي و نگراني مفرط از دلايل قضاوت عجولانه

قرار داشتن تحت استرس‌هاي شديد و مزمن باعث مي‌شود كه همواره در حالتي از گوش به زنگي و حساسيت مفرط قرار بگيريم. در نتيجه دائما با كوچك ترين علامتي احساس مي‌كنيم كه بدترين اتفاق رخ داده است و در حقيقت توانايي قضاوت ذهنمان تا حد زيادي كاهش پيدا مي‌كند. 

5- فرافكني يا نسبت دادن ويژگي هاي خود به ديگران 

فرافكني يكي از مكانيزم‌هاي دفاعي ماست كه باعث مي‌شود حقايق اضطراب انگيز وجود خود را مشاهده نكنيم. در واقع در فرافكني يك ويژگي ناخوشايند كه در درون خودمان وجود دارد و منجر به پريشانيمان مي‌شود را به فردي ديگر نسبت دهيم. اين مسئله در بسياري از موارد منجر به قضاوت هاي عجولانه و نادرست ما مي‌شود و روابط اجتماعي ما را تحت تاثير قرار مي‌دهد. براي مثال اگر ويژگي خساست در درون خودمان وجود داشته باشد و از آن بيزار باشيم ممكن است ساده ترين رفتارهاي ديگران پيرامون مديريت مسائل مالي را به عنوان خساست تعبير كرده و درباره آن‌ها بر اساس فرضيات ذهن خود قضاوت كنيم. براي آشنايي بيشتر درباره روابط اجتماعي كليك كنيد.

6- وجود تعارض هاي حل نشده 

در بسياري از موارد وقتي ما از دست اطرافيانمان ناراحت و آزرده خاطر مي‌شويم به موقع در مورد آن‌ها صحبت نمي‌كنيم يا احساس مي‌كنيم اگر در مورد آن شروع به حرف زدن كنيم صحبت‌هايمان به مشاجره تبديل مي‌شود. در نتيجه هيچ وقت براي حل كردن اختلافات پيش قدم نمي‌شويم. اين مسئله به مرور زمان باعث انباشته شدن احساسات منفي در درون ما شده و با كوچك ترين مشكلي سيلي از افكار آزاردهنده را در ذهن ما به جريان مي‌اندازد و در نتيجه اغلب به قضاوت هاي عجولانه و شتابزده مي‌انجامد. 

7- ذهن خواني از دلايل قضاوت عجولانه

ذهن خواني يكي از خطاهاي شناختي ذهن ماست كه تقريبا همه افراد در طول زندگي خود آن را تجربه مي‌كنند. ذهن خواني به اين معناست كه ما بدون وجود شواهد بيروني كافي در مورد آنچه فرد با خودش فكر مي‌كند نتيجه گيري مي‌كنيم. براي مثال ممكن است وقتي فردي در حال خنديدن است بدون اينكه علت را بپرسيم با خود بگوييم كه "حتما مرا مسخره مي‌كند" اين امر باعث مي‌شود كه زود قضاوت كرده و رفتارهاي نامناسبي را نيز از خود نشان دهيم. از همين رو لازم است كه نسبت به خطاهاي شناختي آگاهي داشته باشيم و اجازه ندهيم رفتارهاي ما را تحت تاثير قرار دهند. 

8- داشتن تجربيات منفي بسيار 

داشتتن تجربيات منفي بسيار در گذشته باعث مي‌شود كه دائما انتظار تكرار شدن رويدادهاي مشابهي را داشته باشيم و در نتيجه رفتارهاي ديگران را بر اساس تجربيات خود قضاوت كنيم. براي مثال فردي كه توسط والدين خود طرد شده و از آن‌ها بد رفتاري زيادي ديده ممكن است ديد بسيار منفي نسبت به جهان پيرامون خود شكل دهد و همواره احساس كند قرار است ديگران نيز چنين رفتارهايي را از خود نشان دهند. همين مسئله باعث مي‌شود كه نتواند با خود واقعي افراد ارتباط برقرار كرده و دائما آن‌ها را با قضاوت هاي زودهنگام خود مورد هجمه قرار دهد. 

راهكارهايي براي پيش گيري از قضاوت عجولانه

متخصصان براي پيش‌گيري از قضاوت عجولانه راهكارهاي متعددي را ارائه مي‌كنند، استفاده از تمرين‌هاي ذهن آگاهي، تقويت مهارت‌هاي ارتباطي، روش‌هاي كنترل هيجاني و شناسايي تحريف‌هاي شناختي در پيشگيري از قضاوت‌هاي عجولانه نقش بسيار تأثير گذاري دارند. اگر اين قضاوت‌ها دردسرهاي زيادي را در زندگي به بار مي‌آورند و منجر به ناراحتي‌هاي زياد در خود شما و اطرافيانتان مي‌شود، ترجيحاً براي رفع مشكلاتتان به روانشناس مراجعه كنيد.

روش‌هاي درماني در درمان شناختي رفتاري كه توسط روانشناسان ارائه مي‌شود، به طور اختصاصي به پردازش‌هاي شناختي و نحوه تفكر افراد مي‌پردازد و با ارائه راهكارهاي مناسب با شرايط آن‌ها در بهبود نحوه قضاوت افراد تأثير بسزايي خواهند داشت.

براي اطلاع بيشتر درباره مهارت هاي ارتباطي كليك كنيد.

سوالات متداول 

- آيا از طريق تست هاي روانشناسي مي‌توان افرادي كه بيشتر اهل قضاوت گري هستند را شناسايي كرد؟ 

بله، در آزمون‌هاي شخصيت شناسي نظير تيپ هاي شخصيتي MBTI مي‌توان در مورد اين ويژگي افراد به شناخت بيشتري دست يافت. 

براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد تيپ هاي شخصيتي MBTI كليك كنيد. 

- آيا فردي كه دائما نسبت به ديگران بدبين است و قضاوت هاي منفي مي‌كند به درمان روانشناسي خاصي نياز دارد؟ 

ابتدا بايد روانشناس جلسات ارزيابي و مصاحبه را با فردي كه درگير اين مشكل است برگزار كند تا بتواند در مورد درمان به تصميم برسد. از آنجايي كه علت بدبيني و قضاوت عجولانه مي‌تواند متفاوت باشد روش‌هاي بهبود آن نيز متغير خواهد بود. 

براي دريافت مشاوره در زمينه قضاوت عجولانه مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق شماره 02122018502 و يا از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

منبع: قضاوت عجولانه